قىمبات سماعۇلوۆا. وتكەن ماۋسىم تەاترعا نە بەردى؟
قازاقتىڭ مەملەكەتتىك م.اۋەزوۆ اتىنداعى اكادەميالىق دراما تەاترى ءاربىر جاڭا ماۋسىمىن ۇلى سۋرەتكەر مۇحتار اۋەزوۆ شىعارماسىمەن اشاتىنى جانە جاباتىنى بەلگىلى. وسى ەجەلگى ءداستۇر بويىنشا ۇجىم بيىلعى 83 ماۋسىمىن 28-ماۋسىم كۇنى تەاتردىڭ ديرەكتورى ءارى كوركەمدىك جەتەكشىسى ە.وباەۆ قويعان «ايمان-شولپان» كومەدياسىمەن قورىتىندىلاماق. بيىلعى ماۋسىم تەاتر ءۇشىن تابىستى اياقتالدى دەۋگە بولادى - جاڭا قويىلىمدار، شىعارماشىلىق كەشتەر، كورەرمەنمەن كەزدەسۋلەر، گاسترولدىك ساپارلار تەاتردىڭ كەستەسىنەن ورىن الدى.
ەڭ الدىمەن جاڭا قويىلىمدار تۋرالى ايتار بولساق، ماۋسىمنىڭ العاشقى پرەمەراسى بەلگىلى عالىم نەمات كەلىمبەتوۆتىڭ «ءۇمىت ۇزگىم كەلمەيدى» اتتى دراماسى بويىنشا ءوتتى. قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، پروفەسسور ەسمۇحان وباەۆ پەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى تولەۋبەك ارالباي قويعان اعا ۇرپاق تاعدىرى ارقىلى ادامگەرشىلىك، يماندىلىق پروبلەمالارىن كوتەرگەن بۇل تۋىندى كورەرمەن كوڭىلىنەن شىقتى.
قازاقتىڭ مەملەكەتتىك م.اۋەزوۆ اتىنداعى اكادەميالىق دراما تەاترى ءاربىر جاڭا ماۋسىمىن ۇلى سۋرەتكەر مۇحتار اۋەزوۆ شىعارماسىمەن اشاتىنى جانە جاباتىنى بەلگىلى. وسى ەجەلگى ءداستۇر بويىنشا ۇجىم بيىلعى 83 ماۋسىمىن 28-ماۋسىم كۇنى تەاتردىڭ ديرەكتورى ءارى كوركەمدىك جەتەكشىسى ە.وباەۆ قويعان «ايمان-شولپان» كومەدياسىمەن قورىتىندىلاماق. بيىلعى ماۋسىم تەاتر ءۇشىن تابىستى اياقتالدى دەۋگە بولادى - جاڭا قويىلىمدار، شىعارماشىلىق كەشتەر، كورەرمەنمەن كەزدەسۋلەر، گاسترولدىك ساپارلار تەاتردىڭ كەستەسىنەن ورىن الدى.
ەڭ الدىمەن جاڭا قويىلىمدار تۋرالى ايتار بولساق، ماۋسىمنىڭ العاشقى پرەمەراسى بەلگىلى عالىم نەمات كەلىمبەتوۆتىڭ «ءۇمىت ۇزگىم كەلمەيدى» اتتى دراماسى بويىنشا ءوتتى. قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، پروفەسسور ەسمۇحان وباەۆ پەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى تولەۋبەك ارالباي قويعان اعا ۇرپاق تاعدىرى ارقىلى ادامگەرشىلىك، يماندىلىق پروبلەمالارىن كوتەرگەن بۇل تۋىندى كورەرمەن كوڭىلىنەن شىقتى.
كورنەكتى سۋرەتكەرلەر ق.مۇحامەدجانوۆ پەن ش.ايتماتوۆتىڭ «كوكتوبەدەگى كەزدەسۋ» دراماسى دا ماۋسىمنىڭ ۇلكەن تابىسى. 1975 جىلى كورنەكتى رەجيسسەر ءا.مامبەتوۆ قويعان، الەمنىڭ ءبىرتالاي ساحناسىندا تابىستى جۇرگەن درامانى بيىل قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، رەجيسسەر ورازحان كەنەباەۆ ساحنالادى. «قايتكەندە ادام قالادى ادام بولىپ؟» دەگەن ماڭگىلىك ساۋالعا جاۋاپ ىزدەگەن بۇل شىعارما بۇگىنگى ءومىر تۇرعىسىنان سارالاعاندا وزەكتىلىگىن جويعان جوق. سپەكتاكلدى رەسپۋبليكا مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى مۇحتار قۇلمۇحامەد كەلىپ كورگەنىن، ۇجىم ەڭبەگىنە جوعارى باعا بەرگەنىن ايتا كەتكەن ورىندى.
پروزاشى ت.مامەسەيىتوۆتىڭ «باكەي قىز» تراگەدياسىن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، رەجيسسەر ءا.راحيموۆ ساحنالادى. بۇل تۋىندى تاريحىمىزداعى اقتاڭداقتى اشا تۇسەتىن، كورەرمەنىن مەملەكەتشىلدىككە تاربيەلەيتىن كوركەم قويىلىم بولسا، قىرعىزدىڭ بەلگىلى دراماتۋرگى مار بايدجيەۆتىڭ «قىلمىس» دراماسى جاستار ومىرىنە ارنالعان. بەلگىلى رەجيسسەر ورازالى اقجارقىن-سارسەنبەك ءوزى اۋدارىپ، ءوزى ساحنالاعان تۋىندىدا بۇگىنگى قوعامداعى كوكەيكەستى پروبلەمالار جاستار ءومىرى ارقىلى پروەكتسيالانادى.
ءازىربايجان كلاسسيگى ۇزەيىر عادجىبەكوۆتىڭ «ارشىن مال الان» مۋزىكالىق كومەدياسىن قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى تۇڭعىشباي ءال-تارازي قويدى. اسەم اۋەن مەن ىشكى-سىرتقى پلاستيكا سالتانات قۇراتىن سپەكتاكلدىڭ ومىرسۇيگىشتىك، جاسامپازدىق رۋحى بيىك.
تەاتردا قازىرگى قازاق دراماتۋرگياسىنىڭ وزىق دەگەن تۋىندىلارى دا تۇگەلدەي دەرلىك قويىلىپ كەلەدى. ۇجىم تالانتتى جاستارمەن تولىعۋدا. گاسترول جۇيەسىنىڭ قايتا جاندانۋى سوڭعى كەزدەگى جەتىستىگىمىز ەكەنىن اتاپ ايتقانىمىز ءجون. بيىلعى گاسترول ورال، اقتوبە قالالارىندا مامىر ايىندا ۇلكەن تابىسپەن ءوتتى. باتىس وڭىرىنە ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العالى بەرى وتكەن العاش رەت ساپار شەككەن تەاتر «ايمان-شولپان» مۋزىكالىق كومەدياسىن، «سىعان سەرەناداسى» ميۋزيكلىن، «ماحاببات داستانى»، «ەسكى ۇيمەن قوشتاسۋ» جانە «ىمىرتتاعى ماحاببات» درامالارىن كورسەتتى.
تەاتر جىل سايىن جاڭا قويىلىمدارىنىڭ فەستيۆالىن وتكىزەتىنى بەلگىلى. بيىل 14-ءشى رەت ۇيىمداستىرىلعان ونەر مەرەكەسى «ۇلى مارتەبەلى اكتەر» دەگەن اتپەن ءوتتى. بۇل فەستيۆال اكتەرلەر قاۋىمىنىڭ شىعارماشىلىعىن جان-جاقتى سارالاپ، ولاردىڭ جەمىستى ەڭبەگىن ءتيىستى باعالاعان، ارتىستەردىڭ كوڭىل-كۇيىن كوتەرگەن، شابىتىنا شابىت قوسقان مەرەكە بولدى. جوعارىدا ايتقانىمىزداي، تەاترىمىزدا مەرەيتوي كەشتەرى دە ءتيىستى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلدى. مۇنداي كەشتەر شىعارماشىلىق يەسىنىڭ كورەرمەن الدىندا بەرەر ەسەبى دەسەك، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆتىڭ جانە قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى، دوتسەنت ءراشيدا حادجيەۆانىڭ 60 جىلدىق مەرەيتوي كەشتەرى كورەرمەن ەسىندە قالعانى انىق. تەاتر قايراتكەرى ت.جامانقۇلوۆ مەرەيتويىنا وراي جارىققا شىققان كوركەم كىتابى مەن ءان تاسپالارىن كورەرمەن قاۋىمعا ۇسىندى. كىتاپ دەمەكشى، قازاقستاننىڭ جانە قاراقالپاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى جۇماباي مەدەتباەۆ تۋرالى «اقىنجاندى اكتەر» اتتى ەستەلىكتەر كىتابى جارىق كوردى. اكتەردىڭ تۋعانىنا 70 جىل تولۋىنا ارنالعان ەسكە الۋ كەشى وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا وتكەن بولاتىن. ماۋسىمدىق مەرەيتويلاردى تەاترىمىزدىڭ اكتريساسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى قىمبات تىلەۋوۆا مەن ونىڭ ومىردەگى جانە ونەردەگى سەرىگى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى ەرىك جولجاقسىنوۆتىڭ 50 جىلدىعىنا ارنالعان «عاجايىپ الەم» اتتى ادەمى شىعارماشىلىق كەش قورىتىندىلادى.
قىمبات سماعۇلوۆا
«ايقىن» گازەتى 24 ماۋسىم 2009 جىل