رەسەيلىك باق-تاردىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، سوڭعى جىلدارى 25 مىڭداي وزبەكستان ازاماتى قازاقستاننان بوسقىن مارتەبەسىن الىپتى. ولاردىڭ اراسىندا «حيزب ۋت-تاحرير»، «توبا»، «وزبەكستاننىڭ يسلام قوزعالىسىنىڭ» تاعى باسقا ەكسترەميستىك ۇيىمدارى بار. ولار قازاقستانعا كەلە سالا وزدەرىنە «جاماعات» قۇرىپ، جاقتاستار تاۋىپ جاتقان كورىنەدى.

- قازاقستانداعى سوڭعى وقيعالارعا، ناقتىلاي ايتساق،  ىلە الاتاۋ شاتقالى مەن «ارقانكەرگەن» شەگارا بەكەتىندەگى قىرعىنعا اتالعان ۇيىمداردىڭ قاتىسى بولۋى مۇمكىن بە؟ «j» سايتىنىڭ وسى سۇراقتارىنا رعا شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى، قىرعىزستاندا تۇرىپ جاتقان رەسەيلىك ازامات،ساياساتتانۋشى. الەكساندر كنيازەۆ (سۋرەتتە) ءوز پايىمىن ۇسىنىپتى.

رەسەيلىك باق-تاردىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، سوڭعى جىلدارى 25 مىڭداي وزبەكستان ازاماتى قازاقستاننان بوسقىن مارتەبەسىن الىپتى. ولاردىڭ اراسىندا «حيزب ۋت-تاحرير»، «توبا»، «وزبەكستاننىڭ يسلام قوزعالىسىنىڭ» تاعى باسقا ەكسترەميستىك ۇيىمدارى بار. ولار قازاقستانعا كەلە سالا وزدەرىنە «جاماعات» قۇرىپ، جاقتاستار تاۋىپ جاتقان كورىنەدى.

- قازاقستانداعى سوڭعى وقيعالارعا، ناقتىلاي ايتساق،  ىلە الاتاۋ شاتقالى مەن «ارقانكەرگەن» شەگارا بەكەتىندەگى قىرعىنعا اتالعان ۇيىمداردىڭ قاتىسى بولۋى مۇمكىن بە؟ «j» سايتىنىڭ وسى سۇراقتارىنا رعا شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى، قىرعىزستاندا تۇرىپ جاتقان رەسەيلىك ازامات،ساياساتتانۋشى. الەكساندر كنيازەۆ (سۋرەتتە) ءوز پايىمىن ۇسىنىپتى.

- قازاقستانداعى سوڭعى كەزدەرى ونداعان ادام قۇربانى بولعان وقيعالاردى قالاي سىيپاتتار ەدىڭىز؟  بۇل ءبىزدىڭ ەلگە استىرتىن جىبەرىلگەن قاۋقارلى كۇشتەردىڭ قىلىعى ەمەس پە؟
- ەسەپ-قىيساپتىڭ قانشالىقتى دالدىگىن بىلمەيمىن، مۇنداي جاعدايدى پايىمداۋ ءۇشىن دەرەك كەرەك. مەن ونداي دايەكتى دەرەكتى بىلمەيمىن. بۇل وقيعالاردى ءبىر قاتارعا ءتىزۋ كەرەك دەپ ويلامايمىن.   قولدا بار اقپار مەن نىشاندارعا قاراعاندا، «ۋاححابيتتىك» ءىزدى دە  كورە الماي تۇرمىن. لاڭكەستىككە قاتىستى الساق، ونىڭ قۇبىلىس رەتىندەگى باستى نىشاندارىنىڭ ءبىرى  - جوسپارلى تۇردە قوعامدى قوبالجىتۋ. ەكى وقيعادا دا وعان قول جەتكىزىلدى، بىراق وسىعان عانا قاراپ، اتالعان قىلمىستاردى لاڭكەستىك رەتىندە اتاي الماس ەدىم. ۇيىمداسقان قىلمىستىق ءىستىڭ بەلگىلەرى بار  - العاشقىسىندا دا، سوڭعىسىندا دا. ەكى قىلمىس تا، اسا جوعارى ۇيىمدىق دەڭگەيى بار اۋقىمداعى توپتىڭ عانا اتقارا الاتىن شارۋاسى.   قورىقشى مەن ونىڭ وتباسىنا جاسالعان قاستاندىققا براكونەرلەردىڭ قاتىسى بارىن اسا جوعارى سەنىممەن قاراستىرۋعا بولادى. ال شەكارا بەكەتى بويىنشا - قانداي دا ءبىر ايقىندىق اتىمەن جوق.

- رەسەيدىڭ يسلام كوميتەتىنىڭ ءتورباسشىسى گەيدار دجەمال ورتالىق ازياداعى لاڭكەستىككە اقش-تىڭ، ساۋد ارابياسىنىڭ ارناۋلى قىزمەتتەرىنىڭ قاتىسى بارىن جورامالداپ وتىر.  سىز نە دەيسىز؟
- گەيدار دجەمال ءۇشىن ول تەك قانا جورامال بولعانىمەن ساۋد ارابياسىنىڭ الەمدىك باستى لاڭكەس كوزدەرىنىڭ ءبىرى ەكەندىگى الدەقاشان جاڭالىق بولۋدان قالعان.  سونداي-اق، ساۋد ارابياسىنىڭ  بەلگىلى ءبىر شەكتەۋلى مولشەردەگى عانا دەربەس مەملەكەت  ەكەندىگى، كەڭىرەك العاندا - ول ەل جاي عانا اقش-تىڭ ەمەس، اقش ساياساتىن ۇستاناتىن ترانسۇلتتىق الپاۋىت القالاردىڭ دا جانە ولاردىڭ باستى وداقتاسى - ۇلىبريتانيانىڭ دا كلاسسيكالىق ساتەلليتى ەكەندىگى دە جاڭالىق بولماي قالدى. ايتپاقشى، بۇل وداقتاستاردىڭ قايسىسى باستى رولدە ەكەندىگى دە ءالى بەيمالىم. ساۋدتىق اراۆيا كەمىندە 1980-1990 جىلداردىڭ شەبىنەن بەرى  لاڭكەستىك ۇيىمدار مەن اتقارۋشىلاردى قارجىلاندىرۋ، ازىرلەۋ مەن جۇمساۋ قىزمەتىن اتقارىپ كەلەدى. ساۋديتتەر 1980-جىلداردا اۋعانستانداعى، 1990-جىلداردا «تاليباندى» قۇرۋ مەن قولداۋدا، شەشەنستانداعى سوعىستىڭ، سۇار-داعى ۇيعىردىڭ استىرتىن لاڭكەستىك  ۇيىمىن قولداۋداعى جەتەكشى ويىنشىلاردىڭ ءبىرى بولعانى ءمالىم، ول كورولدىقتىڭ كاشمير مەن افريكاداعى كيكىلجىڭگە دە ارالاسى بارلىعى جونىندە دەرەكتەر بار.
- قازاقستاننىڭ كەيبىر ساياساتتانۋشىلارىنىڭ ايتۋىنشا، (مارات شيبۇتوۆ، ايدوس سارىم), ءبىزدىڭ ەل ءىرى اۋقىمداعى لاڭكەستىك شايقاس الدىندا تۇر. ەكسترەميستەردىڭ باستى نىساناسى كۇشتىك قۇرىلىمدار مەن شەندىك اپپارات وكىلدەرى بولماق. ارناۋلى قىزمەت ورىندارىنىڭ وزدەرى دە تاياۋ ارادا ەلىمىزدە لاڭكەستىك ارەكەتتىڭ كوبەيىپ كەتكەندىگىن جوققا شىعارمايدى.  بۇل جايتتى اقش-تىڭ اۋعانستاننان اسكەرىن اكەتۋمەن بايلانىستىرۋعا بولادى ما؟

- مەن «ءىرى اۋقىمداعى» دەگەن ءسوزدى مۇمكىن بولسا قولدانباس ەدىم، ال ەندى كۇشتىك قۇرىلىمعا باعىتتالۋدى الساق، سوڭعى كەزدەردەگى، اسىرەسە، ونى بىلتىرعى  تارازداعى لاڭدى وقيعا كورسەتتى.  ماقسات  - مەملەكەتتى السىرەتۋ، بۇل جەردە شەندىلەر باستى پلاندا ەمەس. مىعىم ارناۋلى قىزمەتسىز، بەرىك قۇقىقكۇزەتۋ ورگاندارىنسىز، بەلگىلى ءبىر دارەجەدە اسكەرسىز - مەملەكەت ءوز تىرلىگىن توقتاتاتىنى راس. ال لاڭ ىستەردىڭ ماقساتى - جەكەلەگەن ساربازداردى جويۋ ەمەس، ەڭ الدىمەن - وسى قۇزىرلى ۇيىمدار مەن قۇرىلىمداردىڭ  قۇرامىن ۇرەيلەندىرۋ. وزدەرى مەن ارىپتەستەرىنىڭ اڭدۋلى ەكەنىن بىلەتىن ساقشىلار وزدەرىن قالاي سەزىنبەك؟ قالاي بولعاندا دا كۇشتىك قۇرىلىمنىڭ قىزمەتتىك قاۋقارى وسالدانادى. ال بۇعان اقپاراتتىق ۋىت قوسىلعاندا، باق-تار ماقساتتى تۇردە جانە دە كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ باسشىلارىن ەسىن تاندىرا سىناعاندا، امال جوق بىلاي جورامال جاساۋعا تۋرا كەلەدى:بومبى جارعىشتار مەن ساردار-ساربازداردى ءولتىرىپ جۇرگەندەر  ەشقانداي دا تولىققاندى تەرگەۋ ناتيجەلەرىن كۇتپەستەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا گەنەرالدار مەن ساربازدارعا دۇرسە قويا بەرەتىندەر ءبىر جوسپارعا باعىنعاندار ەمەس پە؟ اقپاراتتىق سوعىس پەن اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك - بوس ءسوز ەمەس. ەگەر قازاقستاندىق باق-تاردىڭ سوڭعى ەكى جىلداعى بارلىق لاڭكەستىك پەن قىلمىسقا قاتىستى ارەكەتىنە قاراعاندا، مەن سەنىمدى تۇردە  كوپتەگەن باق-تاردىڭ قىزمەتىن الگى لاڭشىلدارمەن جانە باسقا دا قىلمىستى ۇيىمداستىرۋشىلارمەن بايلانىستا باعالار ەدىم.

قازاقستاندا لاڭكەستەردىڭ بەلسەندىلىگىن كۇتۋگە بولادى. بىراق ول اقش پەن ناتو-نىڭ اۋعانستاننان اسكەرىن اكەتۋمەن بايلانىستا ەمەس، اسكەري باقىلاۋدىڭ وزگەرگەن فورماتى بولادى.  لاڭكەستەر بەلسەندىلىگىن اقش جوسپارىمەن جانە اۋعانستانمەن شەكتەسەتىن مەملەكەتتەر اۋماعىنا كوشىرىلەتىن تۇراقسىزدىقپەن، اسكەري ارازدىقتى قوسا العانداعى جاعدايمەن بايلانىستىرا كۇتۋ كەرەك.  قازاقستان - وسى جوسپار اۆتورلارىنىڭ نىساناسىنا ىلىككەن باسىم ەلدەردىڭ ءبىرى، ويتكەنى، ەلدىڭ باسشىلىعى بارىنشا ۇيلەسىمدى سىرتقى ساياسات ۇستانۋعا تىرىسادى، وزبەكستان سەكىلدى رەسەيمەن قاتىناستى ءۇزىپ وتىرعان جوق، كەرىسىنشە، ەۋرازيالىق كىرىگۋ جوباسىنا باعىت العان، جانە دە قىتايمەن اراداعى قاتىناستىڭ وڭدى بولۋىن قولداپ وتىرعان بىردەن ءبىر ەل. الگى ساۋديتتەردىڭ،ىشكى كيكىلجىڭدى قوزدىراتىن كەز كەلگەن ارانداتۋ ارەكەتتەرى ارقىلى باسقا دا فاكتورلاردىڭ قولىمەن اتقارىلاتىن لاڭكەستەر بەلسەندىلىگىنىڭ ءوسۋى  - سىرتقى ىرىقتى ساياساتتى تاڭداۋعا قاتىستى تولەمنىڭ ءبىر ءتۇرى دەگەن دۇرىس. ايتسە دە، مەن قازاقستاننىڭ قالاۋىن بارىنشا دۇرىس دەپ ەسەپتەيمىن. وزبەكستان، ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىكتەن شىعا وتىرىپ، جاي عانا دامىلداپ الدى، مەرزىمدى ۋاقىتشا الىستاتتى، بىراق ونىڭ الدىندا دا وسىنداي سىناق كۇتىپ تۇر.

- كەيبىرەۋلەر، لاڭكەستىك پەن ءدىني ەكسترەميزمدى قازىرگى كەزدە ۋشىعا تۇسكەن بيلىككە تالاسۋ جولىنداعى توپتار پايدالانادى دەگەندى كەلتىرەدى. ءسىز قالاي ويلايسىز؟

-  لاڭكەستەردىڭ ماقساتىن جوعارىدا ايتىپ ءوتتىم. بىرولشەمدى قۇبىلىس بولمايدى، لاڭكەستەردىڭ قىزمەتىن قازاقستاندىق ىشكى ساياسي كۇشتەردىڭ، اسىرەسە، ەڭ اۋەلى بيلىككە تالاس تاراپتاردىڭ قولدانۋ مۇمكىندىگىن ەسەپتەن ەشقاشان شىعارماس ەدىم.

اڭگىمەلەسكەن - الما ءشارىپوۆا

قازاقشالاعان - سەرگەك ەرسايىن

«اباي-اقپارات»