ساكەن الداشباەۆ. ەندى ەتەگىمىزدى جاپقانىمىز دۇرىس
مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترىنىڭ نازارىنا.
تەلەديدار بۇگiنگi كۇننiڭ كوزi, قۇلاعى ءھام تiلi, قوعامنىڭ تاربيەشىسىسى عانا ەمەس، جارنامانىڭ دا ورداسىنا اينالىپ كەتكەنى قاششان. دۇرىس ءباسەكەلەستiك پەن قولجەتiمدiلiككە نە جەتسiن، ءارi سول حالىققا قىزمەت ەتiپ وتىرعان تەلەارنالارعا نەگىزگى قارجى كوزi سول.
دەگەنمەن سولاي ەكەن دەپ جارنامالاردى وڭدى-سولدى تالعامسىز بەرۋدەن ابەسسiزدiككە بوي الدىراتىن بولىپ الدىق. ماقۇل، كەشەگi ءوتپەلi كەزەڭدەردە قولداعى تاۋاردى قالاي بولسا دا ءوتكiزۋ ءۇشiن جارنامانىڭ نەبiر ءتۇرiن كورسەتiپ باقتى. بiراق، ەندi ەسiمiزدi جيناعان كەزدە ەتەگiمiزدi جاپقانىمىز دۇرىس ەمەس پە؟
ولاي دەيتiنiم وزدەرiڭiز دە بiلەتiن شىعارسىزدار، قايبiر جىلدارى ءايەلدەردiڭ وپا-دالابى، كيىم - كەشەگى، ءتىپتى توستارتقىشىنا دەيىن جارنامالاندى. سونداعى ماسقارانى ايتساڭشى. تiزiلگەن ايەلدەر كەلiپ الگiنi قولىنا الىپ جاتادى دا ارتىنان ونى كيiپ تۇرعاندارىن ءدال الدىڭا اكەلiپ كورسەتەدi.
مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترىنىڭ نازارىنا.
تەلەديدار بۇگiنگi كۇننiڭ كوزi, قۇلاعى ءھام تiلi, قوعامنىڭ تاربيەشىسىسى عانا ەمەس، جارنامانىڭ دا ورداسىنا اينالىپ كەتكەنى قاششان. دۇرىس ءباسەكەلەستiك پەن قولجەتiمدiلiككە نە جەتسiن، ءارi سول حالىققا قىزمەت ەتiپ وتىرعان تەلەارنالارعا نەگىزگى قارجى كوزi سول.
دەگەنمەن سولاي ەكەن دەپ جارنامالاردى وڭدى-سولدى تالعامسىز بەرۋدەن ابەسسiزدiككە بوي الدىراتىن بولىپ الدىق. ماقۇل، كەشەگi ءوتپەلi كەزەڭدەردە قولداعى تاۋاردى قالاي بولسا دا ءوتكiزۋ ءۇشiن جارنامانىڭ نەبiر ءتۇرiن كورسەتiپ باقتى. بiراق، ەندi ەسiمiزدi جيناعان كەزدە ەتەگiمiزدi جاپقانىمىز دۇرىس ەمەس پە؟
ولاي دەيتiنiم وزدەرiڭiز دە بiلەتiن شىعارسىزدار، قايبiر جىلدارى ءايەلدەردiڭ وپا-دالابى، كيىم - كەشەگى، ءتىپتى توستارتقىشىنا دەيىن جارنامالاندى. سونداعى ماسقارانى ايتساڭشى. تiزiلگەن ايەلدەر كەلiپ الگiنi قولىنا الىپ جاتادى دا ارتىنان ونى كيiپ تۇرعاندارىن ءدال الدىڭا اكەلiپ كورسەتەدi.
سول سيياقتى بiر جارنامادا ۇلكەن مەكەمەدە وتىرعان باسشى حاتشىسىنا شاي الدىرادى. ياعني، جارنامالانىپ جاتقان شايدى iشiپ، كەرەمەتiن كورسەتiپ باعۋ كەرەك. حاتشى ستسەناري بويىنشا ەتەگi بiر-اق قارىس كويلەك كيiپ، باسشىسىنىڭ الدىنا بiر كەسە شاي الىپ كەلەدi. باسشى بولسا شايعا ەمەس، «اق سازانداي جىلتىلداۋىن-اي» دەگەندەي حاتشىنىڭ سانىنان كوز الماي قارايدى. كامەرا دا الگى بيكەشتىڭ جالتىلداعان سانىن باجىرايتىپ تۇرىپ كورسەتكەنىن قايتەرسىڭ ء(تىپتى اشىنعاننان ۇيالماي ايتاتىن بولىق-اۋ). ال، الگى قىز وعان قىمسىنباستان شايىن بەرەدi دە، بوكسەسىن بۇراڭداتىپ شىعىپ كەتەدi. كامەرا تاعى دا ونى ارتىنان ءتۇسىرىپ تۇرادى (كەشىرىڭىزدەر). بۇل نە دەگەن ماسقارا، ساننىڭ جارناماسى ما، الدە شايدىڭ جارناماسى ما دەدىك؟ انا جiگiتتiڭ ايەلi, انا قىزدىڭ اكە-شەشەسi قايدا قاراپ وتىر؟ ولارعا اقشا جاقىن شىعار، وندا ۇلتتى ويلايتىن تەلەارنا باسشىلارىنا نە بولعان؟ تاربيەنiڭ تال بەسiگi بولىپ وتىرعان ماڭدايالدى بiرەر تەلەارنامىزدىڭ جاساپ جاتقانى مىناۋ، قالعاندارى نە iستەمەيدi دەدiك سول كەزدە كۇيiنiپ. شاي اينالىمعا تۇسسە كەرەك، ول جارنامادان قۇتىلعانداي بولعانبىز. بiراق ءدال بۇگiندە قىز بەن كەلiننiڭ، ايەل زاتىنىڭ قولداناتىن ولبەيس، تامپون سەكiلدi پروكلاتكiلەرi ماسقارامىزدى شىعارىپ كەلەدi. ونى تۇنگi مەزگiلدە، نە قۇپيالاۋ ەتiپ بەرسە بiر ءسارi. جانۇيامىزبەن بiرگە اس ءىشىپ وتىرعاندا كينولاردىڭ اراسىنان قايتا-قايتا جىلتىلداتىپ شىعارۋىن قويار ەمەس. ەڭ سوراقىسى ونىڭ قاي جەردە تۇراتىنىن جاقىنداتىپ كورسەتەتىنىن قايتەسىڭ. ءيا، كورمەي قالادى دەپ ويلاي ما، بiر ەمەس بەس-التى قىزدى بىلاي-بالاي جۇرگىزىپ، الدى مەن ارتىنان قايتا-قايتا، تiپتi ونىڭ قاي جەردە تۇراتىنىنا دەيiن بۇلتيتىپ كورسەتكەندە كەلiن مەن قىزىڭنىڭ كوزiنشە جەرگە كiرiپ كەتە جازدايسىڭ. ول جىلت ەتە قالعاندا تەلەارنانى اۋىستىرا بەرۋگە دە ۇيالادى ەكەنسىڭ. ءبىر تۇرىندەگى جارناماسى بىتسە، باسقا قىرىنان شىعارادى. مۇنىسى قالاي، ءالى ەل تۇسىنبەي جاتىر دەي مە ەكەن؟ ولاي ويلاساڭدار قاتتى قاتەلەسەسىڭدەر. سەبەبى، انا بالەلەرىڭنىڭ جارناماسىن وزگەرتكەن بويدا ۇيدەگى كىشكەنتايلار: «و، پروكلاتكiنىڭ باسقا جارناماسى شىعىپتى!»، - دەپ جامىراسا قالادى.
مىنە، بۇگiنگi جاس ۇرپاق وسىلايشا ايەلدەردىڭ قۇپيا زاتتارىن كورسەتە بەرۋگە، كورە بەرۋگە بولادى ەكەن عوي دەگەن تاربيەمەن وسۋدە.
ارتىق ايتسام، كەشiرەرسiزدەر، بۇت جارناماسى بiزدiڭ ەلدە سوڭعى جىلدارى قالىپتى جاعدايعا اينالىپ وتىرعانى جانىما باتادى. وسىعان بiر تىيىم نەگە جاسالمايدى؟ اراقتىڭ جارناماسىن تىيعاننان قيىن بولىپ تۇر ما؟
جالپى حاديستە «بiر ايەل تۇزگە شىقسا، ون كiسiنi كۇناقار ەتەدi جانە ءوزi ون كiسiنiڭ كۇناسiنداي كۇنا ارقالايدى» دەمەي مە؟ نەگە؟ ويتكەنى ايەل دەنەسىنە ادام كوزى ءتۇسىپ، جامان وي قىلاڭ ەتە قالۋى مۇمكىن. ال، پايعامبارىمىز ايەل كيiمiنiڭ دەنەسiنە جابىسىپ تۇرۋىنا جانە وعان قاراۋعا قاتتى تىيىم سالعان. مۇنىڭ ۇلكەن كۇنا ەكەنiن ەسكەرتكەن. الايدا، تەلەارنالارداعى تالعامسىزدىقتىڭ سالدارىنان ەر ازاماتتار كوز الدىنداعى شاراينادان قىزداردىڭ حارام ەتiلگەن جەرiنە امالسىز قاراپ قالۋ ارقىلى توزاق وتىنا دايىندالىپ جاتىر ەمەس پە؟.. سول جارناماعا ءتۇسكەندەر مەن تۇسiرگەندەر شە؟ بiر اللا بiلەدi, دەگەنمەن سول جارنامالار قانشا ادامدى كۇناقار ەتiپ جاتىر. ال، وعان «ءتايت» دەيتiن بiر ادام تابىلماعانى قالاي. بۇل بارلىعىمىز ءۇشىن كۇنا ەمەس پە؟ وسى پىكىرىمدى ءبىر وتىرىستا ايتا قالىپ ەدىم، ءبىر اقساقالدار «ويباي، ولاي دەمە، پايعامباردىڭ ايتقانى دەپ ءسوز باستاما، باحبيس دەيدى» دەپ شورشىپ ءتۇستى. «اۋ، سوندا كەلىنىڭ مەن قىزىڭنىڭ انا جەرىنە قاراعانىڭ كۇنا دەگەنىڭ ءۇشىن قۇداي اتقان باحابيس بولىپ شىعا كەلەمىز بە، نە بوپ كەتتى ءوزى؟»، - دەپ اقساقالدارعا ساۋال تاستادىم. ءسال ۇنسىزدىكتەن سوڭ: «قايتەسىڭ، كورسەتە بەرسىن»، - دەدى بىرەۋى. مەيلى، كىم نە دەسە و دەسىن، ايتەۋىر سول جارنامالار مەن ءۇشىن وتە قيسىنسىز دۇنيە.
تەلەارنالارداعى ازاماتتارعا ەستەرiڭدi جيىڭدار، ادال ارلارىڭدى حارام جارنامانىڭ بەس تيىنىنا ساتپاڭدار، ەگەر ۇرپاقتارىڭنىڭ ءتاربيەسiن ويلاساڭدار. ادامي اردى قورلاپ وتىرعان وسىنداي ۇياتسىز جارنامالاردى تەلەارنالارىمىزدان الىپ تاستاڭدار دەيمiز. بۇل - كۇبەجەكتەپ پىكىرىن ىشكە بۇكەسە دە حالىقتىڭ تالابى. مۇنىڭ ورنىنا باسقا كەرەكتى جارنامالار كورسەتىڭىزدەر. ماسەلەن، سىر وڭىرىنە قاۋىن كۇرتى تۇسكەلى 3-4 جىل بولدى. سول قاۋىن قۇرتىنان قاۋىندى قالاي، نەمەن، قانداي دارىمەن قورعاۋ كەرەكتىگىن اۋىلداعى اعايىندار تولىق بىلە الماي ءجۇر. سوعان وراي قاۋىندى قاۋىن شىبىنىنان قورعايىتىن ءدارىنى، سول سياقتى مال اۋرۋلارىنىڭ دارىلەرىن جارنامالاساڭىزدار نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى.
«اباي-اقپارات»
