رەسەي ساياساتكەرلەرىنىڭ قازاقستانعا قارسى سوزدەرى انتيرەسەيلىك كوزقاراستىڭ كۇشەيۋىنە سەبەپ بولىپ وتىر. بۇل تۋرالى رەسەي ءجۋرناليسى لەونيد ملەچين «قاسىرەتتى قاڭتار» كىتابىندا جازدى.

«توقاەۆقا قازىر وتە قيىن. باتىس ەلدىڭ ساياسي جۇيەسىن راديكالدى تۇردە وزگەرتۋدى تالاپ ەتىپ وتىر. بىراق توقاەۆتىڭ جانىنا باتاتىنى – قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىگىنە قارسى جاسالىپ وتىرعان شابۋىلدار. «لەنيننىڭ قازاقتارعا سىيعا بەرگەن جەرلەرى» دەگەن تاقىرىپ كەيبىر رەسەيلىكتەردىڭ ساناسىن جاۋلاعان. پارلامەنت پارتيالارىنىڭ باسشىسىنىڭ ءبىرى: «ۋكرايناداعى ارنايى اسكەري وپەراتسيا ءساتتى اياقتالعاننان كەيىن رەسەي قازاقستاندى دەناتسيفيكاتسيالاۋعا كىرىسەدى»، - دەگەندى ايتتى. توقاەۆتىڭ ءوزىن «ۇلتشىل» ەتىپ قويدى. مۇنداي مالىمدەمەلەر، ارينە، قازاق حالقىن الاڭداتادى جانە مىندەتتى تۇردە رەسەيگە قارسى كوڭىل-كۇيدى قالىپتاستىرادى»، - دەپ جازدى ملەچين.

اۆتور رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى دميتري پەسكوۆتىڭ: «رەسەي ساياساتتانۋشىلارىنىڭ قازاقستانعا قاتىستى مۇنداي مالىمدەمەلەرى ۇكىمەتتىڭ رەسمي كوزقاراسىن كورسەتپەيدى. بۇل ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسىنا كولەڭكە تۇسىرمەۋى كەرەك، ولاردى ءتىپتى تىڭداۋدىڭ قاجەتى جوق»، - دەگەن ءسوزىن ەسكە الادى.

ۇقشۇ ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ 2022 جىلعى قاراشاداعى سەسسياسىندا توقاەۆ: «قازاقستاننىڭ وداقتاستارمەن جانە سەرىكتەستەرمەن دوستىق، تاتۋ كورشىلىك جانە ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىق قاتىناستارىن جان-جاقتى نىعايتۋعا باعىتتالعان ستراتەگيالىق باعىت وزگەرىسسىز قالادى»، - دەدى.

قازاقستان وكىلى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ (پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى، قورعانىس ءمينيسترى، قر رەسەيدەگى ەلشىسى بولعان) ۇقشۇ – نىڭ جاڭا باس حاتشىسى بولىپ ءۇش جىل مەرزىمگە سايلاندى. پرەزيدەنت توقاەۆ ءوزىنىڭ سۇيىكتى قازاقستانىنىڭ گەوساياسي تۇرعىدا جاپادان-جالعىز قالۋىنا جول بەرمەيدى.

توقاەۆ رەسەيدى بۇرىنعى قالپىندا قازاقستاننىڭ باستى وداقتاسى ەكەنىن راستايدى. رەسەيمەن ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتى بەرىك ۇستانادى جانە ساۋاتسىز ايىپتاۋلاردى جاقىن قابىلداماۋعا تىرىسادى»، - دەلىنگەن كىتاپتا.

جۋرناليست اتاپ وتكەندەي، رەسەي مەن قازاقستان وداقتاس جانە 2013 جىلعى شارت بويىنشا حالىقارالىق ارەناداعى ءوز ءىس-ارەكەتتەرى تۋرالى ءبىر-بىرىنە حابارلاۋعا مىندەتتى، وزدەرىنىڭ سىرتقى ساياسي ۇستانىمدارى مەن اكتسيالارىن كەلىسىپ، ۇيلەستىرۋگە ءتيىس.

«توقاەۆ 26 قاراشا سەنبىدە قىزمەتىنە قايتا كىرىسىپ، ءبىر كۇن وتكەن سوڭ ماسكەۋگە ۇشىپ باردى.  ۆلاديمير پۋتين «ارينە، ءبىز قازاقستان پرەزيدەنتىمەن ۇنەمى كەزدەسىپ وتىرامىز، جاقىندا عانا جولىققانبىز. بىراق بۇگىنگى ساپار ەرەكشە ماڭىزعا يە. سەبەبى، قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ قازاقستان پرەزيدەنتى بولىپ قايتا سايلانعاننان كەيىنگى العاشقى ساپارى. بۇل ءبىزدىڭ قارىم-قاتىناسىمىزدىڭ ەرەكشە سيپاتىن كورسەتەدى. ءبىز ونى جوعارى باعالايمىز»، - دەدى.

«قازاقستان ۇشىنرەسەي فەدەراتسياسى نەگىزگى ستراتەگيالىق سەرىكتەس، ءبىزدى ءارتۇرلى سالالارداعى تەرەڭ قارىم-قاتىناستار بايلانىستىرادى، - دەدى قاسىم - جومارت توقاەۆ»»، - دەپ جازدى اۆتور.

جۋرناليست 2022 جىلى قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قاتىناسقا 30 جىل تولعانىن، وسى تاريحي كۇنگە ارنالعان دەكلاراتسياعا قول قويىپ وتىرعانىمىزدى ەسكە سالدى.

«توقاەۆ ماسكەۋدە جانە رەسەي ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى ميحايل ۆلاديميروۆيچ ميشۋستينمەن كەزدەستى. «قازاقستان پرەزيدەنتى لاۋازىمىنا قايتا سايلانعاننان كەيىنگى العاشقى ساپارىڭىزدى رەسەي فەدەراتسياسىنا جاساعانىڭىز ءبىز ءۇشىن ماڭىزدى. بۇل رەتتە رەسەيلىكتەر مەن قازاقستاندىقتاردىڭ عاسىرلار بويعى دوستىعىنا نەگىزدەلگەن باۋىرلاستىق، وداقتاستىق قارىم-قاتىناستارىمىزدىڭ ودان ءارى نىعاياتىنىن كورىپ وتىرمىز. رەسەيدىڭ قازاقستانمەن ىنتىماقتاستىعىن تەرەڭدەتۋ تۋرالى ستراتەگيالىق شەشىمدەر قابىلداندى»، - دەدى ول» دەپ ەسكە سالادى ملەچين.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz