قازىرگى تاڭدا قازاقستاننىڭ 8,6 ميلليوننان اسا گەكتارعا جۋىق جەرىن رەسەي سىناق الاڭى رەتىندە جالعا الىپ وتىر. سىناق الاڭىنىڭ جالپى سانى – ۇشەۋ، وندا تۇراقتى تۇردە 900-گە تارتا ورىس اسكەري قىزمەتشىسى بولادى. 

ولاردىڭ مالىمەتىنشە، ءماجىلىس دەپۋتاتى سەرىك ەگىزباەۆ مامىردىڭ باسىندا بۇل جەرلەردى اۋىل شارۋاشىلىعى قاجەتتىلىكتەرىنە بەرۋدى ۇسىنعان ەدى.

«1995 جىلدان بەرى رەسەي قازاقستاننان اسكەري پوليگوندار ءۇشىن 8,5 ميلليون گەكتاردان اسا جەردى گەكتارىنا 1050 تەڭگە نومينال تولەمگە جالعا الىپ وتىر. 2005 جىلدان بەرى وزگەرگەن جوق. بىراق جەر كولەمى بويىنشا الەمدە 9-ورىندا تۇرعان قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەرگە قاجەتتى ەگىستىك القابىن بەرە الماي وتىر. ءار وڭىردە دەرلىك شارۋا قوجالىعىمەن اينالىسقىسى كەلەتىن ازاماتتاردى جەر رەسۋرستارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنە بايلانىستى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى بار»، – دەدى ول.

ال قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ اتالمىش رەداكتسيانىڭ رەسمي ساۋالىنا بەرگەن جاۋابى بويىنشا، اڭگىمە مىنا جەرلەر تۋرالى:

قاراعاندى، جامبىل، اقتوبە، قىزىلوردا وبلىستارى مەن ۇلىتاۋ وبلىسىنىڭ اۋماعىنا تارالعان سارى-شاعان پوليگونى (اۋدانى – 6 ميلليون 985 مىڭ 316 گەكتار);
باتىس قازاقستان جانە اتىراۋ وبلىستارىنىڭ اۋماعىنداعى 929 مەملەكەتتىك ۇشۋ-سىناق ورتالىعى (اۋدانى – 1 ميلليون 322 مىڭ 398 گەكتار);
باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى ءتورتىنشى مەملەكەتتىك ورتالىق تۇرارالىق پوليگون (اۋدانى - 292 مىڭ 825 گەكتار).
رەسەي جالعا العان پوليگونداردىڭ جالپى اۋدانى 8 ميلليون 600 مىڭ 539 گەكتار بولادى (سالىستىرۋ ءۇشىن: بۇل اۆستريا نەمەسە بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنىڭ اۋماعىنان كوپ).

قورعانىس مينيسترلىگى جوعارىدا اتالعان پوليگونداردىڭ ارقايسىسى ءۇشىن ولاردى پايدالانۋ جانە جالعا بەرۋ شارتتارى تۋرالى راتيفيكاتسيالانعان حالىقارالىق شارتتار مەن كەلىسىمدەر بار ەكەنىن حابارلادى ء(بىرىنشى مۇنداي كەلىسىم 1993 جىلدىڭ 22 قاڭتارىندا جاسالعان). جالداۋ باعاسى گەكتارىنا 2,33 دوللار (اعىمداعى باعام بويىنشا شامامەن 1046 تگ.). بۇكىل اۋماقتى جالعا بەرۋ مەملەكەتكە 20 ميلليون 39 مىڭ 255 دوللار، ياعني 10 ميلليارد تگ-دەن اسا كىرىس اكەلەدى ەكەن.

قورعانىس مينيسترلىگىندە پوليگونداردى جالعا بەرۋ تۋرالى حالىقارالىق شارتتار مەن كەلىسىمدەردىڭ ىقتيمال اياقتالۋ كۇنى – 2030 جىلدىڭ 27 شىلدەسى. بۇل رەتتە، ۆەدومستۆو كەلىسىمشارتتار مەن كەلىسىمدەردىڭ قولدانىلۋ مەرزىمى، ەگەر تاراپتاردىڭ ەشقايسى ءتيىستى مەرزىمنىڭ اياقتالۋىنا كەمىندە التى اي قالعاندا ەكىنشى تاراپتى ولاردى بۇزۋعا نيەتى تۋرالى جازباشا حابارلاماسا، ءاربىر 10 جىل سايىن ۇزارتىلاتىنىن ءتۇسىندىردى. سونىمەن قاتار، ەگەر تاراپتار پوليگوندى جالعا الۋ شارتتارى بويىنشا كەلىسىلگەن شەشىمگە كەلە الماسا نەمەسە كەلىسىمشارتتاردىڭ تالاپتارىن ورىنداماسا، كەلىسىمشارتتار توقتاتىلادى.

پوليگوندار قارۋ-جاراق پەن اسكەري تەحنيكانىڭ پەرسپەكتيۆالىق ۇلگىلەرىن (ۇشۋعا قارسى بۇيىمدار، زىمىرانعا قارسى جانە اۆياتسيالىق تەحنيكا) ازىرلەۋ جانە سىناۋ ءۇشىن پايدالانىلادى. بۇل رەتتە ولاردىڭ اۋماعىندا 900-گە جۋىق رەسەيلىك اسكەري قىزمەتشى بار.

«اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس قۇرالدارىن سىناۋ جيىلىگى، ادەتتە، جىلىنا 5-6 سىناق، ال اۆياتسيالىق تەحنيكانى سىناۋ – ايىنا ورتا ەسەپپەن 15-20 سىناق. سىناقتار بارىسىندا ۇرىس ءبولىمى جوق قاتتى وتىندى زىمىراندار پايدالانىلادى»، – دەپ ناقتىلادى قورعانىس مينيسترلىگى.

اسكەري سىناق پوليگوندارىنىڭ قورشاعان ورتاعا اسەرىن قر-دىڭ ەكولوگيالىق كودەكسىندە كوزدەلگەن تالاپتار مەن ەرەجەلەرگە سايكەس مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق باقىلاۋ سالاسىنداعى ماماندار زەرتتەيدى.

اسكەري پوليگوندار ءۇشىن اۋماقتاردى پايدالانۋدىڭ ەلىمىز بەن ازاماتتارىمىزعا قانداي پراكتيكالىق پايداسى بار دەگەن سۇراققا قورعانىس مينيسترلىگى بىلاي:
«رەسەي – قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق سەرىكتەسى جانە ۇقشۇ-داعى وداقتاسى. سىناق الاڭدارى قارۋ-جاراق پەن اسكەري تەحنيكانىڭ وزىق ۇلگىلەرىن ازىرلەۋ جانە سىناقتان وتكىزۋ ءۇشىن پايدالانىلادى، قازاقستان باسىم قۇقىققا يە. سونداي-اق، جالعا الۋ اقىسى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە تۇسەدى»، – دەپ جاۋاپ بەردى.

اسكەري ۆەدومستۆو دەپۋتاتتىڭ ۇسىنىسىنا دا پىكىر بىلدىرگەن.

«سىناق پوليگوندارىن پايدالانۋ ءتارتىبى تۋرالى حالىقارالىق شارتتاردىڭ ەرەجەلەرىنە سايكەس پوليگون قولباسشىلىعى اكىمدىكتەرمەن بىرلەسىپ ماۋسىمدىق اۋىل شارۋاشىلىعى جانە گەولوگيالىق بارلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ كەزىندە جانە دۇلەي ءزىلزالالاردى جويۋعا كومەك كورسەتۋ كەزىندە پوليگون اۋماعىنىڭ ۋچاسكەلەرىن قازاقستاندىق تاراپتىڭ پايدالانۋ ءتارتىبىن ايقىندايدى»، – دەپ جاۋاپ بەردى قورعانىس مينيسترلىگىنە دەپۋتاتتىڭ ۇسىنىسىنا.

Abai.kz