رەسەيلىك عالىمداردىڭ ورىس حالقىنىڭ گەنقورى تۋراسىنداعى سوڭعى زەرتتەمەسى ولاردىڭ «شىعىس سلاۆيان» بولعاندىعى جونىندەگى تۇجىرىمنىڭ تاس-تالقانىن شىعاردى. سونىڭ ىشىندە، «وداقتاس مەملەكەت» بولۋدى تىقپالاپ، ورىس پەن بەلارۋستار – ءبىر حالىق دەگەندەردىڭ ۋاجدەرى مۇلدەم شىندىققا جاناسپايتىن بولىپ شىقتى. بەلارۋستار ورىسقا ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايتىن وگەي تەكتەن تاراعان – ولار پولياكتار مەن چەح،سلوۆاكتارعا تۋىس بولىپ شىقتى.  ال، ءفينلى ەلىندەگى فيندەر ورىستارعا قان جاعىنان بەلارۋستاردان الدەقايدا تۋىس ەكەن.

«رەسەي عالىمدارى ورىس حالقىنىڭ گەنقورى تۋرالى اۋقىمدى تۇردەگى زەرتتەمەسىن ءبىتىرىپ، ونى جاريالاۋعا  دايىنداپ جاتىر. بۇل ناتيجەلەردى جاريالاۋ رەسەي ءۇشىن دە، الەمدىك قۇرىلىم ءۇشىن دە ادام كۇتپەس  جايتتارعا اپارۋى مۇمكىن» – وسى تاقىرىپقا ارنالعان «ۆلاست» جۋرنالىنداعى جاريالانىم وسىنداي سوزدەرمەن باستالادى. سەنساتسيا شىنىندا دا قايران قالدىرارلىق – ورىس ۇلتى تۋرالى ميف تۇبىرىمەن وتىرىك بولىپ شىقتى. ونىمەن قويماي، ورىستار گەندىك جاعىنان ەشقانداي «شىعىس سلاۆيان» ەمەس، فيندەر ەكەن.

رەسەيلىك عالىمداردىڭ ورىس حالقىنىڭ گەنقورى تۋراسىنداعى سوڭعى زەرتتەمەسى ولاردىڭ «شىعىس سلاۆيان» بولعاندىعى جونىندەگى تۇجىرىمنىڭ تاس-تالقانىن شىعاردى. سونىڭ ىشىندە، «وداقتاس مەملەكەت» بولۋدى تىقپالاپ، ورىس پەن بەلارۋستار – ءبىر حالىق دەگەندەردىڭ ۋاجدەرى مۇلدەم شىندىققا جاناسپايتىن بولىپ شىقتى. بەلارۋستار ورىسقا ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايتىن وگەي تەكتەن تاراعان – ولار پولياكتار مەن چەح،سلوۆاكتارعا تۋىس بولىپ شىقتى.  ال، ءفينلى ەلىندەگى فيندەر ورىستارعا قان جاعىنان بەلارۋستاردان الدەقايدا تۋىس ەكەن.

«رەسەي عالىمدارى ورىس حالقىنىڭ گەنقورى تۋرالى اۋقىمدى تۇردەگى زەرتتەمەسىن ءبىتىرىپ، ونى جاريالاۋعا  دايىنداپ جاتىر. بۇل ناتيجەلەردى جاريالاۋ رەسەي ءۇشىن دە، الەمدىك قۇرىلىم ءۇشىن دە ادام كۇتپەس  جايتتارعا اپارۋى مۇمكىن» – وسى تاقىرىپقا ارنالعان «ۆلاست» جۋرنالىنداعى جاريالانىم وسىنداي سوزدەرمەن باستالادى. سەنساتسيا شىنىندا دا قايران قالدىرارلىق – ورىس ۇلتى تۋرالى ميف تۇبىرىمەن وتىرىك بولىپ شىقتى. ونىمەن قويماي، ورىستار گەندىك جاعىنان ەشقانداي «شىعىس سلاۆيان» ەمەس، فيندەر ەكەن.

وسىلايشا، بەلارۋستار مەن ورىستار مۇلدەم جات جۇرتتار بولىپ شىقتى. عاسىرلار بويعى «ورىس پەن بەلارۋس ءبىر تۋعان» دەگەن ناسيحاتتىڭ تامىرى تارك ەتىلەتىن ءتۇرى بار. ويتكەنى، گەندىك زەرتتەۋ ناتيجەسى باسقا جايتقا باس بۇرعىزۋدا: گەندىك تۇرعىدان ورىستار – «شىعىس سلاۆيانى» ەمەس، فينتەكتى. بەلارۋستار دا گەندىك جاعىنان «شىعىس سلاۆيانى» ەمەس... باتىس سلاۆيان ەكەن. بۇعان قوسا، بەلارۋستار قانى ورىستارعا جاقىن ەمەس، پولياكتاردان اۋمايدى! ياعني بەلارۋستار مەن پولياكتار گەنەتيكالىق ەگىز حالىق بولىپ شىقتى. ءسويتىپ «شىعىس سلاۆيان» حالقى تاريحتا اتىمەن بولماعان، ونى پاتشالى رەسەي يدەولوگياسى ۋكراينداردى، ورىستاردىڭ ءوزىن قۇلداندىرۋ ءۇشىن ويدان شىعارىپتى!

ورىستار - فينتەكتى حالىق

انتروپولوگتار سوڭعى ونداعان جىلدار بويى ورىس ادامىنىڭ ورتاق الپەتىن انىقتاۋعا جۇمىستاندى. اقىرىندا ول ورتاشا دەنە ءبىتىمدى، ورتا بويلى، اشىق قوڭىر تەرىلى، كوزى – سۇرعىلت نە كوگىلدىر بولىپ كەلەتىن تۇرپات ەكەن.  جولايى زەرتتەۋ بارىسىندا ۋكراينداردىڭ دا ورتاشا تۇرپاتى انىقتالعان: ەتالوندىق ۋكراين ورىستان تەرىسىنىڭ تۇسىمەن، شاشى جانە كوزى مۇلدەم باسقا بولىپ شىققاندىعىمەن جات ەكەن: «ناعىز» ۋكراين قاراتورى كەلگەن، بەت-ءجۇزى  تارتىمدى، قوي كوزدى.

ادام گەنەتيكاسى باتىستا ونداعان جىلدان اسا ۋاقىت بويى ەتنوستىق تاقىرىپقا ويىسسا، رەسەيدە ول 90-جىلداردىڭ ورتاسىنان عانا پاتشا مۇردەسىن زەرتتەۋدەن باستاۋ الدى. بۇعان ارنايى تۇردە رەسەيدىڭ ىرگەلى زەرتتەمەلەر قورى رەسەيدىڭ مەديتسينا اكادەمياسىنا قاراستى مەديتسينا-گەنەتيكالىق ورتالىعىنىڭ ادامنىڭ كوبەيۋ گەنەتيكاسى زەرتحاناسىنا گرانت بەرىپ، تاپسىرىس جاساعان.  

رەسەيدىڭ باس ۇلتىن (ورىستاردى ايتادى. - رەد) مولەكۋليارلىق-گەندىك زەرتتەۋ ناتيجەسىن “رۋسسكي گەنوفوند” اتاۋىمەن جاريالاۋدى قولعا الۋدا. بۇل جىل سوڭىندا “لۋچ” باسپاسىنان جارىق كورمەك.

«ۆلاست» جۋرنالى وسى زەرتتەمە دەرەگىنەن مالىمەت كەلتىرىپ وتىر. سونىمەن، ورىستار – ەشقانداي «شىعىس سلاۆيان» ەمەس، فيندەر. ءسويتىپ، «شىعىس سلاۆيان» توبىن قۇرايدى دەگەن ورىس، ۋكراين، بەلارۋس جۇرتتارىنىڭ تۇتاستىعى تاس-تالقان بولدى.  بۇلاردىڭ ىشىندەگى تازا سلاۆيانى – بەلارۋستار، ونىڭ وزىندە دە بۇل حالىق «باتىس سلاۆيان» بولىپ شىقتى جانە ولار پولياكتارمەن ءبىر حالىق ەكەن. ءسويتىپ، «ورىس، بەلارۋس ءبىر تۋعان» ءميفى عىلىمي جاعىنان كۇيرەدى،  بىراق بەلارۋستار ورىستاردان قانشالىقتى الىس بولسا، سونشالىقتى پولياكتار مەن چەح، سلوۆاكتارعا تۋىس. ەندەشە سلاۆيانداردىڭ تارالۋ گەوگرافياسى بەلارۋسسيامەن شەكتەلەدى دەگەن ءسوز.

ال، كەرىسىنشە، فيندەر مەن ەستوندارعا ءدوڭ-ايبات جاساپ كەلگەن رەسەيلىك باس ۇلت سولاردىڭ قانداسى ەكەن.  ءسويتىپ، ورىستاردىڭ سلاۆياندىق تەگىنە گەنشى عالىمدار بادىرايعان نۇكتە قويدى. بۇعان قوسا، ورىس ءتىلىنىڭ دە تولىق سلاۆيان ءتىلى ەكەندىگىنە كۇمان قوسا تۋىلاتىن بولدى. ويتكەنى، ونىڭ 60-70 % لەكسيكاسى سلاۆياندىق ەمەس سوزدەر ەكەنى ءمالىم.

ميتوحوندريالدىق دنك ساراپتاۋ ناتيجەسى ودان ءارى ورىستارعا فيندەردەن كەيىنگى تۋىس تاتارلار ەكەنىن ايعاقتادى: تاتار مەن ورىستىڭ گەنەتيكالىق الشاقتىعى 30 شارتتى بىرلىكپەن فيندەردەن الشاقتاۋ ەكەنىن كورسەتتى.

بۇدان دا كەم ەمەس سەلتەتكىزەر جاڭالىق: شىعىس ۋكراينا جۇرتى ورىستار مەن فين-ۋگورلارعا جاقىن ەكەن – شىعىستاعى ۋكرايندار ورىس، كومي، موردۆا، ماري جۇرتتارىمەن تۋىستاس.  بۇلاردىڭ ءبارى ءبىرتۇتاس فين حالقى بولىپ تابىلادى، ورتاق فين تىلىندە سويلەگەن. ال ەندى باتىس ۋكرايندىقتار ءۇشىن جاعداي ءتىپتى كۇتپەگەن جايتتى كورسەتتى.  بۇلار – ءتىپتى دە سلاۆياندار ەمەس، رەسەيلىك «ورىسفيندەر» دە ەمەس، ءتىپتى باسقا جۇرت: لبوۆتاعى ۋكرايندار مەن تاتارلاردىڭ گەنەتيكالىق اراسى بار بولعانى - 10 بىرلىك!

باتىس ۋكراينداردىڭ تاتارلارمەن تۋىستىعى ولاردىڭ ەجەلگى كيەۆ رۋسىندەگى سارماتتەكتى تۇرعىندار بولعاندىعىن دالەلدەيدى. ارينە، باتىس ۋكارينداردىڭ سلاۆياندىق بولماشى قۇرامى بار،  بىراق ول ورىستارعا ەمەس، ناعىز سلاۆياندارعا جۋىق. بىراق ولار ءبارىبىر سلاۆيان ەمەس، سارماتتار. انتروپولوگيالىق جاعىنان ولارعا  اتجاقتى كەلبەت، قوڭىر شاش، قوي كوز ءتان.

جۋرنال بۇل دەرەكتەردى رەسەي ساياساتى تاعى دا قولعا الۋى مۇمكىندىگىن جازادى.

 «سلاۆيان-ورىس» ءميفىن نە ىستەۋ كەرەك؟

رەسەي ستراتەگتەرى بۇل جايدى ەسكەرە كەلىپ، تاياقتىڭ ەكى ۇشى بارىن ەسكەرتەدى: ورىستاردىڭ سلاۆياندىعىنان باس تارتىلسا، وندا سلاۆيان الەمىنەن ساياسي تۇرعىدان باس تارتۋعا تۋرا كەلەدى.

«ۆلاست» جۋرنالى بۇعان قوسا «تازا قاندى ورىس» (ياعني فيندىك اۋماقتى) ارەالىن جاريالاپتى. بۇل گەوگرافيالىق جاعىنان «يۆان گروزنىي كەزىندەگى رۋسپەن» سايكەسەدى ەكەن جانە كەيبىر مەملەكەتتىك شەكارانىڭ شارتتى تۇردە بولعاندىعىن كورسەتەدى دەپ جازادى. اتاپ ايتقاندا: بريانسك، كۋرسك جانە سمولەنسك تۇرعىندارى ورىس (ياعني فين) ەمەس، گەندەرىنە قاراعاندا  بەلورۋس-پولياكتار بولىپ شىققان. قىزىعى سول، تاريحي جاعىنان دا ۇلى ليتۆا كنيازدىعى (ۇلك) مەن موسكوۆيا اراسىنداعى  شەكارا سلاۆياندار مەن فيندەردىڭ اراسىنان وتكەندىگى بەلگىلى (سول بويىنشا، ەبروپانىڭ شىعىس شەكاراسى وتكەن).

موسكوۆيا-رەسەي يمپەرياليزمى ودان ءارى كورشىلەس ەتنوستارعا باسقىن جاساپ، ولاردىڭ جەرىن قاراتقانى وسىدان  تاعى دا كورىنىپ تۇر.

رۋس دەگەن نەمەنە؟

بۇل جاڭا اشىلىم رەسەي عالىمدارىن ورتاعاسىرلىق موسكوۆياعا جانە ونىڭ «رۋس» تۇجىرىمىنا تۇبىرىمەن قايتا قاراۋعا ءماجبۇر ەتپەك. «رۋس كورپەسىن وزىنە قاراي تارتقىلاۋ»  ماسەلەسى تازا ەتنيكالىق، گەنەتيكالىق جاعداي بولىپ شىقتى. رەسەي تاريحشىلارىنىڭ «قاسيەتتى رۋس» اتالاتىن تۇجىرىمى وردا قۇرامىنداعى ماسكەۋ قاسيەتىن ارتتىرۋدان شىققاندىعىن كەزىندە  لەۆ گۋميلەۆ ءوزىنىڭ  «وت رۋسي دو روسسي» ەڭبەگىندە جاريالاعان-دى،سول سەبەپتى ۋكرايندار مەن بەلارۋستار رۋستىق بولۋدان قالىپ، رۋسكە كىرمەي قالعان.

ءسويتىپ، ەكى بىردەي رۋستىڭ بولعاندىعى ايقىن. بىرەۋى، باتىستىق، ۇلك مەن رۋسقا بىرىگىپ، الاڭسىز ءومىر سۇرگەن سلاۆياندار. ەكىنشىسى، باس رۋس -  شىعىستىق رۋس (ناقتىراعى موسكوۆيا – ونى ول كەزدە رۋسكە جاتقىزباعان جانە ولاي ەسەپتەمەگەن) – 300 جىل بويى ەتنيكالىق جاقىن ورداعا قوسىلىپ، ونىڭ بيلىگىن باسىپ الىپ، ءوزىن نوۆگورود پەن پسكوۆ اۋماعىندا وردا-رەسەيدى جاۋلاپ العانعا دەيىن-اق «رەسەي» ەتكەن. وسى ەكىنشى رۋس – فيندىك رۋستى – رەسەيلىك تاريحشىلار «قاسيەتتى رۋس» اتاپ كەلگەن، ءسويتىپ، باتىس رۋستى بۇلاي اتاۋدان قاعىس قالدىرعان – ءتىپتى، كيەۆتىك رۋس حالقىن «رۋستىق» ەمەس، «وكرايندىق» اتاۋعا ءماجبۇر ەتكەن. ماعىناسى ايان: بۇدان ءارى فيندىك رۋس – ناعىز سلاۆياندىق رۋسپەن ورتاق ەشتەڭەسى قالمايدى.

ۇلك مەن موسكوۆيانىڭ كوپعاسىرلىق تاريحي تارتىسى – ەكى ءتۇرلى ەتنوستىڭ تارتىسى بولىپ شىقتى: ۇلك سلاۆيانداردى بىرىكتىرسە، ال موسكوۆيا – فيندەردىڭ ورتاسى ەدى. اقىرىندا، بىرنەشە عاسىر بويى ەكى رۋس – سلاۆياندىق ۇلك مەن فيندىك موسكوۆيا تارتىسىپ كەلگەن.

بۇل دەگەنىمىز – موسكوۆيا ەشقاشان دا وردا قۇرامىندا بولعان كەزدەرى رۋسكە ورالۋدى، تاتارلاردان (تۇركىلەردەن) ازاتتىق الۋدى، ۇلك قۇرامىنا ەنۋدى تىلەمەگەن. ال، نوۆگورودتى باسىپ الۋ سەبەبى، نوۆگورودتىڭ ۇلك قۇرامىنا ەنۋگە كەلىسسوز جۇرگىزۋىمەن بايلانىستى بولىپ شىعادى. ماسكەۋدىڭ بۇل رۋسوفوبياسى  مەن «ءمازوحيزمى» ەجەلگى رۋسپەن ايىرماسىنىڭ زور ەكەندىگى جانە ونىڭ ەتنوستىق جاعىنان وردا حالىقتارىنا تۋىستىعىنان كەلىپ شىعادى.

سلاۆياندارمەن وسىنداي گەنەتيكالىق ايىرما كەسىرىنەن ماسكەۋ ەبروپالىق ءومىر سالتىن جاراتپاعان، ۇلك-گە جانە پولياكتارعا – سلاۆياندارعا كەكتەنە قاراعان، ال، شىعىس پەن  ازيالىق داستۇرگە سالىستىرمالى تۇردە قۇرمەتپەن قاراعان. رەسەيلىك عالىمداردىڭ بۇل زەرتتەمەلەرى تاريحشىلاردىڭ ءوز تۇجىرىمدارىن قايتا قاراۋعا مىندەتتەيدى. سونىڭ ىشىندە ءبىر ەمەس، ەكى رۋستىڭ بولعاندىعى دا تاريحقا ەنگىزىلۋى كەرەك.

«ۆلاست» جۋرنالى مىناداي قورىتىندى شىعاردى: «رەسەيلىك عالىمدار ورىس حالقىنىڭ گەنقورىن العاش رەت اۋقىمدى تۇردە زەرتتەۋدى اياقتادى ءارى ونى جاريا ەتۋگە ازىرلەۋدە. ناتيجەنى جاريا ەتۋ رەسەي ءۇشىن دە، الەمدىك قۇرىلىم ءۇشىن دە بولجاپ بولمايتىن سالدارعا اكەلۋى مۇمكىن».

دەرەككوزى: www.glavpost.com.ua

http://sp-analytic.ru/inews/2343-rossiyskie-genetiki-zayavlyayut-chto-russkie-ne-slavyane.html

Abai.kz