مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ قازان ايىنىڭ 7-ءسى كۇنى ماسكەۋگە بارىپ، ۆلاديمير پۋتين جانە شاۆكات ميرزياەۆپەن بىرگە رەسەي گازىن قازاقستان ارقىلى وزبەكستانعا تاسىمالداۋ جوباسىنىڭ اشىلۋ راسىمىنە قاتىستى.

بۇدان ەكى كۇن بۇرىن، دالىرەك ايتساق، قازان ايىنىڭ 5-ءى كۇنى «ۆالداي» كلۋبىنىڭ وتىرىسىندا ءسوز سويلەگەن پۋتين بۇل تۋرالى:

«بيىلعى قازان ايىندا جەتكىزۋ شاعىن كولەمدە باستالادى، بىراق بۇل قازاقستان ەكونوميكاسى ءۇشىن دە، وزبەكستان ەكونوميكاسى ءۇشىن دە وتە ماڭىزدى. ءبىز جىلىنا ءۇش ميلليارد مەتر كۋب جەتكىزەمىز، سودان كەيىن عانا ونى كوبەيتە الامىز»، – دەگەن ەدى.

ۋكرايناعا باسىپ كىرگەننەن كەيىن ابىرويدان جۇرداي بولعان پۋتين رەسەي شيكىزاتىن ساتىپ الاتىن ەل ىزدەدى. ول اقىرى ميرزياەۆ باستاعان وزبەك ەلىمەن كەلىسىمگە كەلىپ، تۋعان كۇنىندە «سىيلىق قورابىن» اشتى.

«ماسەلە ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى ءۇش جاقتى ءىرى جوبا جونىندە بولىپ وتىر، ونى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن وتكەن عاسىردىڭ 60-جىلدارى سالىنعان ورتا ازيا – ورتالىق گاز قۇبىرى پايدالانىلادى. ول كەزدە بۇل ترانسكونتينەنتالدى ەۋرازيالىق باعىت بولاتىن. سول باعىت ارقىلى وزبەكستان وداقتىڭ سەگىز رەسپۋبليكاسىن جىلىنا 80 ملرد تەكشە مەتر گازبەن قامتاماسىز ەتكەن. ەندى بۇل ماگيسترال رەۆەرس رەجيمىندە جۇمىس ىستەيدى جانە وزبەكستاننىڭ قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ەكونوميكاسى مەن قازاقستان سۇرانىسىنىڭ ءبىر بولىگىن قامتاماسىز ەتەدى. قازاقستان جىلدام قارقىنمەن دامىپ جاتىر جانە قوسىمشا ەنەرگەتيكا رەسۋرستارىنا ءزارۋ»، – دەدى پۋتين اشىلۋ كەزىندە.

پۋتين رەسەي، وزبەكستان جانە قازاقستان اراسىندا «گاز وداعىن» قۇرۋ تۋرالى ۇسىنىستى بىلتىر ۇسىنعان. توقاەۆ اتالمىش ماسەلەنى قاراستىرۋعا ۋادە بەرگەن ەدى. تاشكەنت تارابى بولسا، «وداق قۇرۋ» يدەياسىنان باس تارتىپ، گاز سالاسىندا ارىپتەستىك كوممەرتسيالىق كەلىسىمدەرگە عانا نەگىزدەلۋى ءتيىس دەپ «ساياسي شارتتاردى گازعا ايىرباستامايمىز»  دەدى.

بىراق بيىل ءساۋىر ايىندا رەسەي سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ رەسەي، وزبەكستان مەن قازاقستان اراسىندا «گاز وداعى» ماسەلەسىن تالقىلاۋدا ىلگەرىلەۋشىلىكتەر بارىن ايتقان.

جازدا قازاقستان جاعى رەسەي گازىن وزبەكستانعا تاسىمالدايتىن ينفراقۇرىلىم 2024 جىلى كۇز-قىستا دايىن بولادى دەپ مالىمدەگەن. ال 4 قازاندا ساتقاليەۆ رەسەي گازىن وزبەكستانعا تاسىمالداۋدى وسى ايدىڭ سوڭىندا جوندەۋ جۇمىستارى اياقتالعاننان كەيىن باستايتىنىن ايتقان.

ميرزياەۆ پەن توقاەۆ ماسكەۋدەن بۇرىن، قىركۇيەك ايىندا نيۋ-يورك قالاسىندا العاش رەت وتكەن «اقش – ورتالىق ازيا» سامميتىنە، سودان سوڭ بەرلين قالاسىندا وتكەن «گەرمانيا – ورتالىق ازيا» سامميتىنە قاتىسقان ەدى. كەزدەسۋلەر كەزىندە ەكونوميكالىق ارىپتەستىك پەن قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى تالقىلانعان، رەسەيدىڭ ۋكرايناداعى سوعىسى دا ءسوز بولدى.

Abai.kz