كەڭەستىك بيلىك كەزىندە ۇلى قازان سوتسياليستىك رەۆوليۋتسياسى دەگەن مەرەكە بولعانىن كسرو كەزىندە ەس بىلگەندەر جاقسى بىلەدى. 1917 جىلى 25 قازاندا (7 قاراشادا جاڭا ستيلدە) لەنين باسقارعان بولشەۆيكتەر قازان توڭكەرىسىن جاسادى. قىزىل يدەولوگيانىڭ سانامىزدى ۋلاعانى سونداي، كوپشىلىك ءالى كۇنگە دەيىن كۇن كوسەم لەنين «پاتشانى تاقتان تايدىردى» دەگەنگە قالىتقىسىز سەنەدى. شىندىعىندا تاپ سولاي بولدى ما؟ جوق ارينە، لەنين زاڭدى جانە دەموكراتيالىق ۋاقىتشا ۇكىمەتتى قارۋلى توڭكەرىس ارقىلى قۇلاتتى.

ءبىر سوزبەن ايتقندا لەنين باسقارعان بولشەۆيكتەر ءوز حالقىن الداۋعا نەگىزدەلگەن پوپۋليستىك ۇراندارىمەن جانە ءادىل سايلاۋ وتكىزۋدىڭ مۇمكىن ەمەستىگىن تۇسىنگەن ساتتە تىزەدەن باسىپ كۇشكە سالاتىن اسكەري وپەراتسيالار ارقىلى بيلىككە كەلدى.

كەڭەس تاريحشىلارى مەن ناسيحاتتاۋشىلارىنىڭ وسى فاكتىنى: كەرەنسكي جامان بولدى! ايەلدەردىڭ كيىمىن كيىپ، قاشىپ كەتتى! ونىڭ قۇلاتىلعانى جاقسى بولدى!» دەپ  «تۇسىندىرۋگە» تىرىسقانى قازىر ساۋ ادامعا عىلىمي ماقالا ەمەس، تاپ ءبىر ءازىل اڭگىمە وقىعانداي اسەر ەتەدى.

ەگەر وسى توڭكەرىس بولماسا وندا:

1. دەموكراتيالىق رەسەي ەۋروپا ەلدەرىمەن جانە بارلىق باسقا ەلدەرمەن قالىپتى قارىم-قاتىناستى ساقتاپ، ودان سايىن نىعايتۋعا كۇش سالاتىن ەدى، باتىس بولشەۆيكتەردى-كوممۋنيستەردى مەملەكەتكە قارسى توڭكەرىس جاساعان قىلمىسكەر رەتىندە قابىلداعان جانە بۇل ءادىل ءارى زاڭدى بولدى.

دەموكراتيالىق رەسەيدە الاش پارتياسى ءبىزدىڭ قازاقستاندى حح عاسىردىڭ 1-جارتىسىندا-اق كونستيتۋتسيالىق جانە وركەنيەتتى تۇردە تاۋەلسىزدىككە جەتكىزە الاتىنىن ەدى; الاش كوسەمدەرى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق جانە ساياسي مودەرنيزاتسياسىن جۇرگىزىپ، قازاقستاندى قازىرگى جاپونيادان كەم تۇسپەيتىن دامىعان ەلگە اينالدىرۋىنا تولىق مۇمكىندىك بولاتىن ەدى.

2. بارلىق ەۋرازيا حالىقتارى 1918-1920 جىلدارداعى ازاماتتىق سوعىستىڭ، ستاليندىك ۇجىمداستىرۋدىڭ قاسىرەتىنە تاپ بولماي، سونىڭ سالدارىنان قاتىگەز ءجۇرىپ وتكەن قورقىنىشتى گولودوموردان، ەڭ الدىمەن قازاقستان مەن ۋكراينادا، سودان كەيىن ستاليندىك كسرو-نىڭ باسقا ايماقتارى امان قالاتىن ەدى. كسرو-نىڭ ءار ەليتاسىنداعى ەڭ جاقسى ۇلدارى مەن قىزدارىن قىرعان ادامگەرشىلىكسىز ستاليندىك جاپپاي قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراماي، ءوز ەلگە مەن حالىققا ادال قىزمەت ەتىپ، ولاردىڭ بارىنشا جان-جاقتى دامۋعا جول اشاتىن.

ستاليندىك گۋلاگ-تىڭ كونتسلاگەرلەرى بولمايتىن. قازىرگى كوپتەگەن زەرتتەۋشىلەر «انتروپولوگيالىق جىلجۋ» دەپ اتايتىن قۇبىلىس ورىن المايتىن: بۇرىنعى كسرو حالىقتارىنىڭ ينتەلليگەنتسياسىنىڭ تولىق جويىلمايتىن، از قامتىلعان ورتادان شىققاندار تەگىنە قاراپ ەمەس، اقىل، ادەپتىلىك مەن ادامگەرشىلىككە نەگىزدەلىپ ومىردەن ءوز ورنىن تابار ەدى. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس ميلليونداعان قۇرباندارىمەن بىرگە كۇيزەلىس، اشارشىلىق، ت. ب. ورىن الماس ەدى.

3. يندۋستريالاندىرۋ جانە ونەركاسىپتىڭ دامۋى بەيبىت جولمەن جۇرەتىن بولاتىن — اشارشىلىقتاعى شارۋالاردان مال مەن استىقتى تاركىلەۋ جانە قازاق اۋىلدارىنىڭ، ۋكراينالىق جانە باسقا دا اۋىلداردىڭ شەكارالارىندا اسكەري وتريادتار قويىلمايتىن ەدى، حح عاسىردىڭ ءى-ءشى جارتىسىندا جەكە كومپانيالاردىڭ بەيبىت دامۋى جانە باسقا ەلدەردەگى سەرىكتەستەرمەن تولىققاندى ساۋدا جۇرگىزەتىن ەدى.

4. ءدىننىڭ مەملەكەتتەن ءبولىنۋى دە بەيبىت جولمەن جۇرەتىن ەدى. ەشقانداي قيراتىلعان مەشىتتەر، شىركەۋلەر جانە ولتىرىلگەن ءدىن قايراتكەرلەرى بولمايتىن ەدى. ءدىن ەۋروپاداعىداي كىم سەنگىسى كەلسە – سەنەدى، كىم سەنبەيدى وندا ءوز ەركى، ەشكىم دە ەشكىمدى ەشتەڭەگە ماجبۇرلەمەيدى. ناتيجەسىندە، بارلىق جەردە ءدىني فۋندامەنتاليستەر ءوز يدەيالارىمەن اينالىپ كەلگەندە، قازىرگى ءدىني «رەنەسسانس» بولمايتىن ەدى.

5. كەڭەستىك ماسكۇنەمدىك جانە ماسكۇنەمدىككە قارسى گورباچەۆتىڭ الكوگوليزمگە قارسى كۇرەس بولمايتىن ەدى، كەزىندە گورباچەۆتىڭ الكوگوليزمگە قارسى كۇرەسى كسرو-دا ماسكۇنەمدىكتى قايتا كۇشەيتتى: ءار ءتۇرلى ۋلى مەن زيان ىشىمدىكتەردى ىشە باستاعان ەدى.

P.S. كسرو-دا بارلىعىنا ولاردىڭ ەلى الەمدەگى ەڭ جاقسى جانە ەڭ ەركىن ەل ەكەندىگى، الەمنىڭ بارلىق باسقا ەلدەرى كسرو-نىڭ باۋىرلاس حالىقتارىنىڭ دوستىق وتباسىنا قوسىلۋدى ارماندايتىنى ايتىلدى، سوندىقتان ولارعا «الەمدىك كاپيتاليزم مەن يمپەرياليزمنەن» بوساتىلۋعا كومەكتەسۋ كەرەك.

كەڭەس ۇگىت-ناسيحاتى بۇل يدەيانى بالالارعا ەرتە كەزدەن باستاپ باستان كەشىردى، ال ەرەسەكتەر ءۇشىن باتىستىڭ ەركىن ەلدەرىن جاماندايتىن ارنايى تەلەديدارلىق باعدارلامالار ارقىلى ميىنا قۇيدى.

ەندى ءبىز پروگرەستىڭ قانشالىقتى العا جىلجىپ بارا جاتقانىن جانە بۋرجۋازيا مەن پرولەتاريات اراسىنداعى تاپتىق كۇرەس الدەقاشان ومىردەن وزعانىن كورىپ وتىرمىز!

كەرىمسال جۇباتقانوۆ،

Abai.kz