جاس ازامات 

7 - سان

1918 جىلعى 15 وكتيابر

پەتروپاۆل ق.

قالا دۋماسىنا سايلاۋ

 دۋما سايلاۋىندا قازاق پايداسىنا قايشى كەلەتىن اسپەكتىلەر مىناۋ:

 1) نارودنايا سۆوبودا پارتياسى - كادەت جالعىز-اق ورىس مەرەيى ۇستەم بولسىن، باسقا ۇلتتار جىم بولسىن دەيدى;

 2) بايلاردىكى - اتىنا يلىگىپ، قازاق بايلارى بۇعان قوسىلۋعا جارامايدى، قاسقىرعا قوي جولداس ەمەس. موسكۆانىڭ فابريكانتتارى ءسىبىر بايلارىنا بۇل ۋاقىتقا دەيىن فابريكا-زاۆود اشقىزباي كەلگەندەگى بايلاردىڭ ماقساتىنىڭ ءبىر جەردەن شىقپايتىندىعىن كورسەتەدى;

 3) پارتياسىزداردىكى - بۇعان قىرىق رۋدان كىرەدى بەرەكەسى جوق بولادى;

جاس ازامات 

7 - سان

1918 جىلعى 15 وكتيابر

پەتروپاۆل ق.

قالا دۋماسىنا سايلاۋ

 دۋما سايلاۋىندا قازاق پايداسىنا قايشى كەلەتىن اسپەكتىلەر مىناۋ:

 1) نارودنايا سۆوبودا پارتياسى - كادەت جالعىز-اق ورىس مەرەيى ۇستەم بولسىن، باسقا ۇلتتار جىم بولسىن دەيدى;

 2) بايلاردىكى - اتىنا يلىگىپ، قازاق بايلارى بۇعان قوسىلۋعا جارامايدى، قاسقىرعا قوي جولداس ەمەس. موسكۆانىڭ فابريكانتتارى ءسىبىر بايلارىنا بۇل ۋاقىتقا دەيىن فابريكا-زاۆود اشقىزباي كەلگەندەگى بايلاردىڭ ماقساتىنىڭ ءبىر جەردەن شىقپايتىندىعىن كورسەتەدى;

 3) پارتياسىزداردىكى - بۇعان قىرىق رۋدان كىرەدى بەرەكەسى جوق بولادى;

 4)...سيىناتىندار كوپ بولادى. وسى اسپەكتىلەردىڭ بىرىندە قوسىلمالىق.

 قالا قازاقتارى الاش اتىنان بولەك ءتىزىم جاساۋى كەرەك. ىڭعايى كەلسە، باسقا مۇسىلماندارمەن، ياكي ىسكەر پارتياسىمەن بلوك جاساۋ كەرەك. باي-جارلى، كارى-جاس، تورە-قارا دەمەي، الاش ارۋاعىنا بىرىگىپ، سايلاۋ كۇنى جالپى جار سالۋ كەرەك.

      روسسيانى كوردەن جارىققا شىعارعان چەح حالقىنىڭ سوتسيالدارى گەرمانيانىڭ، اۆستريانىڭ سوتسيالدارىنا جار سالماي، وزدەرىنىڭ بايلارىنا سالدى. سوڭعىلار دا وزدەرىنىڭ سوتسيالدارىنا سالدى. جايشىلىقتا ءوزارا قايشىلاسىپ جاتسا دا، «ۇلت» دەگەن ۇرانعا كەلگەندە بىرىگىپ كەتەدى. «ءوز ولتىرمەيدى... ولسەڭ دە ۇلتىڭمەن بول!» دەگەندى ۇمىتپاي، دۋمانىڭ سايلاۋىنا كىرىسۋ كەرەك.

* * *

زەمستۆو

وتكەن جىلى 17 يۋن زاكونى بويىنشا اقمولا وبلىسىندا زەمستۆو جۇمىسىن توقتاتىپ تاستاپ ەدى. ەندى قايتادان ورنىنا قويىلا باستادى. اقمولا وبلىسىنىڭ زەمستۆوسى ناعىز جالپاق جۇرتقا قولايلى، الا كوزبەن قارامايتىن زەمستۆو دەپ ەسەپتەلەدى. بۇرىنعا ىشكى روسسيا زەمستۆوسى ناشارلارعا ساراڭ قارايتىن اقسۇيەكتىك ەدى. قازىرگى زەمستۆودا ول جوق. زەمستۆونىڭ شىن ماعىناسى – ءار اۋداننىڭ جەرگىلىكتى شارۋاسىنىڭ ءوز قولىندا بولۋ. زەمستۆوعا سايلانعان كىسىلەردى گلاسنىي دەيدى. سول گلاسنىيلار حالىق شارۋاسىنا ۇلگى...

ءبىر بولىس ەلدىڭ مۇڭ-مۇقتاجدارىن قاراستىراتىن ۆولوستنوە زەمسكوە سوبرانيە (گلاسنىيلار جيىلىسى) بولىپ تۇرماقشى. ءبىر ۋەزد ەلدىڭ قامى ءۇشىن ۋەزدنوە زەمسكوە سوبرانيە بولادى. ءارى سوبرانيە ۋەزدىڭ بەكىتكەن يگى قاۋلىلارىن ورىنداۋعا زەمسكايا ۋپراۆا سايلاپ كەتەدى، ەكىنشى جيىلىسقا دەيىن. ەندى جاقسىلىقتا دا، جاماندىقتا دا، حالىقتىڭ وزىنەن بۇرىنعى ەرىكسىز قويىلاتىن، شارۋاعا جانى اشىمايتىن ۇكىمەت تورەلەرى جوق. سونىڭ ءۇشىن ۋپراۆالارعا ىسكە اق جۇرەك، ادال نيەتتى كىسىلەردى سايلاۋ كەرەك.

زەمسكوە سوبرانيەدە شەشىلىپ، ۋپراۆا ورىندايتىن جۇمىستاردىڭ ءبىرى وقۋ-وقىتۋ. بۇل جۇمىس سوڭعى ۋاقىتقا دەيىن رەتسىز قالىپتا كەلدى. مىسالعا، اقمولا وبلىسىن الايىق. بۇل وبلىستا قازاق سانى 600 مىڭداي. بۇدان مەكتەپتە وقۋعا جارامدى بالالار (8 جاستان 13 جاسقا دەيىن) 54 مىڭداي، سولاردان ساباق وقيتىندارى 4 پروتسەنت (جۇزدەن ءتورت) ۇزىن سانى – 2329 بالا شاماسىندا. وسى قالىپپەن قازاق بالالارىنىڭ جۇزدەن توقسان التىسى نادان كۇيدە قالا بەرمەك.

مىنە، زەمستۆونىڭ ءبىر ۇلكەن بورىشى انا 51700 بالانى نادان قالدىرماي، وقىتۋ. ورىستاردىڭ وقۋعا جاراعان بالالارى 73 مىڭداي. بارلىق ورىس اقمولا وبلىسىندا 816 490. سول 73 مىڭنىڭ جارتىسىنان كوبى (ەلۋ ءبىر پروتسەنت) وقيدى. قىسقاسى، قازاقتان ءتورت قانا بالا وقىسا، ورىستان 51 بالا وقيدى.

وتكەن وبلاستنوە زەمسكوە سوبرانيەدە بەكىتىلىپ، قازاق تۋرالى ورىندالعان قاۋلىلار مىناۋ: 1) ومبىدا ەكى ايلىق مۇعالىمدەر كۋرسى اشىلىپ، ودان 70-تەن اسا مۇعالىم ءبىتىرىپ شىقتى; 2) قازاق بالالارىنا ارنالعان ورىس سەميناريالارىندا، ومبىداعى ورتا دارەجەلى شارۋا شكولىندا، حۇسنيە، عاليا، راسۋليە سياقتى مەدرەسەلەردە ستەپەنديالار اشىلدى; 3) وبلاستنوي مۇعالىمدەر سەزى جاسالدى; 4) باستاۋىش مەكتەپتەرگە لايىق وقۋ كىتاپتارى باسىلىپ جاتىر; 5) اتباسار مەن ومبىدا ەكى جىلدىق مۇعالىمدەر كۋرسى اشىلايىن دەپ جاتىر.

بۇلاردان باسقا قىزىلجاردىڭ ۋەزدنوە زەمسكوە سوبرانيەسى قىزىلجار ۋەزىنىڭ قازاعىنا دەپ 67 مەكتەپ اشپاقشى. ومبىنىكى دە 30 شامالى مەكتەپ اشپاقشى بولعان. جانە وبلاستنوە سوبرانيە جاسى ۇلعايعانداردى وقىتۋعا مەكتەپ جاساۋعا ءھام بەس ۋەزدە 5 كىتاپحانا اشۋعا قاۋلى بەكىتتى. سوڭعىنى تەزىرەك ىسكە اسىرۋعا قازاقتىڭ وقۋ بولىمدەرى كىرىسە باستادى. وسىنداي جۇمىستارعا وبلاستنوە زەمسكوە سوبرانيا 19-ىنشى جىلدىڭ باسىنا دەيىن 247 340 سوم شىعاردى. بۇل سومانىڭ جارتىسى قازىنادان، جارتىسى زەمستۆودان. سوڭعى ول سومانى زەمسكي سبوردان (سالىق) بەرەدى.

بۇلاردى جارىققا شىعارۋ، كوبىنەسە، ەل ادامدارىنىڭ، گلاسنىيلاردىڭ، ۆولوستنايا ۋپراۆالاردىڭ قولىندا. مەكتەپتى ەلدىڭ ءجيى جەرىندە اشۋ، وتىن-سۋىن ۋاقىتىندا دايارلاپ بەرۋ، ءتاۋىر، تازا ءۇي تابۋ. وقۋ جاسىنداعى بالالاردى مەكتەپكە بەرۋ ادامداردىڭ مىندەتى.

(جالعاسى بار).

زەمستۆو كىسىسى.

* * *

كەرەكۋدەن

بيىل جازدا جاۋىن بولمادى. ەگىن-ءشوپ كەم. توعايداعى ەلدەر قازاق-ورىستان جەر ساتىپ الىپ شاپتى. 300-400 سومعا العان جەردەن 2-3 شوشاق شىقتى. ءۇش سىباعا ورىس، ءبىر سىباعا قازاق بولىپ ورتاقتاسقاننىڭ ۇستىنە، قازاقتاردان اقشا قوسقاندار دا بولدى. مىڭ قاراسى بار ۇيلەردە 10 شوشاق الماعانى بار. ورىس ەرتە قامتىپ، تاقىردان قىرىپ، قازىنالىق جەرلەردى شاۋىپ الدى. ەندى ەگىننىڭ ورنىن شاۋىپ جاتىر. قىستى كۇنى مالىنا ءشوپ تابا الماي ساسقالاقتاپ، قازاققا ساتۋعا، قازىر ورىس ءشوپ شاپپاي تۇر، سوڭىنا سارى ايازدا ارتىق باعامەن ساتادى. بۇل ەندى، قازاق جەرىنە قونىس سالعان ورىستاردىڭ اتا كاسىبى بولدى. «جانىمىزدا ورىس بولماسا، اشتان ولەر ەدىك» دەپ ۇيالماي ايتقان قازاقتاردى تالاي كوردىم. ەندى مۇجىقتار اقشانى كەرەكسىز قىپ، مالعا ساتامىز دەگەن اۋىرۋدى شىعارىپتى. وسىمەن جالاڭاش، جاياۋ كەلگەن مۇجىقتار قوراسىن مالعا تولتىراتىن كورىنەدى. قازاق شارۋاسى كۇن سايىن كەيىن كەتىپ كەميتىن كورىنەدى.

بەكمۇحامەت سەركەباەۆ.

* * *

باسقارمادان: نەمىس جۇرتىن بىرىكتىرگەن بىلگىش بيسمارك ايتقان ەكەن: «ورىس حالقى اراقتى كوپ ءىشىپ، ماس بولۋىن قويسا، ونەرلى بوپ كەتەر ەدى»، دەپ.

 تەگىندە ءبىزدىڭ قازاق تا باي مەن جارلىنى، ارتىق-كەمدىكتى ەسكەرتتىرمەيتىن قىمىزدى قويسا، كەلەشەگىن ويلاپ قام قىلار ەدى.

* * *

ەسكەرۋ كەرەك

كەشەگى ەشكىمگە باعىنباي، ەلدى حان بيلەپ، كوسەم بي بيلەگەن زامان - كيىز تۋىرلىقتى قازاقتىڭ تاريحىندا اركىمگە بەلگىلى ءبىر ءداۋىر. ول زامان ءوتتى. ودان بەرگى ءبىزدىڭ حال بۇلقىنباي جاتقا باعىنۋدىڭ جولىندا بولدى. كەڭ قازاق دالاسىن الدە نەشە ۋكاز سايقالداپ شىقتى. كوپ وزگەرىس جاڭالىقتار بولدى. اۋەلگى قازاقتىڭ حالىقتىق قالپى نەشە تولىپ، نەشە كىشىرەيىپ شىم-شىتىرىق تۇرلەرگە ءتۇستى. ءار ءتۇرلى ۋكازداردان شىققان وزگەرىس حالىق باقىتىن مىسقالداپ، جىلجىتىپ، قۇلدىق قۇشاعىنا تاستاعالى اكەلدى. نەشە رەت قازاق حالقى زىنداننىڭ ەرنەۋىنە كەلىپ قايتتى.

 بۇل ۋاقىتتا زامان ول تۇماندى سەيىلتتى. ەندى قانداي وزگەرىستەر بولسا دا، حالىق جوعالمايدى، باقىت قايتا ورالىپ كۇلىپ قارايدى، دەگەن ءۇمىت الاش جۇرەگىن قۋانتىپ تۇر.

ءبىر جۇرتتىڭ باسىنان كەشكەن ءارتۇرلى ءداۋىر، سول حالىقتىڭ قالپىنا ءارتۇرلى ءىز قالدىرىپ وتىراتىنى تاريح جۇزىنەن بەلگىلى. باستان كەشكەن شابىنشىلىق، بۇزاقى تەنتەكتىك، باتىرلار، حاندار زامانى قازاققا وزگە ءبىر مىنەز بەرىپ، حالىقتىق قالپىن باسقا ءبىر تۇرگە تۇسىرگەن. زامان تالقىسى: شابىنشىلىق، باسسىزدىق ەرىكسىز سونداي قىلىپ وتىرسا، كەشەگى وتكەن ەردىڭ قۇنىن ەكى اۋىز سوزبەن بىتىرەتىن ادىلەتشىل بيلەردىڭ زامانى، جۇرت مىنەزىندە و دا وزىنشە ءبىر ءىز قالدىردى. ودان بەرگى، ارتى بۇگىنگە دەيىن سەيىلمەي وتىرعان، ەل قامقورى باسشىدان، بەرەكەدەن، تارتىپتەن، نامىس-قايراتتان ايىرىلىپ، قۇلدىق پەن زورلىق ارقانىندا ماتاۋلى بولعان زامان، تاعى دا باسقا ءتۇرلى ءىز تاستاپ، كەلەشەكتەگى جۇرتشىلىققا وزگەشە ءبىر رۋحتى بۇل دا بەرىپ كەتىپ وتىر.

ەندى بۇل سوڭعى ايتقان داۋىرگە باسىمىزدا وقىعان ءبىلىمىمىز، قولعا ۇستاعان ساياسات دەگەن قۇرالىمىز بارلار ءبىر كەلىپ، الىنىپ وتىرمىز. ارينە، وقىعانى باستاعان بۇل سوڭعى ءداۋىر دە، قازاق جۇرتىن گۇلدەنتىپ، اجارلاندىراتىن ءداۋىر. بىراق، كوكىرەكتى قارسى ايىرعان ارمان، قۋانىش بولىپ تارقاپ، كوكسەگەن باقىت قانات قاعىپ، قولعا ەلپىلدەپ كەلە جاتقاندا، ءبىزدىڭ قولعا قازاق قانداي كۇيدە تيەدى. سوعان سىن كوزدى سالۋ كەرەك. وتكەن كۇننىڭ ىستەگەن ىقىلاسىن ەسەپتەۋ كەرەك. قازاق بۇرىن پالەندەي باتىر ەدى، اقىلدى ادام ەدى، دەپ قۇر سوزبەن جەلىكتىرىپ، وسى كۇنگى جۇرتتى باتىر نامىسكەر قىلا قويايىن دەگەن وي مەندە جوق.

بىراق زامان ىڭعايى ەرىكسىز «قورقاقتى كوپ قۋىپ باتىر قىلدى ما»، جوق وزدىگىنەن سۇيەگىنە سىڭگەن مىنەزى مە ەدى، ايتەۋىر بۇرىنعى قازاقتىڭ بۇل كۇنگە دەيىن بار مىنەزى ءارى ەكەنى انىق ەدى. بۇعان ەشكىمنىڭ داۋى جوق. بۇل كۇندە قازاقتىڭ سول ءنارلى مىنەزىنىڭ ءبارى دە ازدى. سىرتقى حالى قىسىپ، كۇندە ايداپ، تىسقىرىپ وتىرعاندىقتان بولسا دا، باسشىدان قالمايتىن نامىسكەر، شىنىققان، تارامىس قايراتتى ەلدىڭ ورنىن بۇل كۇندە قۋانىشقا -قۋانا، كۇيىنىشكە-كۇيىنە بىلەتىن سالبىراعان، نامىسسىز، قورقاق، ۇساق وتىرىكشى جۇرت الدى. بۇل ۇساقتىق - باستان كەشكەن ءداۋىردىڭ قازاقتىڭ مىنەزىنە قالدىرعان اسەرى.

ەندى ءومىر قالپى [وزگەشە بولىپ بارادى]. قازىرگى قالپىندا جۇرت ەڭبەكشى مەن ەڭبەكسىزگە ءبولىنىپ: بىرەۋى ەڭبەك جيۋشى، بىرەۋ جيعىزۋشى بولىپ، ءالى ايقىندالىپ شىققان جوق. ءبىزدىڭ جۇرتتا بىرەۋ: تابانىن جەر تەسىپ، ماڭدايىن كۇن تەسىپ، ارقاسىن اۋىر جۇك تەسىپ جۇرگەندە، بىرەۋ بايلىقتىڭ، دۇنيەنىڭ العى راحاتىنا كومىلىپ وتىرعان جوق. بۇل- مادەنيەتتى جۇرتتاردىڭ اۋىرۋى. ءبىز مۇنداي اۋىرۋمەن اۋىراتىن كۇيگە جەتكەنىمىز جوق.

 وسى سەبەپتەن بىزدە سوتسياليزم ءازىر الىس، بىزدە بۇل كۇندە ادامشىلىق الدىندا ءجۇزى جارقىن، ءيمانجۇزدى سوتسياليزم ەمەس، باسقا ءتۇرى. بىقسىعان، ەسكىدەن جيىلىپ، وسى كۇنگە دەيىن ءبىزدىڭ جۇرت وزىنە جاقىن ءبىر بيلىككە باعىنباعان سوڭ، تارتىپسىزدىكتەن بىرەۋ-بىرەۋگە سۇيەنىپ، بىرەۋگە-بىرەۋ شوقپار بولىپ، اتا-تاپ جىگى ۇلكەيىپ كەلدى. اۋەلگى ۋاقتتارداعى جاۋىنگەرلىك، الىس، شابىس تىنىشسىزدىق - ءبىر تۋىسقاندى ءبىر تۋىسقاننان شەت جايىلدىرماي، بىرىنە-ءبىرىن تىعىپ، ەرىكسىز وسىنداي ىشكى ءومىردىڭ ىڭعايى الگى اتا-تاپ جىگىن شىعاراتىن بولدى، شىعاردى. بۇدان بارىپ كوپ اتا - جۋان، از اتا - جىڭىشكە بولدى.

 سول جىكتىڭ ارتى بۇل كۇندە نەگە سوعىپ وتىر؟ قاي ەلدى، قاي تاپتى الساق تا، جاز جايلاۋ، كۇزەۋ، قىس قىستاۋدا جۋان اتانىڭ ورتاسىندا ون ءۇي ءبىر ءتىلىم جەرسىز، كەلىمسەك بولىپ جۇرگەن جوق پا؟ قاي جەردە بولسىن ەركە، بۇلىك جۋان اتانىڭ بالاسىنان شىقپايدى ما؟ جۋان اتا باق قۋادى، وزىنشە ابيىر قۋادى، بىرەۋگە قوجاڭداپ، قورقىتقىسى كەلەدى. وسىنىڭ بارىندە ءبىر تايپا ەل سولاردىڭ شوقپارى ەمەس پە؟ بىرەۋدىڭ جەسىرىن تارتىپ الادى - ەسە بەرمەيدى، مالىن تارتىپ، اۋىلىن شاۋىپ الادى -ءبىتىم بەرمەيدى. وسىندايمەن ەل ىشىندەگى بۇلىككە جاڭاعى جۋان اتا باس بولادى. ەلدىڭ تىنىشتىعى دا، بۇلىنشىلىك تە سولاردىڭ قولىندا.

مۇقتار اۋەزوۆ

(جالعاسى كەلەسى نومەردە)

قىسقا حابارلار

قوستاناي ۋەزىنەن قازىر جينالىپ، قالاعا كەلگەن ميليتسيا سانى 400-دەن استى. تىلەنىپ كىرىپ جاتقان ۇلتشىل ازاماتتار كوپ. اقتوبە ۋەزى 2-ءنشى بورتە بولىسىنان 57 جىگىت الىنىپتى. مۇندا دا تىلەنىپ جازىلۋشىلار بولىپتى. حالىق ىقىلاستى دەيدى. بۇل ەلدەن ميليتسيا جينالۋىنا كوز اشىق ازاماتتار، اسىرەسە باقىتكەرەي [قۇلمانوۆ] مىرزا، كەيكىۇلى وتە ىجداھات ەتتى. وزگە بولىستاردان دا جينالىپ جاتىر. ورال وبلىسىندا جىگىتتەرگە اسكەر ونەرىن ۇيرەتەتىن وفيتسەر ينسترۋكترلار كۋرسى اشىلىپ ەدى. جاڭادا بۇلار وقۋلارىن ءبىتىرىپ ينستروكتر بولىپ شىقتى.

«قازاق» گازەتى

* * *

ءوتىنىش

قىزىلجارداعى «تالاپ» قاۋىمى ءوز مۇشەلەرىنەن: 1) ەكىنشى جىلدىڭ جارناسىن سالۋلارىن (جىلدىق-5, قۇرمەتتى -25, ومىرلىك-50 سوم); 2) كۆيتانتسيا العان اگەنتتەردىڭ ەسەپ بەرۋلەرىن; 3) ەسكىلىكتى ادەبيەتتەردەن ءھام باسقا تاريحي نارسەلەردەن جينالعانى بولسا، سونى تاپسىرۋلارىن وتىنەدى.

جوعارداعى وتىنىشتەردىڭ ورىندالۋى – قاۋىمنىڭ جىلدىق ەسەبىن بەرۋ ءۇشىن اسا كەرەك. سوندىقتان قاۋىمنىڭ باسقارماسى مۇشەلەردىڭ ازاماتتىق بورىشتارىن وتەيدى دەپ سەنەدى. كەڭەس اعاسى: ءبىلال مالدىباەۆ. جازۋشى ءۇشىن: ءالىمجان جالمۇحامەدوۆ

ءادىرىس: گ. پەتروپاۆلوۆسك. اكم وبل. پوچت. ياششيك.

№ 95 پراۆلەنيۋ “تالاپ”.

* * *

كۇنباتىس ءسىبىردىڭ ورتا دارەجەلى مەكتەپتەرىندە وقۋشىلاردىڭ اۋداندىق ۇيىمى، ورىس تىلىندە «جاستار جولى» دەگەن ەكى جۇمالىق گازەت شىعارماقشى. گازەتتىڭ ماقساتى جاستار تۇرمىسىنا ساۋلە ءبولۋ، شاكىرتتەردى بىرىكتىرۋ ءھام جاڭا تۇردەگى مەكتەپتىڭ جاسالۋىنا كىرىسۋ. گازەتكە تومەندەگى بولىمدەر كىرەدى: 1) جالپى، 2) شاكىرتتىك، 3) ساياسي، 4) ادەبي، 5) ءپاني، 6) ەسپەرانتو (جەر جۇزىنە ورتاق ءتىل) ءھام حابارلار. بۇل گازەتتى ورىس جاستارىنىڭ تۇرمىسى، پىكىرى، قوزعالىسى مەن تانىس بولۋعا الاشتىڭ جاس تالاپكەرلەرى الدىرىپ تۇرۋلارى لايىق. جىلدىعى 4 سوم. ءادىرىسى: گ. تومسك. پوچت. ياششيك №34. ن.حوۆەس. دليا “پ.يۋن”

ءتۇرلى حابارلار

جەتىسۋ قازاق ورىستارى ءھام چەحتار 6 مىڭداي قازاق اسكەرىمەن بىرىگىپ، تاشكەنت جولىنداعى «ارىس» ستانتسياسىن العان. قىرىم ولكەسىنىڭ مينيسترلەر سوۆەتى رەسمي جاريالايدى: بەرليندەگى وكىلىمىزدەن الىنعان حابارلارعا قاراعاندا، قىرىم ۋكرايناعا قوسىلماي، بولەك ۇكىمەت بولماقشى دەپ.

* * *

ەۋروپا سوعىسىنىڭ شىعىنى 325 ميلليارد سومعا جەتكەن. انگليا گازەتتەرى پولشا، چەحتاردى گەرمانيا مەن اۆستريادان قۇتقارۋ كەرەك دەگەندەرىنە نەمىس گازەتتەرى جازعان: «ولاي بولسا، انگليا ءۇندىستان فاسحا امىرگە بولەكتىك بەرىپ، وزدەرىنەن قۇتقارسىن» دەپ. بۇعان انگليا گازەتتەرى جاۋاپ قايتارعان: «ولار مۇسىلمان. مۇسىلمانعا بوستاندىق بەرىلمەسە دە، ادامشىلىق كورسەتىلمەسە دە جارايدى» دەپ.

گازەتتىڭ ساندارىن  باسپاعا دايىنداعان، تۇسىنىكتەرىن جازعان

م. قوزىباەۆ اتىنداعى سقمۋ پروفەسسورى

زارقىن تايشىباي

Abai.kz