بۇكىل الەمدى سوعىس جاعدايىنا الىپ كەلگەن رەسەيدىڭ «ورىس الەمى» ساياساتى ءالى دە تىنىشتىق تابار ەمەس. ءۇش كۇندە ۋكراينانى باسىپ الامىز دەگەن رەسەي اسكەرى، مىنە، ەكى جىلعا جۋىقتاعان سوعىستا ايتارلىقتاي ناتيجەگە جەتكەن جوق. قانشاما اسكەريلەرى وپات بولىپ، اسكەري تەحنيكالارىنان ايىرىلىپ جاتسا دا، ول ءالى دە «ورىس الەمى» اتتى ديۆەرسيالىق قاۋىن شوشاڭداتىپ، جان‑جاعىنا ۇرەي ەلەسىن تۋعىزىپ قويعىسى كەلەدى...

الايدا، قازىر ودان قورقاتىن الەم جوق: ۋكرايندەردىڭ اشىنىپ كەتكەنى سونشالىق، ولار «رەسەيمەن ەشقانداي دا كەلىسسوزگە بارمايمىز، ونىمەن ماسەلەنى تەك قانا قارۋ كۇشىمەن شەشەمىز» دەپ تۇپكىلىكتى شەشىم شىعاردى. سونىمەن قاتار، اۋەلى رەسەيدەن «ونىڭ گازىنان ايىرىلساق كۇنىمىز نە بولادى؟»،  «پۋتين اسكەرى يادرولىق سوعىستى باستاپ كەتپەي مە؟»  دەپ سەسكەنگەن ەۋروپا ەلدەرى دە قازىر قورقىنىشتان ادا بولىپ، ۋكرايناعا بەلسەندى كومەكتەسە باستادى.

ودان وزگە، بۇۇ كەشەدەن بەرى ۋكرايناداعا سوعىستان زارداپ شەككەندەرگە جانە بوسقىن رەتىندە شەت ەلدەرگە كەتكەن ۋكراينالىقتارعا  قالاي كومكەتەسەمىز دەپ، ءۇش ملرد دوللاردان استام قارجى مولشەرىندە كومەك كورسەتۋ تۋرالى شەشىم شىعارۋدى ويلاستىرۋدا.

ءبىز، تينا كاندەلاكي اتتى رەسەيلىك ءبىر تەلەجۋرناليستىڭ «ۆ كازاحستانە مەدلەننو، نو، ۆەرنو پرودولجايۋت ۆىتەسنيات رۋسسكي يازىك نا گوسۋدارستۆەننوم ۋروۆنە. كاك پوكازىۆاەت وپىت پريبالتيكي، ەتو وچەن وپاسنايا تەندەنتسيا» دەگەن ءبىر اۋىز قوقان‑لوقىسىنا بولا نە سەبەپتەن جوعارىداعى رەسەي‑ۋكراينا سوعىسى ماسەلەسىن كوتەردىك؟

سەبەبى، بۇل جەردە قازاقستانعا قارسى «ورىس الەمى» ءتاسىلىن قولداۋ ءۇشىن وزگە ۇلت وكىلدەرىن قولدانۋ، مىسالى، گۇرجى تينا كاندەلاكي، ودان بۇرىن ارميان تيگران كەوسايان سياقتى تەلەجۋرناليستەردى «ايداپ سالۋ» قانشالىقتى سەنىمدى ءارى سالماقتى قادام دەگەن سۇراق تۋىندايدى...

ەگەر، تەرەڭدەۋ ويلاساق، رەسەي ساياساتكەرلەرى تىلدىك جاعدايدى شيەلەنىستىرىپ، وعان ورىس ۇلتىن عانا ەمەس، وزگە دە ورىس ەمەس، بىراق ءورىستىلدى ۇلت وكىلدەرىن تارتۋدى كوزدەيتىنى بايقالادى.  ەگەر، وسى وي راس بولسا، وندا ءبىز رەسەي تاراپىنان ۇزبەي ايتىلىپ كەلە جاتقان «ورىس ءتىلى» ماسەلەسىنىڭ استارىندا «قازاقستاندىق ۋكراينالىق ستسەناري» جاتقانىن كورەمىز. ال، بۇل ەندى بالانىڭ ويىنى ەمەس.

سول سەبەپتى دە، قازاقستان تاراپى وسىعان دەيىن «ورىس ءتىلىن قورعايمىز»، «مەكتەپتەر اشامىز» جانە ت.ت. دەپ ىڭعايعا جىعىلسا دا،  ساناسى تۇماندانعان رەسەيلىك يمپەريالىق شوۆينيزم ءوزىنىڭ اگرەسسيادان باس تارتپايتىنىن ءبىلدىرىپ جاتىر دەپ ساناپ، مۇنى «قازاقستانعا قاۋىپ ءتوندىرۋ» دەپ ‑  قازىردەن باستاپ رەسمي تۇردە، مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ايىپتاۋىمىز كەرەك دەپ سانايمىز.

سونىمەن بىرگە، ءبىز «قازاقستاندا كوپتەگەن جەر مەن ەلدى مەكەندەر اتاۋلارى يمپەريالىق رەسەي مەن كەڭەس ۇكىمەتى كەزىندە زاڭسىز تۇردە ورىسشاعا وزگەرتىلگەن. قازاقستان تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە سولاردىڭ بارلىعىنا ءوزىنىڭ بۇرىنعى تاريحي ءتول اتاۋىن قايتارادى نەمەسە تۇرعىنداردىڭ شەشىمىمەن ۇسىنىلعان اتاۋلاردى تاعايىندايدى. ال، زاڭسىز يەمدەنگەن بارلىق بۇرىنعى اتاۋلار ءوز كۇشىن جويادى» دەپ اشىق جاريالاۋ كەرەك. بۇنىڭ ورىس تىلىنە ەش قاتىسى جوق ەكەنىن ولارعا شۇقىپ تۇرىپ كورسەتۋ كەرەك سياقتى...

تاۋەلسىز مەملەكەت ءوزىن ءوزى قورعاۋى ءتيىس.

ءابدىراشيت باكىرۇلى

Abai.kz