تاۋەلسىزدىك الدىق. نارىققا وتتىك. جابىق قوعامنان اشىق قوعامعا ءبىرجولاتا اتتاعان تاۋەلسىز ەلدىڭ ەندىگى بولاشاعى نۇرلى بولادى. ويتكەنى، حالىق تولىقتاي ساۋاتتى، ءبىلىم الۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى نەگىزىنەن قالىپتاسقان، ءوندىرىس وشاقتارى ىستەپ تۇر.

ونىڭ ۇستىنە باتىستىڭ قۇندىلىقتارىن قابىلداپ، الەمگە قاراتا ەسىگىمىزدى ايقارا اشتىق. ۇلان-بايتاق جەرىمىزدىڭ استى-ءۇستى تولعان بايلىق ەندى جاڭا تەحنولوگيالارعا سۇيەنىپ سونى يگەرۋ بۇگىننىڭ پارىزى، كەلەشەكتىڭ تالابى. وسىنداي رومانتيكاعا تولى كوڭىل-كۇيمەن جاڭا عاسىردىڭ ەسىگىن اشىپ تا ۇلگىردىك. بىراق، جوسپارلى ەكونوميكاعا قۇرىلعان زاۆود-فابريكالار بانكروت بولدى. كەڭشار، ۇجىمشار تاراپ تالان-تاراجعا ءتۇستى. سانادان ۇمىت بولعان بارىمتا-سارىمتاشىلار باس كوتەرىپ رەكەت بولىپ كوشە تورۋىلداسا، پارتيا، كومسومول، قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرى قىلمىس الەمىمەن ءبىر نۇكتەدەن تابىلدى. قۇمارحانا، جەزوكشەلىك، ناركوتيك سىندى ليبەرالدى قوعامنىڭ دەرت-دەربەزى ەسىكتەن كىرىپ تورىمىزگە شىقتى. سۋپەر دەرجاۆا تۇرعىنىنان قاتارداعى ءۇشىنشى دۇنيە ەلدەرى دەڭگەيىنە قۇلديلاعان ەلىمىز ءبىرىنشى، ەكىنشى الەمدىك سوعىستان كەيىن تاۋەلسىزدىك العان ازيا، افريكا، لاتىن امەريكاندىق ەلدەر باستان كەشىرگەن ۇدەرىستى نەمەسە بيۋروكراتيالىق كاپيتاليزمدى وزباسىمىزعا  ورناتىپ العانىمىزدى بىلمەي دە قالدىق.

بيۋروكراتيالىق كاپيتاليزم - جەڭ ۇشىنان جالعاسقان تامىر-تانىس، دوس-جاران، قۇدا-جەكجات، تۋىس-تۋعان مۇددەسىنە قۇرىلعان ەكونوميكالىق مودەل نەمەسە مەملەكەتتىك بيلىك پەن جەكە بايلىق قۇرىلىمىنىڭ قوسىندىسى. بۇل مودەل  بالتىق جاعالاۋىنداعى ءۇش ەلدى قوسپاعاندا بارلىق تمد ەلدەرىندە ونىڭ ىشىندە اسىرەسە، ورتا ازياداعى بەس ەلدە تەرەڭگە تامىر تارتىپ، كەڭىنەن قانات جايدى. بيۋروكراتيالىق كاپيتاليزمنىڭ الەمدىك قاۋىمداستىق جاعىنان ورتاق سيپاتتالعان بىرنەشە ەرەكشەلىگىن ايتا كەتەيىك.

ءبىرىنشى: بيلىك پەن بيزنەس ەليتالارى جەمتىكتەس بولىپ، ءوزارا پايدا بولىسەدى. تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى ەكس-پرەزيدەنت ءبىر توپ بيزنەس وكىلدەرىن قولدارىنان جەتەلەپ، بيلىككە الىپ كەلدى. ولار جەكەشەلەندىرۋ ۇدەرىسى باستالعاندا كورپەنى وزدەرىنە نەمەسە مۇددەلەس فيرمالارعا قاراي كوبىرەك قىمتادى. اقپارات الماسۋدا، زاڭ-زاكۋن شىعارۋدا مەملەكت پەن حالىقتان گورى ءوز مۇددەلىرىن كوبىرەك كوزدەدى. قازىرگى وپپوتسيانەر بولىپ شەتەلدە جۇرگەن م. ابليازوۆ كەزىندە ساۋدا جانە يندۋستريا ءمينسترى بولىپ تۇرعاندا مەملەكەتتىك رەزەرۆتە تۇرعان زاتتاردى سىبايلاستارى ارقىلى نارىققا شىعارىپ ساتام دەپ سوتتى بولعانى ءالى ەسىمىزدەن كوتەرىلگەن جوق.

ەكىنشى: جەمقورلىق كۇشەيىپ، مەملەكەت بايلىعى قولدى بولادى. ونىڭ ايقىن دالەلى بەلگيالىقتار قولىنا ءوتىپ قايتقان الماتى جىلۋ مەن لاكشمي ميتال قانجىعاسىندا كەتىپ ارەڭ قايتارىلعان كارمەت داۋلارى  بولىپ تابىلادى. وعان اتىشۋلى ماشكەۆيچتىڭ ERG كومفانياسى مەن كارىس كلاندارىنىڭ قولىنا شوعىرلانعان قازبا بايلىقتى قوسىڭىز.

ءۇشىنشى: بيلىك ەليتاسى قولىنداعى اكىمشىلىك رەسۋرستارعا سۇيەنە وتىرىپ ءوز ەتجاقىن تۋىس-تۋعانىن جارىلقايدى. «ءتورتىنشى قاڭتار وقيعاسىنان» كەيىن تەرگەلىپ، تۇرمەگە تۇسكەن، مۇلكى تاركىلەنگەن ەكى قايراتتىڭ بايلىعىنان بيۋروكراتيالىق كاپيتاليزم دەرتىنىڭ ەلىمىزدە قانشالىق اسقىنعانىن اڭعارۋعا بولادى.

ءتورتىنشى: قوعامدا باي مەن كەدەيدىڭ اراجىگى اشىلا بەرەدى. الەۋمەتتىك ادىلەتسىزدىك قالىپتاسىپ ءار سالادا مونوپوليا ورنايدى. كاپيتال توقىراپ، قوعامنىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق رەفورمالارى كەرى كەتەدى. الماتى، استانا قالالارىندا جاس سابيلەرىمەن بيىك قاباتتان سەكىرىپ كەتكەن انالار تاعدىرى وسىنىڭ كۋاسى.

بەسىنشى: دەموكراتيالىق قۇندىلىقتار مەن زاڭنىڭ كومەسكى، بۇلدىر تۇستارى بيلىك، بيزنەس ەليتاسىنىڭ ءوزىن-ءوزى قورعايتىن قۇرالىنا اينالىپ،  قوعامدىق قايشىلىق شيلەنىسە تۇسەدى. سامات ساتىبالدى مەن قۋاندىق بيشىمباەۆتىڭ سوتى وسىنى دالەلدەپ بەردى.

قازىرگە ءبىز تانىعان بيۋروكراتيالىق كاپيتاليزمنىڭ سۇرقيا سيپاتى وسى. ونىڭ سالدارىنان قاراپايىم حالىقتىڭ ەڭسەسى كوتەرىلمەي، ەسى كەتىپ تۇر. مال باعاتىن، ءونىم وسىرەتىن، ءومىر سۇرەتىن جەردىڭ ءبارى قالتالىلار مەن پارمەنى بارلاردىڭ جەكە مەنشىگىنە ءوتىپ كەتكەن. قازبا بايلىقتار مەن ساۋدا، سەرۆيس،  تۋريزم ورىندارى ، بانك،  سالىق، كەدەن جۇيەسىنىڭ باسىم بولىگى 162 قازاقستاندىقتىڭ قولىنا شوعىرلانعان. «ءتورتىنشى قاڭتار وقيعاسىنان» بۇرىن وسىنداي بولعان ءالى دە سولاردىڭ ۋىسىنان تولىق شىققان جوق.

كونستيتۋتسيادا قازاقستاننىڭ باستى بايلىعى - ادام دەپ جازىلعان. ول - ادامنىڭ ار-وجدانىنىڭ ساقتالۋى مەن جاقسى ءومىر ءسۇرۋىنىڭ كەپىلى بولسا كەرەك. سول ءۇشىن تاريح قويناۋىندا مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن قازاق ەسىن جيا سالىپ الەمنىڭ ءار ەلىندە شاشىراپ جۇرگەن قانداستارىن ەلگە شاقىرا باستادى. وتىز جىلدان استام وسى باعىتتا ارىماي-تالماي جۇمىس ىستەدى. ناتيجەسى دە كورىندى. بىراق، بيۋروكراتيالىق كاپيتاليزمنىڭ باتپاعىنا بەلدەن مالشىنعاندىقتان زيانىندا وسى جاقتان تارتىپ وتىر. ءبىرىنشى جانە ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان كەيىن الەمدە قارۋ مەن يدەولوگياعا يەك ارتقان سوتسياليستىك لاگەر پايدا بولدى، بۇرىنعى ەلەمەگەن ەلەس رەالدىققا اينالعاندىقتان، دامىعان ەۆروپا ەلدەرى مەن ءاۆتوريتاريزمدى نەگىزگى شىعار جول دەپ تانىعان ازيا، افريكا، لاتىن امەريكاندىق ەلدەردە مەملەكەتتىڭ زاڭدارى مەن قۇرلىمدارىنا وزگەرىس ەنگىزىپ الەۋمەتتىك مەملەكەت قۇرۋ باعىتىن ۇستاندى. سوتسيال-دەموكراتتاردىڭ حالىققا پايدالى ۇسىنىستارىن قابىلداي وتىرىپ، جۇگەنسىز كەتكەن بيۋروكراتيالىق كاپيتاليزمنىڭ ارانىنا شەكتەۋ قويدى. ونىڭ ناقتى ناتيجەسى سولتۇستىك جانە باتىس ەۆروپا ەلدەرىندە كورىندى. سينگاپۋر، وڭتۇستىك كورەيا، تايۋان، چيلي دە سىناقتان ءوتىپ، جۇزەگە استى. جەتپىس جىل تەمىر قاپاستا بولعان ءبىز، ازيانىڭ «ءتورت ايداھارى» اتالىپ، تەگەۋرىندى بيلىككە باسىمدىق بەرگەن ەلدەردىڭ تاجريبەسىن قابىلداپ، ناتيجەسىنەن ۇلگى الماستان، اقش باستاعان باتىس قۇندىلىقتارىنا قۇلاي جىعىلدىق.  مىنە سونىڭ زاردابىن تارتىپ كەلەمىز.

تاۋەلسىزدىكتىڭ 31-ءشى قىسىندا «ءتورتىنشى قاڭتار وقيعاسى» بىزگە دابىل قاقتى. قايدا بەتالعانىمىزدى سەزدىك. «اۋرۋ باتپانداپ كىرىپ، مىسقالداپ شىعادى» دەگەن. باعدارىمىز تۇزەلىپ، جەلكەنىمىز تارتىلدى ەندى ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن تەر توگىپ، ايانباي ەڭبەكتەنۋىمىز كەرەك-دۇر.

ۋاقىت ىرعاعىنان جاڭىلماي، تىنىشتىق توبەمىزدە ءۇيىرىلىپ تۇرعاندا قازاق كوشىنىڭ جاڭا كوكجيەكتەرى اشىلادى. مەملەكەتتىڭ كوشى-قون تۋرالى باعىتى وزگەرگەن جوق. الەمدىك قاۋىمداستىقتا بولىپ جاتقان وزگەرىستەر مەن ۇدەرىستەرگە بايلانىستى ساياساتتىق، تەحنيكالىق تولىقتىرۋلارعا ۇركە قاراماي، تىرناق استىنان كىر ىزدەمەي سابىر ساقتاعانىمىز ءجون. قازاقتىڭ بىرەگەيلەنۋ ۇدەرىسى وزىمىزدەن باسقا ەشكىمگە دە ۇناپ جاتقان جوق سوندىقتان دا ستراتەگيالىق جانە تاكتيكالىق باعىتتا جاسىرىن، جىمسىما ويىندار، جۇرىستەر كوبەيىپ بارادى. ونى تۇسىنبەگەن اتاققۇمار پوپۋليستەر مەن پايداكۇنەم دەلدالدار كوز الدىن ويلاپ، وسەك تاراتىپ، شۋ شىعارۋدا. 34 جىل تاباندىلىقپەن، ءادىس-ايلامەن جۇرگىزىلگەن، كوپتەگەن مەملەكەت، قوعام قايراتكەرىنىڭ، ۇلت رۋحاني جاناشىرلارىنىڭ تەرى ءسىڭىپ، كوز مايى تاۋسىلعان كوشى-قون زاڭى باقسىنىڭ جىنى، بالانىڭ ويىنى ەمەس. وسى جەردە كوشى-قون دەلدالدارىنان ساياسي جالداپتارعا اينالعان ساناۋلى الاياقتار اتىنىڭ باسىن تارتىپ، كوشى-قوننىڭ «كوسەمى»، قانداستاردىڭ «اكەسى» بولامىن دەگەن ارام، ارسىز پيعىلىنان ارىلعانى، ساناسىن جايلاعان «اتاق» دەگەن دەرتتەن ايىققانى وزىنە دە، وزگەگە دە پايدالى بولماق.

قازاق كوشى جالعاسا بەرەدى. بۇل ۇدەرىس الەمدىك ساياساتتا وڭىرلىك ىقپالعا يە مەملەكەتتىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتتاعى تەوريالىق نەگىزى، قۇقىقتىق، بازالىق ستاتۋسى،  ۇزاق مەرزىمگە جوسپارلانعان ستراتەگياسى، الەۋمەتتىك ماڭىزى بار باسىم باعىتتارىنا اينالىپ ۇلگىردى. ناقتىراق ايتساق رەسپۋبليكامىزدىڭ سولتۇستىك، شىعىس، باتىس وڭىرلەرىن قامتىعان سەگىز وبلىسقا شەتەلدەن ارنايى كوشىپ كەلەتىن قانداستارعا ارنالىپ كۆوتا ءبولىنىپ، ولاردىڭ كوشىپ كەلۋى،  ورنالاسىپ، ۇيلەسىپ كەتۋى ءۇشىن بيۋدجەتتەن قارجى قاراستىرىلدى. بەس جىلعا ارنالعان باعدارلاما جاسالدى. ەلىمىز بويىنشا جوعارى وقۋ ورىندارىنا بولىنگەن مەملەكەتتىك گرانتتاردىڭ ءتورت پايىزىن قانداستار يگىلىكتەنەتىن بولدى. سونىمەن بىرگە جوعارى وقۋ ورىندارىندا جەتى دايىندىق فاكۋلتەتتىڭ ەسىگى ارقاشان قانداستارعا اشىق. «اتا جولى»، «قۇتتى مەكەن» سياقتى تسيفرلىق دامۋدىڭ جەتىستىكتەرىمەن دۇنيەگە كەلگەن ارناۋلى باعدارمالار بيۋروكراتيالىق جۇيەنىڭ كەدەرگىسىنەن قانداستاردى قۇتىلدىرۋعا ارنالعان. بۇل باعدارلامالاردىڭ تيىمدىلىگى مەن قولايلىلىعىن جاستار قازىر دە سەزىنىپ، ءبىلىپ وتىر.

قازاق كوشىنىڭ ەڭ باستى كەدەرگىسى، ول - بارلىق كەڭەس شەكپەنىنەن شىققان تاعدىرى ءبىر، تانىمى اينالىپ كەلىپ ءبىر نۇكتەدەن ءتۇيىسىپ جاتاتىن بارلىق تمد ەلدەرى سياقتى كوممۋنيستىك پارتيانىڭ ديكتاتورلىق ۇستەمدىگىنەن قۇتىلسا دا، بيۋروكراتيالىق كاپيتاليزمنىڭ قاقپانىنا كەپ تۇسكەن تراگەدياسىندا جاتىپ. ونىڭ تاريحي ۇردىسكە، مەنتاليتەتكە بايلانىستى سەبەپتەرىن جوعارىدا اتاپ وتتىك، سالدارىن دا تۇسىندىرۋگە تىرىستىق.

«كورشىڭ سوقىر بولسا، ءبىر كوزىڭدى قىسىپ ال» دەمەكشى، ەكى سۋپەر دەرجاۆانىڭ اراسىندا، عالامدىق گەوساياساتتىڭ قايناعان وشاعىندا وتىرعان ءبىز ءۇشىن وسى كورشىلەردىڭ عاسىردان عاسىرعا جالعاسىپ كەلە جاتقان كوشى-قون ساياساتىنا بىرۋاق ۇڭىلە كەتسەك ارتىق بولمايدى.

التىن وردا ىدىراپ، اق وردا وتكەنگە اينالىپ، قازاق حاندىعى السىرەپ، بۇكىل تۇركى جۇرتىنان بەرەكە كەتكەندە،  عىلىم مەن تەحنيكاعا باسىمدىق بەرگەن رەسەي بىرتىندەپ كۇشەيىپ، ورتا ازيا ەلدەرىن باعىندىردى. وتارلانعان جەرگە قولدانعان كوشى-قون ساياساتى دا وزگەشە بوياۋ الدى. 1906 جىلى 9 قاراشادا پاتشا جارلىعىمەن سول كەزدەگى مينيسترلەر كابينەتىنىڭ توراعاسى پ.ا.ستولىپين ارناۋلى قونىس اۋدارۋ باسقارماسىن قۇردى. باسقارماعا توتە باعىناتىن قور جۇمىس ىستەدى. سونىمەن 1906-1915 جىلدار ارالىعىندا ورىس، ۋكراين شارۋالارىنا 21 ميلليون دەسياتينا جەر بەرىلدى. 700 مىڭنان استام ادام كوشىپ كەلدى. 1897 جىلعى ساناق بويىنشا وتارلانعان ەلدەگى سلاۆيانداردىڭ ۇلەسى 20% بولسا، 1917 جىلى 1 قاڭتاردا 42%-عا جەتكەن. ول كەزدە جالپى رەسەي يمپەرياسىنىڭ جان سانى بودان ەلدەردى قوسقاندا 10 ميليون شاماسىندا بولاتىن. مىنە وسىنداي قىسقا مەرزىمدە حالىقتىڭ 7 پايىزعا جۋىعىن كوشىرىپ، جەرسىندىرۋ ءۇشىن ۇلكەن اكىمشىلىك رەسۋرستار مەن قۋاتتى پروپاگاندا جۇمىس ىستەسە كەرەك. كەڭەس زامانىندا تىڭ يگەرۋ ناۋقانىن جەلەۋ ەتىپ جەرگىلىكتى حالىقتى شۇرايلى جەرلەرىنەن ىعىستىرىپ، قازاقستاندى حالىقتار دوستىعىنىڭ لابوراتورياسىنا اينالدىردى. ارينە، ونىڭ ءبارى حالىقتار دوستىعىنىڭ ماۋەلى جەمىسى سانالىپ، ۇگىت-ناسيحات جەرىنە جەتە جۇرگىزىلدى. قورشاعان ورتا ءبۇلىندى، اتادان بالاعا جالعاسىپ زيرات ەتەتىن قورىمدار ءسۇرىلدى سوندا دا «بۇل قالاي بولدى» دەپ ايتۋعا رۋحسات ەتىلمەدى. سوعان دا كوندىك.

1949 جىلى 100 مىعا تاياۋ  قىتاي حالىق ازاتتىق ارمياسى شىڭجاڭعا كىرگەندە بۇل وڭىردە جەڭىلگەن ۇكىمەتتىڭ وتباسى مۇشەلەرىمەن قوسقاندا 100 مىڭ شاماسىندا ارمياسى تۇرعان. سونىمەن شىڭجاڭنىڭ قازبا بايلىعىن يگەرىپ، ءوندىرىس-قۇرلىسىن وركەندەتۋ ءۇشىن ادام كاپيتالى كەرەك دەگەن ناۋقان باستالدى. سوعىس تۋرالاتقان قىتاي ەكونوميكاسى ءالى كۇش الماعان كەز. جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ءدىنىن، ءداستۇرىن، ادەت-عۇرپىن قۇرمەتتەۋ ءۇشىن اسكەريلەردىڭ ولارمەن ۇيلەنۋىنە اسكەري، اكىمشىلىك تارتىپپەن تيىم سالىندى. 200 ءجۇز مىڭعا تاياۋ ەكى تىزەسىن قۇششاقتاعان اتبالداي ازاماتتار شەكارا كۇزەتىپ، تىڭ يگەرىپ جاتىر.  ىشكى قىتايدان ۇيلەنبەگەن سالت قىز-كەلىنشەكتەر ءوز ەرىكتەرىمەن «كومەككە» كەلدى. ودان كەيىن مال يەسى، جەر يەسى، كاپيتاليس، كەرى توڭكەرىسشى، شپيون، قىلمىسكەرلەردىڭ پەرزەنتتەرى شىڭجاڭعا كومەككە بارسا تاپتىق قۇرامى، اكە-شەشە، تۋىس-تۋعانىنىڭ وتكەن تاريحى قۇزالمايدى، ساياسي تۇرعىدان سەنىمدى ادامدار قاتارىنا سانالادى دەگەن بۇيرىق شىعىپ، اقپارات قۇرالدارىندا كەڭىنەن ءجاريالاندى. ىشكى ءىرى قالالاردا ەسكى قىتايدىڭ كوزى دەپ سانالعان كازينو، ينتيمدىك قىزمەت كورسەتەتىن ورىندار جابىلىپ قولعا تۇسكەن كىسىلەر شەكارا رايوندارعا جەر اۋدارىلدى. سول زاماندا توراعا ماۋ تسزەدۋن ايتتى دەگەن «ۇيلەنەتىن قىز بەن جىگىت شىڭجاڭعا بارىپ ۇيلەنسىن»، ەكى قابات انا شىڭجاڭعا بارىپ بوسانسىن قىسقاسى ءبارىمىز شىڭجاڭعا بارىپ عاسىرلار بويى قورلىق كورىپ، جاپا شەككەن سانى از تۋىسقان ۇلتتارعا كومەكتەسەيىك» دەگەن ۇندەۋ ەل اراسىنا كەڭىنەن تارادى.

دەرجاۆانلارمەن سالىستىرعاندا ءبىزدىڭ كوشى-قون ساياساتىمىز كەڭىستىكتى كەڭەيتۋ ءۇشىن ەمەس، قايتا قولدا بار مۇمكىندىكتى پايدالانىپ توزعان ءتىل مەن ءدىلدى تۇگەندەپ، ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ ۇدەرىرىسى ەسەبىنەن بارىمىزعا قاناعات قىلۋ بولىپ تابىلادى. سونىڭ وزىندە ىشكى-سىرتقى كەدەرگىلەرگە كەڭىنەن ۇشىراۋدا. قازىر زامان وزگە، زاڭ باسقا دەيمىز. ادامي قۇندىلىقتاردى قۇرمەتتەۋ قاستەرلى بورىشىمىز بىراق كەمشىلىك پەن جاماندىقتى تەرە بەرگەنشە، جاقسى جاقتاردى، جەتىستىكتەردى نەگە ناسحاتتاماسقا؟!

ادام ءومىر سۇرگەن جەردە ارقاشان ماسەلە تۋىنداپ وتىرادى. جەر اۋىسقان كەزدە جەرسىنبەۋ ادام ەمەس حايۋاندا دا كەزدەسەدى. سوندىقتان دەموكراتيا مەن كىسىلىك قۇقىقتى سىلتاۋ، ۇران ەتىپ مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە ساياساتتارىن بۇرمالاۋ، تەرىس ءتۇسىندىرۋ، جوققا شىعارۋ جاقسىلىققا اپارماسىن بىلەتىن كەزىمىز كەلدى. جەكەنىڭ، توپتىڭ مۇددەسىن مەملەكەتتىڭ مۇددەسىنەن جوعارى قويمايىق، اعايىن! قازاقتىڭ ءبىر عانا وتانى بار، ول - قازاقستان. ونىڭ تىرەگى تۇراقتىلىق پەن تىنىشتىق.  ەلۋ ميلليوندىق مەجەگە جەتۋ ءۇشىن بىزگە سابىر مەن ءتوزىم، ەڭبەك پەن ەرلىك ءارى ەپتىلىك كەرەك. ارزان ايعاي مەن مەزگىلسىز جاراپازاندى ۇمىتىپ رەسپۋبليكانىڭ شىنايى ءوسىپ-وركەندەۋى ءۇشىن بىركىسىلىك ۇلەسىنىزدى قوسايىق.

ءومارالى ادىلبەكۇلى

Abai.kz