ەلىمىزدە كوپتەگەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى «ۇرپاق تاربيەسى ۇلتتىق وزەكتەن اجىراپ بارا جاتىر» دەپ دابىل قاعۋدا. ونىڭ دا ءجونى بار، سەبەبى، ۇلتتىق نەگىزدەن اجىراعان ەل بولاشاقتا ءوزىنىڭ ۇلتتىق مەملەكەتىن قۇرا المايدى. «ۇلتسىزدانعان ۇلت» قۇراتىن مەملەكەت ءوزىنىڭ فورماسى مەن مازمۇنى جاعىنان سىرتتان تونەتىن ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە مادەني ەكسپانيسياعا توزەپ بەرە الماي، ءوزى دە وزىنە جات فورمانى قابىلدايتىن بولادى. ۇلت وسىلايشا وزگە مادەنيەتكە «جۇتىلىپ»،  ءوزىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنەن اجىرايدى. سونىڭ ءبىر مىسالىن Toppress.kz اقپاراتتىق سايتى جاريالادى.

سايتتىڭ جازۋىنشا، ەلىمىز تاسقىن سۋدان زارداپ شەگىپ، ءجۇز ون مىڭنان استام قاۋىپسىز جەرلەرگە كوشىرىلىپ جاتقان كەزدە، كەيبىر جاستارىمىز كومكە قولدارىن سوزىپ، قولىنان كەلگەنىن بەرىپ جاتسا – مىسالى، ديماش قۇدايبەرگەن جۇزدەگەن ميلليون تەنگە، قايرات نۇرتاس ونداعان ميلليون تەڭگە جانە ت.ت.‑ ومىردە ينتەرنەتت پەن دەتەكتيۆتى كينولارمەن وسكەن جاستار «ينتەرنەتتە كورگەنىن» ناقتى ومىردە قايتالاپ، قازاقتىڭ ۇلتتىق مىنەزىنە، قازاقى بولمىسقا جات قىلىقتار كورسەتىپ جاتىر ەكەن. قازاق ايتقان عوي، «جاۋ جاعادان العاندا، ءبورى ەتەكتەن الادى» دەپ – مۇندا دا تۋرا سول جاعدايلار كورىنىس بەرىپتى. ولار ەلدىڭ باسىنا تۇسكەن زور اۋىرتپاشىلىقتى سەزبەك تۇگىلى، ول «ەل باسىنا كۇن تۋدى» جاعدايدىڭ ءوزىن ناعىز «دەتەكتيۆكە» اينالدىرۋعا ارەكەتتەنگەن.

مىسالى، العاشقى تاسقىننان قاتتى زارداپ شەككەن كۇلسارى قالاسىنان ونداعان مىڭ تۇرعىندار اقتاۋعا كوشىرىلدى. ەل وسىلاي ابىر‑سابىر بوپ جاتسا، اقتاۋلىق 22 جاسار قىز تەلەفوننان «قالاداعى ءبىر قوناق ءۇيدىڭ بىرىندە قارۋلى ادام كۇلسارىدان كوشىرىلگەن ادامداردى كەپىلدىككە الىپ، اقشا تالاپ ەتۋدە» دەگەن حابار جىبەرەدى. ارنايى جاساق دابىلمەن جەتسە، ول حابار جالعان بولىپ شىعىپتى. ناتيجەسىندە، شۇعىل ىزدەستىرۋ بارىسىندا  بەينەۋ اۋىلىنان 22 جاستاعى قىز ۇستالىپتى. وعان جاۋاپ رەتىندە ەكسترەميزممەن كۇرەس دەپارتامەنتى «تەرروريزم تۋرالى جالعان اقپارات تاراتتى» دەگەن باپپەن قىزدىڭ ۇستىنەن قىلمىستىق ءىس قوزعادى دەيدى اقپارات كوزى. ونمەن قوسا، ول قىز بۇل تەلەفوندى وسىنىڭ الدىندا عانا اۆتوبۋستا بىرەۋدەن ۇرلاپ العانى انىقتالىپتى. ءسويتىپ، ول ۇرلانعان تەلەفوننان ءوز قاۋىپسىزدىگىنە سەنىمدى تۇردە تەلەفون شالعان ەكەن...

ءدال سول كۇنى اقتوبە قالاسىندا ءبىر ەر ازامات گريشين كوشەسىندەگى ءبىر ۇيدە بومبا بار دەپ حابارلاعان. تەكسەرۋ ونى جالعاندىعىن كورچەتتى. ال، ماس كۇيىندى تەلەفون شالعان، بۇرىن دا وسىنداي قىلمىس جاساعان «تەرروريزم تۋرالى جالعان اقپارات تاراتتى» دەگەن باپپەن ۇستالىپتى.

تاعى ءبىر سونداي «ەڭ عاجايىپ قىلمىس» الماتىدا تىركەلگەن. مۇندا ءبىر جەكە كومپانيانىڭ چاتىنا «كوپ اقشا سىيلىققا قالاداعى ءبىر ساۋدا ۇيىنە بومبا قويۋ كەرەك» دەگەن ۇسىنىس ايتىلعان. ەكسترەميزممەن كۇرەس دەپارتامەنتى ونىڭ جەتىسۋ وبلىسىنىڭ 9 جاسار تۇرعىنى ەكەنىن انىقتاعان. بىراق جاسىنا بايلانىستى بالاعا قىلمىستىق ءىس قوزعاۋ زاڭدا جوق بولعاندىقتان، سوت شەشىمىمەن ونىڭ اتا‑اناسىنا كوپ كولەمدە (18 ملن تەنگە) ايىپپۇل سالىنۋى مۇمكىن.

مىنە، جاس ۇرپاقتىڭ تەلەفونعا شۇقشيۋى، ونىڭ قوعام ومىرىنەن الشاقتاۋى، قوعامدىق كوممۋنيكاتسيانى بىلمەۋى – ولاردى قيالداعى الەممەن ءومىر سۇرۋگە، سولاي ارەكەت ەتۋگە جەتەلەۋدە. جوعارىداعى مىسالدار سونىڭ ايقىن كورىنىسى. سوندىقتان، وتباسى تاربيەسىندە بالامەن اڭگىمەلەسىپ، ومىردە نەنىڭ جامان، نەنىڭ جاقسى ەكەنىن ايتىپ وتىرۋعا كوڭىل ءبولىپ وتىرعان دۇرىس دەپ سانايمىز.

ءابدىراشيت باكىرۇلى

Abai.kz