بۇگىندى ەكىنىڭ ءبىرى ءوزىن وپپوزيتسيا سانايدى، سول تۋرالى اشىق ايتا الادى. ال ەسكى قازاقستاننىڭ قىلىشىنان قان تامىپ تۇرعان تۇرپايى كەزەڭىندە ونداي كوزسىز باتىرلار ساۋساقپەن سانارلىقتاي بولدى.

سونىڭ ءبىرى بەلگىلى كاسىپكەر، كەيىن ءماجىلىس دەپۋتاتى بولعان تولەن توقتاسىنوۆ ەدى.

پارلامەنت مىنبەسىنەن سول كەزدەگى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ۇلكەن كۇيەۋبالاسى، ۇقك توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بوپ، تۇكىرىگى جەرگە تۇسپەي تۇرعان راحات اليەۆتى سىن تەزىنە العان ول سول ەرلىگىمەن تاريحتا قالدى.

كەيىن ول ءوز ارىپتەستەرىمنە بىرگە تەك پرەزيدەنتتىڭ وتباسىن عانا ەمەس، بۇتكىل ساياسي جۇيەگە قارسى شىقتى. سول قاتاردا ءجۇرىپ ارىپتەس بولدىق، «ادىلەتتى قازاقستان ءۇشىن» قوزعالىسىندا بىرگە جۇردىك.

تولەننىڭ بويىنان قازاقىلىقتىق ءيىسى اڭقىپ تۇراتىن. شىنىن ايتۋ كەرەك، ونداي قاسيەت ءوزىن دەموكرات ساناپ جۇرگەندەردەن كوپتەپ تابىلا بەرمەيتىن.

سول كەزدىڭ وزىندە داۋلەتتى كاسىپكەر بولسا دا، ول قاراپايىم ەدى. ونى، اسىرەسە، 2005 جىلى ساياسي قۇربانداردى ەسكە الۋ ميتينگىن ۇيىمداستىراعانىمىز ءۇشىن 15 تاۋلىككە اباقتىعا جابىلعاندا بايقاعانمىن. اباقتىدا كەرەۋەت («شكونكا» دەپ اتايدى ەكەن ونداعىلار) قوس قاباتتى ەكەن. تولەن مەن اسىلبەكتەن (قوجاحمەتوۆ) جاسىم كىشى مەن، زاڭ بويىنشا جوعارى جاتۋىم كەرەك قوي. سوندا مەنىڭ ول جاققا جاتقىم كەلمەي تۇرعان مەنىڭ كوڭىل-كۇيىمدى سەزگەن توكەڭنىڭ: «ابەكە، ولاي بولسا، مەن-اق ەكىنشى قاباتقا جاتا سالايىن»، - دەپ، ىزەتتىلىك جاساعانى ءالى دە كوز الدىمدا. ايتپاقشى ول جاسى كىشى كەز كەلگەن اداممەن «ءسىز» دەپ سويلەسەتىن. ول دا بولسا، ىشكى مادەنيەتتىلىكتىڭ ءبىر بەلگىسى بولسا كەرەك.

سول تۇستا قازاق جاستارى الماتى قالاسىنىڭ سىرت جاعىندا جەر باسىپ العان-دى. «ادىلەتتى قازاقستان ءۇشىن» قوزعالىسىنان سول ازاماتتاردى قولداۋعا تولەنمەن بىرگە باردىق. ورازا تۇتىپ جۇرگەن كەزىم، كەشكى ۋاقىت، اۋزىمدى ءالى اشپاعانمىن. مازام بولمادى ما، شارشاڭقى بولدىم با، بىلمەيمىن، سول ساتتە جاستاردى جۇلقىپ، قاماپ جاتقان پوليتسيا وكىلدەرىن جەردەن الىپ، جەرگە سالدىم. بايقايمىن، داۋسىم تىم قاتتى، تىم اششى بولعان سياقتى.

سونى بايقاعان تولەن كەشكە: «ابەكە، ازۋىڭىز بەرىك ەكەن، مەن بۇگىن ءسىزدىڭ اۋزىڭىزدى اشىپ بەرەيىن»، - دەپ، كەڭسە ماڭىنداعى كافەدەن ءشاي بەردى. سوندا بايقامپاز تولەن: "ساياسي ناۋقاندا ءجۇرمىز. ول وڭاي ەمەس. بۇگىن تىم اشۋلانىپ سويلەدىڭىز. سول سەبەپتى، ۋاقىتشا ورازا ۇستاۋدى دوعارساڭىز قالاي بولادى؟ ورتاق ىستە شارشاماي، شالدىقپاي جۇرەيىك. ول دا جولدا جۇرگەن سياقتى عوي»، - دەپ ماعان جاناشىرلىق تانىتقان.

«ادىلەتتى قازاقستان ءۇشىن» قوزعالىسىنىڭ شىمكەنتتەگى جينالىسىندا ورىن العان سوراقى دا سۇمدىق جاعدايدى ەسكە سالايىن. بيلىك ۇيىمداستىرعان ءبىر توپ «بەلسەندىلەر» (باسشىلارىنىڭ ءبىرى اتاقتى «ديكي ارمان») جينالىس ءوتىپ جاتقان جەرگە باسا كوكتەپ كەلىپ، مەيراماحانانىڭ بىت-شىتىن شىعارعان بولاتىن. تولەن ەكەۋىمىز قاتار تۇرىپ قالىپپىز. بىرنەشە ارىپتەسىمىز تەرەزەدەن سەكىرىپ، قاشقان-دى (ولاردىڭ اتىن اتاماي-اق قويايىن). تولەن ەكەۋىمىز ورنىمىزدا قالدىق. «اۋىلدا توبەلەسىپ جۇرگەن بىزدەرگە مىنالاردان قاشقان ۇيات بولار»، - دەستىك...

ساياسي تۇرعىدان العاندا تولەن قازاقستان دەموكراتيالىق كۇشتەرىنىڭ تاباندى دا تۇراقتى، تەگەۋرىندى، ءوزىنىڭ پوزيتسياسىنان اينىماعان شوعىردىڭ اسا كورنەكتى وكىلى بوپ قالادى. مان رنپك-دا، ول دۆك-دا ءجۇرىپ تاكتيكالىق، تۇلعالىق (مەن سول ۇيىمداردىڭ كوسەمدەرىن ايتىپ وتىرمىن) جاعىنان كەيدە پىكىر تالاستىرىپ جۇرسەك تە، ورتاق ماقسات – قازاقستاندا شىنايى دەموكراتيالىق قوعام ورناتۋ جولىندا ءبىز ءاردايىم بىرگە جۇردىك.

جاڭا قازاقستان دا ەسكى قازاقستانمەن سوناۋ 90-جىلداردىڭ ورتاسىنان باستاپ كۇرەسكەن ازاماتتارعا لايىقتى باعاسىن بەرەدى دەپ ويلايمىن.

باقۇل بول، دەموكراتيالىق كۇرەستەگى سەرىكتەس زامانداس! قازاقستان دەموكراتياسى تاريحىندا سەنىڭ اتىڭ التىن ارىپپەن جازىلاتىنىنا ەش كۇمان جوق. رەسمي بيلىك جازۋعا جاراماسا، ءوزىمىز-اق جازىپ كەتەمىز...

تولەننىڭ جۇبايى الماعا، وتباسىنا، جاقىندارىنا شىن كوڭىلىممەن قايعىرىپ، كوڭىل ايتامىن.

فوتو 2004 جىلعى، «ادىلەتتى قازاقستان ءۇشىن» قوزعالىسىن ناسيحاتتاپ جۇرگەن كەزىمىز.

ءامىرجان قوسان

Abai.kz