زەرتتەۋ: قازاقستاندا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ سانى 12 جىلدا 28,7%-عا ءوستى

Med365 كومپانياسى 2011–2023 جىلدار ارالىعىندا قازاقستاندا مۇگەدەكتىگى بار ادامدار سانىنىڭ قالاي وزگەرگەنىن زەرتتەدى. وسى كەزەڭدە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدار سانى 28,7% مىڭعا ءوسىپ، 725 مىڭعا جەتتى. زەرتتەۋدە سونداي-اق قازاقستاندا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ ءومىرىن جاقسارتۋ ءۇشىن قانداي تەحنولوگيالار قولدانىلاتىنى جانە ولاردىڭ تاجىريبەدە قالاي جۇمىس ىستەيتىنى قاراستىرىلدى.

جالپىۇلتتىق ديناميكا

تالداۋ قازاقستاندا مۇگەدەكتىگى بار ادامدار سانى جىل سايىنعى ورتاشا 2,39% وسىممەن تۇراقتى ءوسىپ بارا جاتقانىن كورسەتتى. 2011–2013 جىلدار ارالىعىندا مۇگەدەكتىگى بار ادامدار سانى 11,3%-عا ءوسىپ، 626 740 ادامعا جەتكەندەگى قارقىندى ءوسىم بايقالدى. سودان كەيىن، 2014–2016 جىلدار ارالىعىندا ءوسۋ قارقىنى 3,9%-عا دەيىن باياۋلادى. 2017–2019 جىلدارى ءوسىم 4,9% قۇراپ، تاعى دا جەدەلدەدى. سوڭعى ءۇش جىلدا، 2020–2023 جىلدار ارالىعىندا جىل سايىن شامامەن 4,3% دەڭگەيىندە تۇراقتى ءوسىم بايقالادى. بۇل دەرەكتەر ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدار سانىنىڭ ۇلعايۋىنىڭ تۇراقتى ءۇردىسىن كورسەتەدى.

ينفوگرافيكا: Med365 كومپانياسى

ايماقتىق ايىرماشىلىقتار

زەرتتەۋ قازاقستان وڭىرلەرى بويىنشا مۇگەدەكتىك ديناميكاسىنداعى ايتارلىقتاي ايىرماشىلىقتاردى كورسەتتى. ەڭ جوعارى ءوسىم استانادا بايقالادى، مۇندا 12 جىل ىشىندە مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ سانى ەكى ەسەگە ارتىپ، 2023 جىلى 34 754 ادامعا جەتتى. ايتارلىقتاي ءوسىم اقتوبە وبلىسىندا – 49,3% جانە جامبىل وبلىسىندا – 27,1% بولىپ تىركەلدى.

سونىمەن قاتار، كەيبىر وڭىرلەر بىرقالىپتى ءوسۋ قارقىنىن كورسەتەدى. اقمولا وبلىسىندا ءوسىم 12,6%، قوستاناي وبلىسىندا – 17,3%، ال پاۆلودار وبلىسىندا – 8,3% قۇرادى. جەكەلەگەن وڭىرلەردە سوڭعى بەس جىلدا تەرىس ديناميكا بايقالدى. قاراعاندى وبلىسىندا مۇگەدەكتىگى بار ادامدار سانى 17,2%-عا تومەندەدى، ال شىعىس قازاقستان وبلىسىندا بۇل كورسەتكىش ەكى ەسەگە جۋىق - 47,1%-عا قىسقاردى.

ينفوگرافيكا: Med365 كومپانياسى

باستى ۇردىستەردىڭ ءبىرى ءىرى قالالاردا مۇگەدەكتىگى بار ادامدار سانىنىڭ ارتۋى بولدى، مۇنى مۇگەدەكتىكتى ۋربانيزاتسيالاۋ پروتسەسى دەپ اتاۋعا بولادى. استاناداعى ورتاشا جىلدىق ءوسىم ايتارلىقتاي اسەرلى – 8,5%، الماتىدا بۇل كورسەتكىش 3,3%، ال شىمكەنتتە 2018 جىلى رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالا مارتەبەسىن العاننان كەيىن جىل سايىن 2,8% تۇراقتى ءوسىم بايقالادى. ناتيجەسىندە مۇگەدەكتىكتىڭ جالپى قۇرىلىمىنداعى ءۇش ءىرى قالانىڭ ۇلەسى ەكى ەسەگە جۋىق ءوستى – 2011 جىلعى 9,9%-دان 2023 جىلى 18,5%-عا دەيىن.

جاس قۇرىلىمى

قازاقستانداعى بالالار مۇگەدەكتىگىنىڭ ديناميكاسى ەرەكشە نازار اۋدارتادى. 2010 جىلدان باستاپ مۇگەدەكتىگى بار بالالاردىڭ سانى ەكى ەسەدەن استام ءوستى – 2022 جىلى 49 349-دان 104 260-عا دەيىن. ەڭ جىلدام ءوسىم 2010-2015 جىلدار ارالىعىندا بايقالدى، ول كەزدە ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار بالالار سانى 53,4%-عا ارتتى. كەلەسى جىلدارى ءوسۋ قارقىنى باياۋلادى، بىراق ەلەۋلى بولىپ قالدى: 2015-2020 جىلدار ارالىعىندا ءوسىم 25%-دى، ال سوڭعى ەكى جىلدا 10,1%-دى قۇرادى.

گەندەرلىك تالداۋ كورسەتكەندەي، ۇلدار مۇگەدەكتىگى بار بالالار اراسىندا 58,5% قۇرايدى جانە بۇل اراقاتىناس سوڭعى جەتى جىل بويى تۇراقتى بولىپ كەلەدى. باستاپقى كەزەڭدەگى مۇگەدەكتىكتىڭ دە ءوسۋى بايقالادى: ەگەر 2010 جىلى 9 325 جاڭا وقيعا تىركەلسە، 2022 جىلعا قاراي بۇل كورسەتكىش 14 387 جاعدايدا رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتتى.

ينفوگرافيكا: Med365 كومپانياسى

قازاقستاندا مۇگەدەكتىك قۇرىلىمىندا نەگىزگى بولىكتى – 58,7% – ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاعى ادامدار قۇرايدى، ولاردىڭ سانى 422 564 ادام. ولاردىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋ دەڭگەيى وڭىرلەر بويىنشا 18%-دان 42%-عا دەيىنگى شەكتە تۇرىپ، ايتارلىقتاي وزگەرۋدە.

2023 جىلى مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ ەڭ جوعارى شوعىرلانۋى تۇركىستان وبلىسىندا بايقالدى – 98 171 ادام، بۇل جالپى ساننىڭ 13,5%-ىن قۇرايدى. ودان كەيىن الماتى (58 583 ادام) جانە قاراعاندى وبلىسى (56 166 ادام) كەلەدى. ەڭ تومەن كورسەتكىشتەر ۇلىتاۋ (11 452 ادام) جانە اباي وبلىسىندا (24 142 ادام) تىركەلدى.

تاريحي دەرەكتەردى تالداۋ تاياۋ جىلدارى مۇگەدەكتىگى بار ادامدار سانىنىڭ ءوسۋ ءۇردىسى جىل سايىن 2-3% دەڭگەيىندە ساقتالاتىنىن كورسەتەدى. ءىرى قالالاردا مۇگەدەكتىگى بار ادامدار سانىنىڭ وسۋىمەن ۋرباندالۋدىڭ كۇشەيۋى، سونداي-اق بالالاردىڭ مۇگەدەكتىگى ۇلەسىنىڭ ۇلعايۋى بولجانۋدا. ايماقتىق ايىرماشىلىقتار ورتا مەرزiمدi پەرسپەكتيۆادا ساقتالۋى مۇمكiن.

تەحنولوگيالىق يننوۆاتسيالار جانە الەۋمەتتىك ينتەگراتسيا

دەرەكتەردى تالداۋ كورسەتكەندەي، قازاقستاندا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ 25%-عا جۋىعىنىڭ قوزعالىسى شەكتەلگەن. بۇل ينسۋلت العان، جاراقات العان نەمەسە سال اۋرۋىنا شالدىققان ادامداردى قامتيدى. بۇل ازاماتتار ءۇشىن نەگىزگى پروبلەمالار ءجۇرىپ-تۇرۋ، قارىم-قاتىناس جانە الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋ بولىپ تابىلادى.

ولاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ ءۇشىن باستى شەشىمدەردىڭ ءبىرى – جوعالعان فۋنكتسيالاردى وتەۋگە كومەكتەسەتىن تەحنولوگيالارعا قول جەتكىزۋ. الايدا قازاقستاندا وڭالتۋ جۇيەلەرى اسا دامىماعان كۇيىندە قالىپ وتىر، ال قازىرگى زامانعى مەديتسينالىق تەحنولوگيالارعا قول جەتكىزۋ شەكتەلگەن. ناتيجەسىندە سال اۋرۋىنا شالدىققان ادامدار تەك مەديتسينالىق سيپاتتاعى قيىندىقتارمەن عانا ەمەس، سونداي-اق الەۋمەتتىك ينتەگراتسيا پروبلەمالارىمەن دە بەتپە-بەت كەلۋدە.

جاڭا زامانعى پروتەزدەر، ەكزوسكەلەتتەر جانە كوممۋنيكاتسيانى جاقسارتۋعا ارنالعان قۇرىلعىلار سياقتى تەحنولوگيالىق ازىرلەمەلەر جاڭا مۇمكىندىكتەر اشادى. ولار جوعالعان فۋنكتسيالاردى قالپىنا كەلتىرۋگە كومەكتەسەدى جانە شەكتەۋلەرى بار ادامداردىڭ قوعامداعى تولىققاندى ومىرگە قايتا ورالۋىنا ىقپال ەتەدى.

امەريكالىق Augmental Tech كومپانياسى سال اۋرۋىنا شالدىققاندارعا ارنالعان MouthPad يننوۆاتسيالىق قۇرىلعىسىن ۇسىندى. بۇل شەشىم سال اۋرۋىنا شالدىققان، سويلەي المايتىن ادامدارعا اۋىزدارىن وڭاي قوزعالتۋ ارقىلى اينالاسىنداعىلارمەن سويلەسۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

جاقىندا عانا بۇل تەحنولوگيا قازاقستاندا وسىنداي شەشىمدەردى بەيىمدەۋ مەن دامىتۋعا باعىتتالعان ۇلتتىق جوبالار اياسىندا ەنگىزىلدى. قۇرىلعىلاردى دايىنداۋعا جۇمسالعان شىعىنداردى بۇكىل ورتالىق ازيا ءوڭىرى ءۇشىن وسىنداي تەحنولوگيالاردى ءوندىرۋدى جولعا قويۋ ءۇشىن حالىقارالىق سەرىكتەستەرمەن بەلسەندى ىنتىماقتاساتىن قازاقستاندىق كومپانيا MED365 ءوز موينىنا الدى.

بۇدان باسقا، Cyborgbase كومپانياسى MED365-پەن بىرلەسىپ، قازاقستان مەن ورتالىق ازياداعى ءوندىرىستى وقشاۋلاۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋدا. وسى وڭىردەگى پروتەزدەۋ مەن وڭالتۋ تەحنولوگيالارىنىڭ جوعارى قاجەتتىلىگىن ەسكەرە وتىرىپ، جوبا جوعارى تەحنولوگيالىق شەشىمدەردى اۋقىمداۋ جانە ودان ءارى دامىتۋ ءۇشىن ۇلكەن پەرسپەكتيۆالار اشادى.

پروبلەمالار مەن پەرسپەكتيۆالار

مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى وڭالتۋ جانە بەيىمدەۋ پروبلەمالارى قازاقستان ءۇشىن دە، الەمنىڭ باسقا ەلدەرى ءۇشىن دە وزەكتى بولىپ قالا بەرەدى. اقش-تا دامىعان دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسiنە قاراماستان وڭالتۋ تەحنولوگيالارى مەن الەۋمەتتiك بەيiمدەلۋگە قول جەتكiزۋ كەدەرگiلەرi ساقتالىپ وتىر. الايدا Tesla جانە Neuralink سياقتى امەريكالىق كومپانيالار نەيروپروتەزدەردى، ەكزوسكەلەتتەردى جانە سال اۋرۋى بار ادامداردىڭ ءومىرىن تۇبەگەيلى جاقسارتا الاتىن باسقا دا يننوۆاتسيالىق شەشىمدەردى ازىرلەۋدە ايتارلىقتاي ىلگەرىلەۋشىلىك تانىتۋدا.

قازاقستاندا ءبىر مەزگىلدە ەكى نەگىزگى باعىتتى دامىتۋ قاجەت: وزىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ جانە الەۋمەتتىك قولداۋدىڭ ءتيىمدى جۇيەسىن قۇرۋ. مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ قوعامعا كىرىگۋى مەديتسينالىق وڭالتۋدى، تەحنولوگيالىق يننوۆاتسيالاردى جانە الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋدى بىرىكتىرەتىن كەشەندى ءتاسىلدى تالاپ ەتەدى. اۋىلدىق اۋدانداردا تاراتۋدى قوسا العاندا، وسى شەشىمدەردىڭ قولجەتىمدىلىگىنە ەرەكشە نازار اۋدارعان ءجون.

بۇل سالاداعى مىندەتتەردى تابىستى شەشۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك باعدارلامالار مەن جەكە باستامالاردىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلى ماڭىزدى. قازاقستاندىق تەحنولوگيالىق كومپانيالار الەمدىك ترەندتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، يننوۆاتسيالاردى ازىرلەۋ مەن ەنگىزۋگە بەلسەندى تۇردە قوسىلۋدا. زاماناۋي تەحنولوگيالاردى، مەديتسينالىق كومەكتى جانە الەۋمەتتىك شارالاردى ۇشتاستىراتىن مۇنداي ءتاسىل مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ ءومىرىن جاقسارتۋدا ساپالى سەرپىلىستى قامتاماسىز ەتە الادى.

Abai.kz