كەشە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ «ورتالىق ازيا - ەۋروپا وداعى سامميتىنە قاتىسۋ ءۇشىن وزبەكستانعا باردى. جۇمىس ساپارى اياسىندا ول ەۋروپالىق كەڭەس پرەزيدەنتى انتونيۋ كوشتا، ەۋروپالىق كوميسسيا پرەزيدەنتى ۋرسۋلا فون دەر ليايەن، ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكىنىڭ پرەزيدەنتى وديل رەنو-باسسومەن كەزدەستى.

ودان كەيىن مەملەكەت باسشىسى وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆپەن جۇزدەسىپ، ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋ مۇمكىندىگىن تالقىلادى. تاراپتار حالىقارالىق ونەركاسىپتىك كووپەراتسيا ورتالىعىن ىسكە قوسۋ جۇمىسىن جەدەلدەتۋگە ۋاعدالاستى.

ال بۇگىن «ورتالىق ازيا - ەۋروپا وداعى» فورماتىنداعى العاشقى سامميتكە قاتىساتىن پرەزيدەنتتەر مەن شەتەلدىك دەلەگاتتار سامارقاندتاعى «كونگرەسس-ورتالىققا» جينالدى.

پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتى ادەتتەگىدەي وزبەكستان باسشىسى شاۆكات ميرزيوەۆ ەسىك الدىنان قارسى الدى. بىرلەسكەن سۋرەتكە ءتۇسۋ راسىمىنەن سوڭ مەملەكەت باسشىسى سامميت وتەتىن نەگىزگى زالداعى ورنىنا جايعاستى.

بۇگىنگى سامميت اياسىندا كولىك-لوگيستيكالىق جوبالاردى بىرلەسىپ قولعا الۋ، ستراتەگيالىق شيكىزات باعىتىنداعى سەرىكتەستىك، ەكولوگيالىق تازا جانە ءتيىمدى ەنەرگيا ءوندىرۋ كوزدەرىن ەنگىزۋ مۇمكىندىكتەرى تالقىنالادى.

بۇعان دەيىن ءىس-شاراعا قاتىستى پىكىر بىلدىرگەن ەۋروپالىق كەڭەس پرەزيدەنتى انتونيۋ كوشتا «ورتالىق ازيا - ەۋروپا وداعى» ءسامميتى ءوڭىر ەلدەرى مەن ەۋروايماق مەملەكەتتەرىنىڭ ورنىقتى دامۋىنا تىرەك بولاتىن ىنتىماقتاستىق باعىتىن ايقىندايتىن الاڭ بولاتىنىن مالىمدەگەن ەدى.

بۇگىن مىنبەردە قاسىم-جومارت توقاەۆپەن بىرگە وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ، ەۋروپالىق كەڭەس پرەزيدەنتى انتونيۋ كوشتا، ەۋروپالىق كوميسسيا پرەزيدەنتى ۋرسۋلا فون دەر ليايەن، قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ، تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون، تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى سەردار بەردىمۇحامەدوۆ، ەۋروپا قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكىنىڭ پرەزيدەنتى وديل رەنو-باسسو ءسوز سويلەدى.

پرەزيدەنتىمىز ەۋرووداقپەن بايلانىستى ىلگەرلەتۋ ماقساتىندا بىرنەشە تۇيىنگە توقتالدى:

«ساۋدا جانە ەكسپورت

- قازاقستان ەو نارىعىنا جالپى قۇنى 2 ميلليارد دوللاردان اساتىن 175 تاۋار ءتۇرىنىڭ ەكسپورتىن ۇلعايتۋعا دايىن;

- ەۋروپا وداعى شەتەلدەن يمپورتتايتىن مۇنايدىڭ 13 پايىزعا جۋىعى ءبىزدىڭ ەلىمىزگە تيەسىلى. ونىڭ باسىم بولىگى كاسپي قۇبىر كونسورتسيۋمى (كقك) ارقىلى تاسىمالدانادى;

- ەۋروپا وداعى اتالعان كونسورتسيۋمنىڭ تۇراقتى ءارى ۇزاق مەرزىمدى جۇمىس ىستەۋىنە قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىر. قازاقستان مۇنى جوعارى باعالايدى جانە شيكىزات تاسىمالداۋدىڭ بالاما جولدارىن دا دامىتادى.

ەنەرگەتيكا جانە تاسىمال

- Total, Eni, Svevind سەكىلدى بۇرىننان كەلە جاتقان سەرىكتەستەرىمىزبەن جانە باسقا دا ەۋروپالىق كومپانيالارمەن جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى جانە «جاسىل» سۋتەگى ءوندىرىسى جوبالارى قولعا الىندى;

- قازاقستان وزبەكستان جانە ازەربايجانمەن بىرلەسىپ، «جاسىل» ەنەرگيانى كاسپي تەڭىزى ارقىلى ەۋروپا نارىعىنا جەتكىزەتىن ەلەكتر جەلىسىن سالۋ بويىنشا ءىرى جوبانى باستادى;

- قازاقستاندا ەۋروپا وداعى ەكونوميكاسىنا قاجەتتى 34 شيكىزاتتىڭ 19 ءتۇرى وندىرىلەدى. ونىڭ قاتارىندا ۋران، تيتان، مىس، ليتي، كوبالت، ۆولفرام جانە باسقا دا كوپتەگەن ەلەمەنتتەر بار;

- ەلىمىز ەقدب بانكىمەن اراداعى كەلىسىم بويىنشا گەولوگيالىق بارلاۋ سالاسىندا بىرلەسكەن جوبالاردى ىسكە اسىرىپ، كەن يگەرۋدىڭ وزىق تاجىريبەسىن ەنگىزىپ جاتىر;

- بىلتىر ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك دالىزىمەن كونتەينەر ارقىلى تاسىمالدانعان جۇك كولەمى 62 پايىزعا ارتىپ، 4,5 ميلليون توننانى قۇراعان. ماقسات – 2027 جىلعا قاراي بۇل كورسەتكىشتى 10 ميلليون تونناعا دەيىن جەتكىزۋ;

- قازاقستان الەمدەگى يادرولىق وتىننىڭ 40 پايىزعا جۋىعىن قامتاماسىز ەتۋ ارقىلى تازا ەنەرگيا وندىرىسىندە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.

تەحنولوگيا جانە يننوۆاتسيا

- جىل باسىندا قازاقستاندا پرەزيدەنت جانىنداعى جاساندى ينتەللەكت بويىنشا حالىقارالىق كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەستىڭ نەگىزى قالاندى;

- 100 مىڭ جوعارى بىلىكتى IT-مامان دايارلاۋدى كوزدەيتىن اۋقىمدى باعدارلاما جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر;

- استانادا Alemاi جوعارى تەحنولوگيالار ورتالىعى قۇرىلۋدا;

- پرەزيدەنت Astana Hub بازاسىندا «ورتالىق ازيا – ەۋروپا وداعى» يننوۆاتسيالىق كامپۋسىن اشۋدى ۇسىندى.

عىلىم جانە ءبىلىم

- پرەزيدەنت سيرەك كەزدەسەتىن مەتالداردى زەرتتەيتىن ايماقتىق ورتالىق قۇرۋدى ۇسىندى;

- جاساندى ينتەللەكت، سۋ رەسۋرستارىن باسقارۋ، بيوتەحنولوگيا سەكىلدى ماڭىزدى سالالاردا مامان دايارلاۋعا ەرەكشە باسىمدىق بەرەتىن «ورتالىق ازياعا ارنالعان Erasmus+» باعدارلاماسىن ازىرلەۋ جونىندە باستاما كوتەرىلدى.

حالىقارالىق ساياسات جانە قاۋىپسىزدىك

- جاھاندىق تۇراقسىزدىق جاعدايىندا الەمدە بولىپ جاتقان كۇردەلى وقيعالارعا باعا بەرۋدە بارىنشا ۇستامدىلىق پەن جاۋاپكەرشىلىك تانىتۋ كەرەك;

- بارلىق ەلدى بۇۇ جارعىسى مەن جالپىعا ورتاق حالىقارالىق قۇقىق قاعيدالارىن مۇلتىكسىز ساقتاۋ ءۇشىن بارىنشا كۇش-جىگەر جۇمىلدىرۋعا،  سونداي-اق باس حاتشى انتونيۋ گۋتەرريشتىڭ قىزمەتىنە قولداۋ بىلدىرۋگە ۇندەدى.

- بۇۇ-نىڭ قۇرىلعانىنا 80 جىل تولعان ساتتە مۇنىڭ وزەكتىلىگى ارتا تۇسەدى.

- قازاقستان كەز كەلگەن قاقتىعىستىڭ بەيبىت جولمەن شەشىلۋىن جاقتايدى. سوندىقتان ۋكرايناعا قاتىستى كەلىسسوزدەردىڭ باستالۋىن قۇپتايدى.  ماسەلەنىڭ كۇردەلى ەكەنىنە قاراماستان، شيەلەنىستىڭ وڭ شەشىمىن تاباتىنىنا سەنىم ارتادى» دەپ ءسوزىن قورتىندىلادى.

Abai.kz