جاقىندا ماسكەۋدەگى مەترو ستانتسياسىنا كىرە بەرىستە يوسيف ءستاليننىڭ سۋ جاڭا ءمۇسىنى ورناتىلدى. كەڭەستىك ديكتاتوردىڭ قاراما-قايشى مۇراسى بۇرىنعىسىنشا تەرەڭ الەۋمەتتىك جاڭا جارالار مەن سونى ساياسي شيەلەنىستەر تۋدىرسا دا، بۇل ءمۇسىن - جاي عانا ەستەتيكالىق تاڭداۋ ەمەس، ول رەسەيدىڭ ءوز وتكەنىن قايتا ويلاستىرۋعا دەگەن ۇمتىلىسىنىڭ سيمۆولدارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

بۇل تۋرالى BBC Russia رەداكتورى ستيۆ روزەنبەرگ جازدى: ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋى رەسەيدىڭ سوڭعى جىلدارداعى تاريحي ساياساتىنىڭ باعىتىن كۇرت وزگەرتۋ تۋرالى ماسەلەنى تاعى دا كوتەرە باستاعانىن تانىتادى. اتاپ ايتقاندا، 2022 جىلى ۋكرايناعا تولىققاندى باسىپ كىرگەننەن كەيىن كرەمل كەڭەستىك وتكەنگە قاتىستى ءوزىنىڭ ساياسي الىمجەتتىلىگىن اشىق تانىتا باستادى.

«كسرو ءالى دە تىرشىلىك كەشۋى بەك مۇمكىن»

وسى سيمۆوليكالىق قادامداردان باسقا، جاقىندا الدەقايدا تمد الەمىنىڭ جۇرەگىن تىتىرتكەنتكەن تۇسىنىكتەمە پايدا بولدى. پرەزيدەنت پۋتينگە جاقىن كەڭەسشى «كەڭەس وداعىنىڭ ىدىراۋى شىن مانىندە تەحنيكالىق قاتەلىكتىڭ ناتيجەسىندە بولدى جانە زاڭ بويىنشا ول ءالى دە بار بولۋى مۇمكىن» دەپ پايىمدادى. بۇل مالىمدەمە وتكەنگە عانا ەمەس، رەسەيدىڭ ساياسي شەكارالارى مەن ەگەمەندىگىن قازىرگى تۇسىنۋگە دە كۇمان كەلتىرەدى.

ستيۆ روزەنبەرگتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي مالىمدەمەلەر مەن سيمۆوليكالىق يشاراتتار كرەملدىڭ وتكەندى وزگەرتىپ، ءوز ساياساتىن زاڭداستىرۋ ارەكەتىنىڭ ءبىر بولىگى بولىپ تابىلادى. ءستاليننىڭ ءمۇسىنىن ورناتۋ - بۇل تاريحي قايراتكەردى ماڭگى ەستە قالدىرۋ عانا ەمەس، بۇل «بالامالى تاريحي بايانداۋدى» ومىرگە قايىرا اكەلۋدەگى مەملەكەتتىك پروتسەسىنىڭ قازىرگى زامانعى ۇلگىسى دە بولىپ سانالادى.

تاريحتى الىمجەتتىك شوقپارىنا اينالدىرۋ الەگى

ستالين كەڭەس وداعىنداعى رەپرەسسيالىق رەجيمنىڭ كوشباسشىسى بولىپ، ونىڭ باستاۋ كوزىنىڭ دەم بەرۋشىسى رەتىندە ميلليونداعان ادامنىڭ ءولىمىنىڭ قۇنكەرىنە اينالدى. الايدا، بۇگىندە كەيبىرەۋلەر ونى «مىقتى كوشباسشىلىقپەن» جانە «جەڭىسپەن» باينالانسىتىرعا بەيىم تۇرادى. بۇل جاعداي رەسەيدەگى تاريحنامانىڭ ناعىز يدەولوگيالىق قۇرالعا اينالعانىن كورسەتەدى.

كەڭەستىك رامىزدەرگە جانە وتكەن بيلىكتىڭ جاسامپازدىعىن ۋاعىزداپ، ءبىر جاعىنان، رەسەيلىك حالىق اراسىندا ەل وتكەنىن ەگىلە ەسكە الۋعا، ەكىنشى جاعىنان - باتىسقا قاتىستى يدەولوگيالىق قولشوقپاردى قولداۋشىلىققا جۇمىلدىرۋعا باعىتتالىپ وتىرعانى دا جاسىرىن ەمەس.

ۋكرايناداعى سوعىس جانە ونىڭ تاريحي نەگىزدەمەسى

روزەنبەرگ رەسەي باسشىلىعىنىڭ ۋكراينانى باسىپ الۋدى زاڭداستىرۋ ءۇشىن تاريحي سىلتەمەلەرگە جۇگىنەتىنىن اتاپ ءوتتى. كرەمل ۋكراينانىڭ باتىسپەن جاقىنداسۋىن «تاريحي اۋىتقۋ» رەتىندە قاراستىرادى جانە وسى ءبىر «تاريحي اۋىتقۋعا» جول بەرمەۋ ءۇشىن وزدەرىنىڭ بىلەك سىبانا ارالاسۋىن «تاريحي ادىلدىك» رەتىندە كورسەتەدى.

وسىنداي تاريحي اۋىتقۋ – قازاققا قارسى قولعا الىنىپ: «ورىس جەرىنىڭ سىيعا تارتىلۋى» دەگەن كونتسەپتسيا ومىرگە كەلدى. بۇعان جەڭىل-جەلپى قاراۋعا بولمايدى.

Abai.kz