تسيفرلى عاسىر – جۋرناليستيكاعا جاڭا تالاپ، جاڭا تىنىس اكەلدى. اقپارات اعىنىنا جۇتىلىپ كەتپەي، وقىرمانىن جوعالتپاي، ۇلتتىق مۇددە مەن قوعامدىق ويدى بىرگە ارقالاپ كەلە جاتقان وڭىرلىك ءباسپاسوز ءۇشىن بۇل كەزەڭ – ءارى سىن، ءارى مۇمكىندىك بولعانى راس. ەندەشە، الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن جاڭا مەديانىڭ قارقىنى ەلدەگى گازەت-جۋرنالداردىڭ ورنىن تارىلتتى ما، الدە جاڭاشا دامۋ جولىنا ءتۇسىردى مە؟ وسى ساۋالدار توڭىرەگىندە ءبىز بەلگىلى قالامگەر، مەديا ساراپشى، «اباي-اقپارات» قازاق ينتەرنەت كەڭىستىگىن دامىتۋ قورى قوعامدىق قورىنىڭ» پرەزيدەنتى داۋرەن قۋاتپەن اڭگىمەلەسىپ، بۇگىنگى جۋرناليستيكانىڭ احۋالى مەن مەديانىڭ ىقپالى، بولاشاقتاعى بەتالىسى مەن كەمشىن تۇستارى تۋراسىندا پىكىرلەسكەن ەدىك.

«مازمۇندى، ساپالى كونتەنت كەرەك»

– داۋرەن اعا، كاسىبي مەرەكە قۇتتى بولسىن! مەيرام الدىنداعى قاربالاستا بىزگە دە ۋاقىت تاۋىپ، ورالىمدى ويلارىڭىزبەن بولىسكەنىڭىز ءۇشىن بەك راقمەت. ءسىزدىڭ جاڭا مەديانىڭ جاڭاشىلدىعىنا كوڭىلىڭىز تولا ما؟

– جاڭا مەديانىڭ العاشقى قالىپتاسۋ كەزەڭى اياقتالدى دەپ ايتۋعا بولادى. ويتكەنى، بىزدە قازاق تىلىندە حابار تاراتىپ، كونتەنت ۇسىنعان العاشقى سايتتار، اقپاراتتىق پورتالدار شىعىپ اقپارات كەڭىستىگىندە قالىپتاسىپ ۇلگەردى. ولاردىڭ باستى ەرەكشەلىگى، العاشقى سايتتار وقىرماندارىمەن توتە بايلانىس ورناتا الدى. ءسويتىپ، اقپاراتتىق پورتال مەن وقىرمان ورتاسىندا تىعىز قارىم-قاتىناس پايدا بولىپ، قالىڭ بۇقارا قوعامدىق ماسەلەلەرگە ارالاستى. حالىق قانداي پروبلەماعا بولسا دا ءوزىنىڭ پىكىرىن، كوزقاراسىن ەلەكتروندى باق-تا اشىق ايتتى.

جاڭا مەديانىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى – جەدەل اقپارات تاراتاتىندىعىندا. ەگەر بۇرىن ءبىز جىلدام اقپارات تاراتاتىن راديو، تەلەۆيدەنيە دەيتىن بولساق، سايتتار ولاردىڭ الدىن وراپ كەتتى. سونىڭ ءبىرى – «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالى. ماسەلەن، بىردە تۇندە قىزىلاعاش اۋىلىن سۋ الدى. كەلەسى كۇنى تاڭەرتەڭ ەرتە توتەنشە وقيعا بار كورىنىسىمەن «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىندا جاريالاندى. وقيعا باسىندا بولعان جاندار، سۋ شايىپ كەتكەن اۋىلعا ەدەل-جەدەل بارعان جۋرناليستەر بىردەن سۋرەتتەرگە ءتۇسىرىپ، ونى ەلەكتروندى پوشتا ارقىلى بىزگە جولدادى. وسىلايشا، ەلدىڭ باسىندا بولعان توتەنشە جاعدايدى اقپاراتتىق پورتالىمىز العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ حابارلادى.

قالىپتاسۋ كەزەڭى بولعاندىقتان، وندا مىندەتتى تۇردە كەم-كەتىكسىز بولمايدى. سوندىقتان قازىرگى جاڭا مەديانىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭىنىڭ ەكىنشى ساتىسىنا كوڭىلىم تولادى دەپ ايتا المايمىن. ويتكەنى، جاقسى كونتەنتتەر بەرىپ وتىرعاندار از، سۇحباتتاردىڭ بارلىعى دەرلىك ارزان دۇنيە. دەيتۇرعانمەن، ساپالى كونتەنتتەر بەرەتىندەر بولادى. الداعى ۋاقىتتا وقىرمان ساپالى، ساليقالى سۇحباتتارعا دەن قويۋى ءتيىس. قوعام ساباسىنا تۇسپەي، جاڭا مەديانىڭ ساپالانۋى مۇمكىن ەمەس.

«مەرزىمدى ءباسپاسوزدىڭ ءداۋىرى ءوتىپ بارادى»

– «گازەت گادجەتتى الماستىرا المايدى. بۇل – وتپەلى كەزەڭ، ودان دا وتەمىز» دەيمىز. بىراق بۇگىندە كوپتەگەن گازەت ەلەكتروندى فورماتقا كوشتى. شىنىمەن دە، مەرزىمدى ءباسپاسوزدىڭ ءداۋىرى ءوتىپ كەتتى مە؟

– ءبىز قاعاز ونەركاسىبىن جولعا قويا الماي كەلە جاتقان ەلمىز. گازەت-جۋرنالداردى باسىپ شىعاراتىن دايىن ونىمدەردى رەسەيدەن، قىتايدان، ەۋروپا ەلدەرىنەن ساتىپ الامىز. ياعني، يمپورتقا تاۋەلدىمىز. ال مۇنداي ەلدە جاعداي قانداي بولاتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

ەستۋىمشە، قىتايدىڭ ونەرتاپقىشتارى قۇمنان قاعاز شىعاراتىن بولىپتى. سول تەحنولوگيانى ەلگە اكەلىپ پايدالانىپ، كەڭ بايتاق دالامىزدا جاتقان قۇمنان بۋما-بۋما قاعازدار شىعارىپ، تيپوگرافيالاردى جاڭالاپ، ەلدىڭ قولىنا گادجەت ەمەس، گازەت ۇستاتىن مۇمكىندىككە يە بولماساق، جاعداي كۇردەلى سياقتى. مەنىڭشە، وعان ۇكىمەتتىڭ دە مۇددەلىگى بايقالمايدى. اسىرەسە، قارجى-قاراجاتتىڭ ءاربىر تينىن  ەسەپتەپ وتىراتىن قارجىگەرلەر گازەت شىعارۋ پروتسەسىن تازا شىعىن رەتىندە كورەتىن سىڭايلى.

نەگىزى، مۇنى ءاۋ باستا ءبىر جولعا سالۋ كەرەك بولاتىن. تىم بولماسا شىعىندى جارتىلاي بولسا دا وتەيتىن ءوندىرىستى وزىمىزدەن اشسا، جاعداي الدەقالاي بولار ما ەدى، بالكىم؟! اقىر سوڭىندا بۇرىننان تاريحى بار باسىلىمدار عانا قالدى دا، كەيىنگى شىققاندار «ءوز كۇنىڭدى ءوزىڭ كوردىڭ» كەبىن كيدى. ماسەلەن، كۇن سايىن شىققان «الاش ايناسى» دەگەن گازەت بولدى. قازىر ونىڭ سايتى عانا بار. وبلىستىق گازەتتەر شىعۋ جيىلىگىن توقتاتاتا باستاعان.

اەرو-عىلىمدا مىناداي جاڭالىق بار: كۇننەن ۇنەمى داۋىل سوعىپ تۇرادى. ەگەر كۇننەن شىعاتىن داۋىل قاتتى كوتەرىلىپ كەتەتىن بولسا، اينالاسىنداعى جەر سەرىكتەرىن قۇرتىپ جويىپ جىبەرەدى. ال، ءبىز بارلىعىمىز سول جەر سەرىكتەرى ارقىلى اقپارات الىپ، ەلەكتروندى جۇيەدە اقپارات تاراتىپ وتىرمىز. جەر سەرىكتەرى ورتەنىپ كەتسە، سول ساتتە-اق بىزدەگى ەلەكتروندى بازاداعى اقپاراتتاردىڭ بارلىعى جوعالىپ كەتەدى. مىنە، وسىنى ەسكەرۋ كەرەك. ونىڭ ۇستىنە، جادىمىز جۇقارعان، بۇگىن بولعان وقيعانى ەرتەڭ ۇمىتامىز. ەرتەڭگى كۇنى بار جيعان اقپاراتىمىز جويىلىپ كەتسە نە ىستەيمىز؟ امال جوق، گادجەت ەمەس، گازەتكە ۇڭىلەمىز.

ءبىزدىڭ جاعدايىمىزدا مەرزىمدى ءباسپاسوزدىڭ ءداۋىرى ءوتىپ بارا جاتقان سياقتى. بىراق، ەلەكتروندى اقپارات كوزدەرىن دامىتىپ وتىرعان نەگىزگى بۇلاقت باستاۋىنداعى وڭتۇستىك كورەيا، جاپونيا سياقتى ەلدەر گازەت-جۋرنالدارىن جاپقان جوق. ولار تاڭەرتەڭ، كەشكە، ءتىپتى ءتۇس الەتىندە تارايتىن گازەتتەرىن ءالى دە بولسا تاراتىپ، جارنامالارىن سول گازەتتىڭ بەتىنە جاپسىرىپ، پايداسىن كورىپ وتىر.

«بويكۇيەز جۋرناليست بارلىعىن اۋىرسىنا بەرەدى»

– اقپارات اعىنىنىڭ كوپتىگى مەن شاپشاڭدىعى جۋرناليستيكانىڭ ساپاسىنا اسەر ەتىپ جاتقان جوق پا؟ بۇرىن گازەت تىلشىلەرى ءتۇرلى دەڭگەيدەگى شارالاردان ماقالا جازۋمەن، ءارى كەتسە سۋرەتكە تۇسىرۋمەن شەكتەلەتىن. قازىر ۆيدەو-كونتەنت جاساۋ، ياعني، الەۋمەتتىك جەلىگە ماتەريال ازىرلەۋ ءبىر ءجۋرناليستىڭ موينىنا جۇكتەلدى. ءسىز قالاي ويلايسىز، ەرتەڭ «ەكى كەمەنىڭ باسىن ۇستاعان سۋعا كەتەدىنىڭ» كەبىن كيىپ جۇرمەيمىز بە؟ 

– ۆيدەو كونتەنت جاساۋ، ونى الەۋمەتتىك جەلىگە ماتەريال رەتىندە ازىرلەۋ – تەز قيمىلدايتىن، تاقىرىبىن جاقسى بىلەتىن نەمەسە بارىپ كورىپ كەلگەن جەرىندەگى ماسەلەنىڭ ءمانىسىن ءتۇسىنىپ جازا الاتىن جۋرناليست ءۇشىن تۇك تە قيىن ەمەس. وكىنىشكە قاراي، كەيبىر جۋرناليستەر بويكۇيەز بولىپ كەتكەن. نەسىن جاسىرايىق، ەكى قولىن الدىنا سالىپ ەرتەدەن كەشكە دەيىن وتىرىپ، كەيىن ۇيىنە قايتاتىن جۋرناليستەر كوپ. بويكۇيەز جۋرناليست بارلىعىن اۋىرسىنا بەرەدى.

وسىدان جيىرما شاقتى جىل بۇرىن جۋرناليست قولجازبا تۇرىندە ماقالاسىن جازىپ ااكەلەتىن. ودان كەيىن ماشينكاعا باستىرادى. سونىڭ ۇستىنەن قارايدى دا، تىپ-تىنىش وتىرادى. قازىر زامان وزگەردى. سول سەبەپتى، مەن ۆيدەو ءتۇسىرۋدى، ونى تەز ارادا مونتاجداپ، الەۋمەتتىك جەلىگە جۇكتەپ جىبەرۋدى اسا قيىن جۇمىس ەمەس دەپ ەسەپتەيمىن. قولىڭىزداعى ۇيالى تەلەفونىڭىز ارقىلى سونىڭ ءبارىن جاساۋعا بولادى. مۇمكىندىك بولسا، نەگە ونداي يگىلىكتەن باس تارتۋىمىز كەرەك؟ ءوزى ەڭبەك ەتىپ جاتقان رەداكتسياسىنىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋ ءۇشىن ءجۋرناليستتىڭ كەيدە جانكەشتىلىككە بارىپ، ەكى ەسە جۇمىس جاساۋىنا تۋرا كەلەدى.

«ۇتقىر، سەزىمتال مامان تەز بەيىمدەلەدى»

– ءتىلشى ءبىر سالاعا ماماندانعانى ءجون بە الدە امبەباپ بولعانى دۇرىس پا؟

– ءجۋرناليستتىڭ امبەباپ بولعانى وزىنە جاقسى. تاقىرىپ بويىنشا ءبىر سالاعا ماماندانعان ءجۋرناليستتى سول سالانىڭ مامانى دەپ تۇسىنۋگە دە بولاتىن شىعار. مىسالى، سپورت، مادەنيەت سالالارى بار. سول مادەنيتتىڭ ءوزى كينو، تەاتر، مۋزىكا، بولىپ ءبولىنىپ كەتە بارادى. ولار بۇل سالانى تەرەڭىرەك بىلەتىن جۋرناليستەردىڭ قىزمەتىن تالاپ ەتەدى. سول سياقتى ەكونومكيا دەگەن تاقىرىپ بار. وعان دا ءاتۇستى بارا المايسىڭ. دايىندىق بولۋ كەرەك. دەيتۇرعانمەن، ءجۋرناليستىڭ امبەباپتىعى دەگەنىمىز – وسىلاردىڭ بارلىعىن بىلگەنى. ەگەر جۋرناليست ءبىر عانا سالاعا ماماندانىپ الىپ، تەك سوعان عانا كوڭىل ءبولىپ جۇرسە، اينالاسىنداعى وزگە دە وقيعالاردان شەت قالۋى ابدەن مۇمكىن. مۇنداي توماعا-تۇيىقتىق ءجۋرناليستتىڭ جالپى قىزمەتىمەن، قىزمەتتىك مىندەتىمەن اسا ۇيلەسە بەرمەيدى. قالا بەردى، مىسالى، جۋرناليست جاڭا ورىنعا قىزمەت ىزدەپ باردى دەلىك، ول رەداكتسيا ساياسات نەمەسە ەكونوميكا تاقىرىبىن جازاتىن جۋرناليستكە ءزارۋ بولىپ وتىر ەكەن. سول كەزدە جۇمىسسىز جۋرناليست «مەن ونداي تاقىرىپتا جازباۋشى ەدىم، مەن تەك قانا مادەنيەتتى بىلەمىن» نەمەسە «مەنىڭ تاقىرىبىم – فۋتبول، سپورت سالاسى» دەپ ايتا الا ما؟ ايتا المايدى.

ۇتقىر، سەزىمتال، ەڭبەكقور جۋرناليست قانداي تاقىرىپقا دا تەز بەيىمدەلەدى. راس، ءاربىر رەداكتسيادا بەلگىلى ءبىر تاقىرىپتى جازاتىن جۋرناليستەر بار. بۇل –اۋەلدەن قالىپتاسقان ءداستۇر، ول بۇزىلمايدى. ەكونوميكا تۋرالى جازاتىن ءجۋرناليستى تەاترعا جىبەرىپ، تەاتر تۋرالى جازاتىن ءتىلشىنى ەكونوميكاعا سالىپ قالايماقان جاساۋدىڭ قاجەتى جوق.

«وبلىستىق باسىلىم اكىمنىڭ قابىرعا گازەتى ەمەس»

 – وڭىرلىك باسىلىمداردىڭ ءيميدجىن قالاي كوتەرۋگە بولادى؟ اسىرەسە، جازىلۋ ناۋقانى كەزىندە نەنى ەسكەرۋ قاجەت؟

– ايماقتاردان جىراق، ءىرى مەگاپوليستە تۇرعاننان كەيىن وڭىرلىك باسىلىمداردىڭ ماسەلەلەرىنەن الىستاۋمىن. سوندىقتان، «ولاي، بۇلاي» دەپ ناقتى جاۋاپ ايتا المايمىن. مەنىڭ پىكىرىممەن وڭىرلىك باسىلىمداردىڭ باسشىلارى كەلىسپەۋى دە مۇمكىن.

ءبىر عانا ايتارىم، ءوڭىر باسشىسى باسپاسوزگە جاقسى قاراسا، ونىڭ بولاشاعى دا سونداي بولادى. جالپى، وبلىستىق گازەت اكىمنىڭ بەينەسىن ءبىرىنشى بەتكە شىعارىپ قوياتىن قابىرعا گازەتى ەمەس. وڭىرىلىك ءباسپاسوز  – سول ەلدىڭ تىنىس-تىرشىلىگى، وبلىس حالقىنا قاجەتتى اقپاراتتار بەرەتىن جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ كومەكشىسى، سەرىگى. ەگەر وسىنى تۇسىنە الاتىن باسشى بولسا، ول جەردەگى وبلىستىق گازەتتىڭ جاعدايى جاقسى بولادى. وبلىس باسشىسى وڭ كوزىمەن قارايتىن وبلىستتىق گازەتتىڭ رەداكتسياسىنا جاقسى جۋرناليستەر جينالادى. مىقتى جۋرناليستەر بولعان جەردە گازەت قىزىقتى شىعادى، تارتىمدى بولادى. بىردەن ايتايىن، جاقسىنىڭ «ءدامىن العان» وقىرماندار ودان ايىرىلمايدى.

«ءباسپاسوز تاربيە قۇرالى بولا ءبىلدى»

– قازاق جۋرناليستيكاسى قانداي باعىتتا دامۋى كەرەك دەپ ولايسىز؟

– كونستيتۋتسيا بويىنشا تسەنزۋراعا تىيىم سالعان ەلمىز. ءبىزدىڭ ءباسپاسوز تۋرالى زاڭدا ءسوز بوستاندىعى قورعالعان. وسى مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، قازاق جۋرناليستيكاسىن سىنشىلدىق باعىتتا دامىتۋىمىز كەرەك سياقتى. سىنشىلدىق دەگەنىمىز – مىنشىلدىك، تۇيمەدەيدى تۇيەدەي ەتىپ كورسەتۋ ەمەس.

باسپاسوزدەگى سىنشىلدىق باعىتتىڭ جولى اۋىر، بىراق ونىڭ ناتيجەسى قوعامنىڭ پايداسىنا شەشىلەدى. زامانعا ىلەسەمىن دەپ ءبىزدىڭ جۇرت وسى كۇنى كەرى كەتىپ بارا جاتىر. وسىنى قازىپ وتىرىپ ايتۋعا بولا ما؟ بولادى. ءتىپتى، تال بەسىكتىڭ تاربيەسىنەن باستاپ-اق كوپ نارسەنى ايتىپ، كورسەتۋگە بولادى. قازىر قالاي؟ جوعارى جاقتا ءبىر جيىن بولا قالسا، جۋرناليستتەر جۇگىرىپ بارادى دا، جالاڭ اقپارات الىپ قايتادى. ءبىتتى شارۋا. بۇرىنعىداي ساراپتامالىق ماقالالار، رەپورتاجدار جوقتىڭ قاسى. جۋرناليستىك زەرتتەۋ كورىنبەي قالدى. ءبىردى ايتىپ بىرگە كەتتى دەمە، وسى كۇنى توبىرلىق سانادان شىعاتىن قوعامدىق پىكىرسىماقتاردىڭ  بەل العانى سونشالىق، نەنىڭ نە ەكەنىن ايىرىپ، تۇسىنۋدەن قالدىق. ەلدىڭ ءبارى ىرجىڭ-ىرجىڭ، تىرجىڭ-تىرجىڭ. شوۋ. وسىنىڭ ءوزىن اياماي سىناۋ كەرەك. توي-تومالاق پەن شوۋ-بيزنەستە جۇرگەندەردىڭ  بارى حالىقتى توپاستاندىرىپ ءبىتتى. سونىمەن كۇرەسۋ كەرەك. بىراق جازۋدىڭ دا جازۋى، ەتيكاسى بار. ەگەر وقيعانى دالەلدەپ، تاباندى، مادەنيەتتى تۇردە ادەمىلەپ جەتكىزەتىن بولساڭ، سىنعا العان وبەكتىڭنىڭ ءوزى وزگەرۋى ىقتيمال.

توقسانىنشى جىلدارداعى جۋرناليستەر وسىنى جاساي الدىق دەپ ويلايمىن. ەكونوميكامىز، الەۋمەتتىك تۇرمىسىمىز قيىن بولسا دا ازات ۇلت رەتىندە رۋحىمىزدى جالاڭاشتاتپاۋعا تىرىستىق. سول كەزدە حالقىمىزدىڭ ەرىك-جىگەرى مەن نامىسى كەدەيلەنبەدى. كوشەگە قايىر سۇراپ ەشكىم شىققان جوق. ءباسپاسوز تاربيە قۇرالى بولا ءبىلدى. ءتىپتى، ەلگە باعىت-باعدار بەرەتىن ابىزدار ينستيتۋتىن اتقارعان سياقتى. وكىنىشكە قاراي، سول ميسسيانى بۇگىن جوعالتىپ الدىق.

«بلوگەر اگەنتتىڭ ءرولىن اتقارادى»

– جۋرناليست بلوگەر بولا الا ما؟ بلوگەر ءجۋرناليستىڭ ورنىن باسا الا ما؟

– ەگەر ءتىلشى ءبىر رەداكتسيادا قىزمەت ەتىپ جۇرسە، ونى «كاسىبي جۋرناليست» دەيمىز. بىراق، ول ءوزىنىڭ ويىن، شاعىن پىكىرىن الەۋمەتتىك جەلىدە دە جاريالاۋعا تولىق قۇقىعى بار. سوندىقتان جۋرناليست بلوگەردىڭ دە قىزمەتىن اتقارا الادى. بايقاساڭىز، كاسىبي جۋرناليستەر گازەتتەردە كوسىلىپ جازادى، تەلەارنالاردا ناقتى اقپاراتتار بەرىپ وتىرادى. ەشقانداي ارتىق ەموتسياعا بەرىلمەيدى. ال فەيسبۋكتە، ينستاگرامدا  ءوزىنىڭ ازاماتتىق كوزقاراسىن بىلدىرە الادى.

مىقتى بلوگەرلەر جۋرناليستەردەن دە ارتىق بولۋى مۇمكىن. جانىڭدا قوعامدا بولىپ جاتقان كەلەڭسىزدىككە شىداي المايتىن جاي عانا ازاماتتار جۇرەدى. ولار «ومىردە نەگە بۇلاي بولىپ جاتىر؟» دەپ تىنىشتىق تاپپايدى. سول سەرگەك ويلى ازاماتتىڭ ماسەلەنى شىرىلداپ ايتۋى، باسقالار كورمەگەندى كورۋى – عاجاپ قوي. جۋرناليستيكاعا كەرەك تالاپ تا وسى ەمەس پە؟

ەرتەرەكتە گازەت-جۋرنالدارعا قوعامداعى كەلەڭسىزدىكتەردى ايتىپ، حات جازاتىندار بولعان. ولاردىڭ جازعان حاتتارىن ءبىز بۇرىن «حاتتارعا شولۋ» دەگەن ايدارمەن جاريالايتىنبىز. قازىرگى تىلمەن ايتقاندا سولار – بلوگەرلەر. باتىستا بلوگەرلەر اگەنتتەردىڭ ءرولىن اتقارادى. جاقسى جۋرناليستەر ولاردى اگەنت رەتىندە ۇستايتىن. قانداي مەكەمەدە بولسىن، كومپانيادا بولسىن، ورتاسىندا بولىپ جاتقان كەمشىلىكتەرگە توزبەيتىن جاندار قۇپيا تۇردە رەداكتسياعا حابارلاسىپ، جۋرناليستەرگە اقپاراتتار بەرەتىن. ولار دا – بلوگەرلەر ەدى. قازىر بۇرىنعىداي رەداكتسيالارعا حات جازىپ، ماسەلە كوتەرىپ وتىراتىن الەۋمەتتانۋشىلار، دارىگەرلەر، ۇستازدار، ت.ب. جوق شىعار، بولسا دا قاتارى ازايعان شىعار، بىراق ولارعا الەۋمەتتىك جەلىلەر مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. ال، ولار ايتارى بار – بلوگەرلەر.

بلوگەر مەن ءجۋرناليستىڭ ايىرماشىلىعى نەدە؟ بلوگەر ءوز ويىن ايتادى. جۋرناليست قاندايما ماسەلەگە قاتىستى ادامداردى، تاعدىرلاردى، دەرەكتەردى، كوزقاراستاردى كورسەتە وتىرىپ، زەرتتەيدى. فاكتلەردى بارىنشا انىقتايدى. ال قازىر حايپ قۋعىش بلوگەرلەر ادامداردىڭ تاعدىرىنا ارالاسىپ كەتتى. ولار جازىقسىز جانداردى جىلاتىپ جاتىر. كاسىبي جۋرناليست مۇنداي قادامعا بارمايدى.

وتە مىقتى ساۋاتتى بلوگەرلەر بار. مەن سولار تۋرالى قايتالاپ تاعى دا ايتقىم كەلەدى. ول بلوگەرلەر قوعامنىڭ ساپالانۋىنا، قوعامدىق پىكىرلەردىڭ سالماقتى بولۋىنا ۇلەس قوسادى. ءبىر جاعىنان ءداستۇرلى باسپاسوزگە دە كومەگى ءتيىپ جاتادى. «قازاق ادەبيەتىن» باسقارىپ وتىرعان كەزىمدە «الەمجەلىدەگى ادەبيەت» ايدارىن اشتىم. سوندا ادەبيەت تۋرالى جاقسى پىكىرلەر ايتاتىن بلوگەرلەردىڭ شىعارمالارىنان شولۋلار جاساپ نەمەسە تولىق تۋىندىلارىن بەرىپ وتىراتىنمىن.

«كاسىبي جۋرناليستەردىڭ مەكتەبى ءۇزىلىپ قالدى-اۋ دەپ الاڭدايمىن»

– جۋرناليستيكادا ءسىزدى ۇمىتتەندىرەتىن نارسە نە؟ ال الاڭداتاتىنى شە؟

– قازىر جۋرناليستيكادا ۇمىتتەن گورى الاڭ باسىم. ويتكەنى، بۇرىن جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە وسى سالاعا شىن ىنتىق، بەيىمى بار دارىندى بالالار كەلەتىن. مىسالى، جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە ءبىر جىلدا رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 70-80 بالا كەلسە، سونىڭ 30-ى عانا وقيتىن. بۇگىندە جۋرناليستيكا فاكۋلتەتتەرى، بولىمدەرى كوپ. بىراق جاقسى، تاجىريبەلى ماماندار از. ال جۋرناليستيكاعا كەلىپ جاتقان جاستاردىڭ كوپشىلىگى ەكى ءسوزدىڭ باسىن قۇراپ جازا المايدى.

بىزگە تاجىريبەدەن وتۋگە ستۋدەنتتەر كوپ كەلەدى. ولاردى شارالارعا جۇمساپ جىبەرەمىز. كوتەرە المايتىن شوقپاردى بەلىنە بايلاپ جىبەرمەيمىز، ارينە، جاقسىلاپ تاپسىرما بەرەمىز. سويتكەن كەزدە قايدا بارىپ كەلگەنىن نەمەسە قاي رەداكتسيادا تاجىريبەدە جۇرگەنىن بىلمەي كوزى باقىرايىپ وتىراتىندار كوپ. بۇرىنعى بالالاردىڭ كوزىندە وت بولاتىن. جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە كادىمگىدەي دايىندىقپەن كەلەتىن. ازدى كوپتى ءبىلىم جيناپ كەلەتىن. قازىرگىلەر تيك-توك، يۋتۋب كورىپ وسكەندەر عوي. جەڭىل، شولاق ويلايدى. سودان كەيىن بىردەن اتاقتى بولعىلارى كەلەدى. مەن كاسىبي جۋرناليستەردىڭ مەكتەبى ءۇزىلىپ قالدى-اۋ دەپ الاڭدايمىن.

اڭگىمەلەسكەن: ايبوپە سابىروۆا

ەسكەرتۋ: سۇحبات اتىراۋ وبلىستىق گازەتىندە جاريالاندى

Abai.kz