يراننىڭ اتوم تالپىنىسىنان تۋعان وي...

يران بيلىگىنىڭ اتوم قارۋىنا يە بولۋ تالپىنىسى - يزرايل مەن اقش تارابىنىڭ اسكەري كۇشپەن كيلىگۋىنەن كەيىن توقتاعانىمەن، ءبۇل جولعى تاياۋ شىعىستاعى كەزەكتى قاقتىعىستىڭ ماقساتى مەن ناتيجەسى تۋرالى ايتىس-تارتىس، قوعامدىق پىكىر تولاستاعان جوق.
اق ءۇي باسشىسى ترامپ پەن يران سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى يراننىڭ نىساناعا الىنعان اتوم قۇرىلعىلارىنىڭ كۇيرەگەنىن ايتسا، حالىقارالىق اتوم ەنەرگياسى باسقارماسى (IAEA) باسشىسى رافاەل گروسسي يران بيلىگىنىڭ بايىتىلعان ۋراننىڭ ءبىر بولىگىن قۇپيا ورىنعا جوتكەپ ۇلگىرگەنىن، ەكى-ءۇش ايدان كەيىن ماقساتتارىنا قايتا كىرىسەتىنىن مالىمدەۋدە.
وعان نارازى بولعان يران تارابى تەگى ارگەنتينالىق IAEA باسشىسىن: «يزرايل مەن اقش-تىڭ سوققىسىن ايىپتامادى، وزدەرىنىڭ اتوم قۇرىلعىلارىنا قاتىستى مالىمەتتەردى يزاريل مەن اقش تارابىنا رۇقساتسىز بەردى»، - دەپ حالىقارالىق سوتقا بەردى.
اتالمىش ۇيىم بۇۇ-عا قارايدى دەلىنگەنىمەن، ونىڭ ارتىندا كىم تۇرعانى بەسەنەدەن بەلگىلى بولدى. اقش بيلىگىنىڭ وزگە ەلدەردىڭ اتوم تالپىنىسىن ديپلوميتيكالىق جولمەن، ەكونوميكالىق سانكتسيامەن اۋىزدىقتاپ وتىراتىنى تۇسىنىكتى. ءبىر ويىنشى شىقسا، وعان باسەكەلەس تاعى ويىنشىنى استىرتىن جەبەيدى.
200ز جىلى قىرىپ-جويعىش قارۋ جاساۋعا قاجەتتى شيكىزاتتارىن ءوز ەركىمەن بۋش بيلىگىنە تاپسىرعان كاددافيدىڭ ارادا جىلدار سالىپ قورلىقپەن ولگەنىن يران بيلىگى جاقسى ءتۇسىنىپ وتىر.
اق ءۇيدىڭ يراندى اۋىزدىقتاۋ ءۇشىن، ساۋد ارابياسى بيلىگىنىڭ ۋران بايىتۋىنا كومەكتەسۋ جوسپارلارى بولعان ەكەن. حاماس پەن يزرايل اراسىندا قاقتىعىس تۋىنداۋىنا بايلانىستى ول جوسپارى كەيىنگە شەگەرىلىپتى. سولتۇستىك كورەيانى تىزگىندەۋ ءۇشىن جاپونيا مەن وڭتۇستىك كورەياعا يادرولىق وقتۇمسىقتارىن ورنالاستىرا باستادى.
اسىرەسە پۋتين ۋكرايناعا سوعىس اشقاننان كەيىن بۇل ءۇردىس جەدەلدەدى. يراننىڭ اتوم تالپىنىسى ءساتسىز اياقتالعان قازىرگى كۇنى جاپونيانىڭ بۇرىنعى ءۋازىرى، كىسى قولىنان قازا تاپقان ابەنىڭ: «ۋكراينا كەزىندە كەڭەس وداعىنان مۇراعا قالعان ءبىر ءبولىم يادرولىق قارۋلارىن وزىندە ساقتاپ قالعاندا شابۋىلعا ۇشىرامايتىن ەدى»، - دەگەن ءسوزى قايتا تالقىعا تۇسە باستادى.
كەزىندە كەڭەس وداعى تارعاننان كەيىن ۋكراينا مەن قازاقستان ءبىر مەزگىل اقش پەن رەسەيدەن كەيىنگى ورىنعا جايعاسىپ، يادرولىق دەرجاۆالاردىڭ قاتارىنان كورىنگەن ەدى. ارتىنان ءوز ەرىكتەرىمەن باس تارتتى. ارادا 20 جىل وتكەندە ۋكراينا رەسەيدىڭ سۇراپىل شابۋىلىنا ۇشىرادى. ەۋروپادان تىنىشتىق كەتتى. قازاقستان مەن ۋكراينانى وپ-وڭاي اتومسىز ەلگە اينالدىرعان اقش ەندى مىنە، قاھارىن پارسى ەلىنە توگىپ وتىر.
بۇگىنگى الەمدىك گەوساياسي جاعداي اتوم قارۋىنان ءوز ەركىمەن باس تارتقاننان گورى، وعان يە بولۋدىڭ اناعۇرلىم مەمەلەكەت قاۋىپسىزدىگىنە ءتيىمدى بولاتىنىن كورسەتىپ وتىر.
Abai.kz