«جۋاس تۇيە جۇندەۋگە جاقسى» دەگەن اتام قازاق ناقىلى ۇلتىمىزدى كەمىسىتىپ، اۋزىنا كەلگەندى كوكىپ الىپ، ارتىنان تۇك بولماعانداي، اۋزىن قۋ شوپپەن سۇرتۋشىلەرگە ارنالعانداي.

ەگەر تيتۋلدى ۇلتتىڭ ءبىر ميلەتشىلى ەلىمىزدەگى كەۋدەسىنە نان پىسكەن بەلگىلى ءبىر دياسپورا وكىلىنە نەمەسە ونىڭ جىكشىل توپتارىنا قاراتا ءباتۋالى ءسوز ايتسا، «ءادىل سوتتىڭ» قاھارىنا ىلىگىپ، تۇرمەدەن بىراق شىعادى. ال، تيتۋلدى ۇلتتىڭ باسىنان تومەن قاراي شاپتىرۋشىلارعا «ءادىل سوت» اۋزىنا سۋ قۇيىپ العانداي جاق اشپاي، ۇنەمى جىلى قاباق تانىتۋمەن كەلەدى.

قازاقستاندى قايدام، الەمدى اۋىزعا الماي-اق تا قويالىق، تەك ءبىز بەن بەلارۋستان وزگە تمد ەلىندە جەرگىلىكتى ۇلتقا قاتىستى ءبىر اۋىز جايسىز ءسوز ايتىلعانىن ەستىگەن دە ەمەسپىز. ال، الاش جۇرتىندا قازاق تۋرالى، ونىڭ مەملەكەتتىگى تۋرالى تۇكىرىگىن شاشا كوكىپ، نە بولسا سونى ايتۋعا كەڭىنەن جول بەرىلگەن. ۇستالىپ قالسا، كەشىرىم سۇراپ قۇتىلا سالادى. جانە ونى ۇستاپ الۋشى بيلىك ەمەس، ميلەتشىل ازاماتتار.

«ماگنۋمگەيتكە» بيلىك كوز جۇما قاراپ، «بولار ءىس بولدى بوياۋى ءسىڭدى» قىلدى. قازاقتى مازاقتاۋ، قورلاۋ ءبىزدىڭ ەلدە كاسىبي حايپكە، حايۋاني كايىپكە اينالعانىن ءتۇسىنۋ كەرەك. قورلاپ الىپ، مازاقتاپ الىپ، كەشىرىم سۇراي سالادى. «ءبىر قىزىم، ءبىر قىزىمنان سوراققى» دەگەندەيىن قازاقي نامىس وسى جولى شارت سىنىپ، «مامبەت» سوزىمەن ويناعان تاتار تەكتى ورىس ءتىلدى  قاراعاندى تۇرعىنى مۇحاماديەۆانى مۇقىم قازاقتار ەلدەن قۋدى تالاپ ەتۋدە...  سونىمەن، قالتاسىندا اقشاسى، ارتىندا پۋتيندەي قورعاۋشىسى بار اليكا حانىم نە ءبۇلدىردى؟

ۇلتتىق باق الەمجەلىدە قازاقتاردىڭ ار-نامىسىنا تيەتىن جازبا قالدىرعان قاراعاندى تۇرعىنى اليكا مۋحاماديەۆاعا قاتىستى باس پروكۋرورعا ارىز ءتۇستى دەپ حابارلايدى. وسى وقيعاننىڭ قالاي بولعاندىعى تۋراسىندا ميلەتشىلدىگىمەن جۇرتقا تانىمال جۋرناليست ايبار ولجاي حابارلاپ، ءبۇتىن ءبىر ۇلتتى كەمسىتكەن جازبا قىلمىستىق كودەكستىڭ 174-بابىمەن («الەۋمەتتىك، ۇلتتىق، رۋلىق، ناسىلدىك ارازدىقتى قوزدىرۋ») سارالانۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتتى.

ۇلتتىق كوپشىلىك پەن ۇلتتىق ازشىلىقتىڭ نە ەكەنىنە ميى جەتپەي مەيماناسى اسقان، پۋتيندىك «ورىس الەمى» يدەولوگياسىمەن ۋلانعان  مۋحاماديەۆا ءوزىنىڭ Instagram پاراقشاسىندا جاريالانعان جازبادا قازاق تىلىندە سويلەۋدى تالاپ ەتەتىندەردى مازاق ەتىپ، مەملەكەتتىك ءتىلدى «پولۋكالبيتسكي ديالوگ» دەپ كەلەمەجدەگەن بولاتىن. بۇدان بولەك جۇرتقا قويىلىپ جۇرگەن اۋقىمدى ساۋال «قازاقستان نەمەن تانىمال؟» دەگەن ساۋالعا «مامبەتامي» دەپ جاۋاپ بەرىپ، ەلدەگى تيتۋلدى ۇلتى كوپشىلىك الدىندا كوپە-كورنەۋ كەمىسىتىپ، ونىسىنا ەش قىسىلعان جوقتىن…

كوپ اسقاننىڭ ءبىر توسقانى بار دەمەكشى، اليكالار بۇكىل قازاققا كۇل شاشۋدى داستۇرگە اينالدىرىپ، «ۆوۆا اعاي كەل» دەۋدى ءومىر سالتىمىزعا ەنگىزسە، قازاقستاننىڭ ەگەمەندىگىنىڭ نە سىقپىتى قالماقشى دەگەن ويعا قالعان شاعىمىزدا سەنىمدى دەرەككوزدەر اليكا مۋحاماديەۆا قاراعاندى پوليتسيا دەپارتامەنتىنە تەرگەۋگە شاقىرىلدى دەگەن حابارلامانى قۇلاعىمىزعا شالدىردى.

ەلىمىزدە تاۋەلسىزدىكتىڭ 34 جىلى ىشىندە قالىپتاسقان زاڭ مەن ءتارتىپ قاعيداسىن ەسكەرە وتىرىپ، ءبارىمىز دە ءبىر نارسەنى جازار الدىندا، بىردەڭەنى ىستەر الدىندا، الدەنەنى سويلەر الدىندا ويلانۋىمىز كەرەك. وسى جولى شىنىمەن بيلىك تە جەرگىلىكتى ۇلتپەن ساناسىپ، «قىز ەركەسى كەرى شاپتىرادىنىڭ» كەرىن كەلتىرگەن اليكا حانىمعا قاتىستى قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 174 بابى ىسكە قوسىلاتىن سىڭايلى.

سونىمەن نە بولدى، تۇتاس ءبىر ۇلتتى قورلاپ العان اليكا توتاي ارتى اشىلىپ قالعان سوڭ، كامەرا الدىندا ماسكا جاساپ، قازاق ەلىنەن وزىنشە جىلاپ-سىقتاپ كەشىرىم سۇرادى. قازاق ايتادى «شولمەك مىڭ كۇن سىنبايدى، ءبىر كۇن سىنادى» دەپ، وسىلايشا ۇلتتىق شولمەكتىڭ شىدامىن سىندىرعان اليكا توتاشقا وزىنە دەيىنگىلەر ءبارىن ءبۇلدىرىپ الىپ: «جازدىم، جاڭىلدىم» دەگەن شىعارىپ الما سوزدەرى بۇل ورايدا وعان ەش كومەكتەسپەيدى...

ەلىمىزدەگى تانىمال باسىلىم «Ertenmedia» دەرەككوزىنىڭ حابارلاۋىنشا، قاراعاندىنىڭ پوليتسيا دەپارتامەنتى اليكا مۋحاماديەۆانى ۋاقىتشا ۇستاۋ يزولياتورىنە قاماپ تاستاعان. ۇستىنەن قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 174 بابى ىسكە قوسىلاتىن سىڭايلى. الگى باب بويىنشا قازاقتاردى كەمسىتكەن مۋحاماديەۆا 7 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلۋى مۇمكىن.

پىكىرىمىزگە تۇزدىق: اسىڭدى ءىشىپ، كيگىزىڭدى تىلەتىندەرگە قازاق تا، ونىڭ بيلىگى دە قاشانعى جايىلىپ – توسەك، ءيىلىپ – جاستىق بولماقشى. بۇل جولى قازاق تا، ونىڭ مەملەكەتى دە شورت سىندى. ەندى «ورىس الەمى» يدەولوگياسى بويىن جايلاعان الاش بالاسىنا پىكىرى مەن سورپاسى قوسىلمايتىن كسرو كەزىندەگى كەۋدەمسوقتىقپەن جۇرگەندەر «شاڭىراققا قاراپ سويلەۋگە» ءتيىس. قازاق بۇدان بىلاي «جامان ءۇيدى قوناعى بيلەيدى» ءۇردىسىن قالىپتاستىرعان «ەسكى قازاقستاننىڭ» مۇراسىنان ارىلىپ، ەندىگى جەردە «جاڭا قازاقستاندىق» «ءبىر ەلى اۋزىڭا ەكى ەلى قاقپاق قوي» قاعيداتىن قالىپتاستىرىپ، اليكانى ەل ازماتتىعىنان ايرىپ، مال-مۇلكىن تارىكلەپ، «ەتەگىن كەسىپ، ەلدەن قۋى» كەرەك.

وسىلايشا، «اليكانىڭ اششى ساباعى» باسقالارعا ءتالىم بولۋى ءلازىم. ەلىمىزدە ۇلتتىق كوپشىلىك بولىپ تابىلاتىن قازاقتى ءھام قازاق ءتىلدى وتانداستارىمىزدى قورلاعاندار ءبىر عانا كەشىرىممەن قۇتىلماسىن!

Abai.kz