«ەۋرازيالىق مونيتورينگ» ەۋرزايالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ ساراپتامالىق زەرتتەۋ ورتالىعى سايتىنا ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جالپى تىلدەردى مەڭگەرۋ جانە اۋدارما تەورياسى كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ عىلىمي ساراپشىلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى نۇرسۇلۋ شايمەردەنوۆا  (سۋرەتتە) سۇحبات بەرىپتى.

نۇرسۇلۋ حانىم ءبىلىم رەفورماسىندا جاسالىپ جاتقان ۇشتىلدىلىك رەفورماسىن قولدايتىنىن ايتا كەلىپ، ءوز ۇعىمىندا تۇسىندىرەدى. ماسەلەن، بىلاي دەيدى: ء«بىز بالتىق جاعالاۋى ەلدەرى، گرۋزياداعىداي ورىس تىلىنە قاتىستى ۇستانىمىمىزدان ايىرىلىپ قالماۋىمىز كەرەك. ورىس ءتىلى ءبىزدىڭ لينگۆيستيكالىق، مادەني، ەكونوميكالىق كاپيتالىمىز بولىپ قالا بەرەدى».

پروفەسسورمەن سۇحباتتاسقان جۋرناليست جانار تۋليندينوۆا (سۋرەتتە) دا ءار سۇراعىن قازاقستانداعى ورىس ءتىلىنىڭ جاعدايى مەن بولاشاعىنا الاڭداۋشىلىقپەن قويىپتى. مىسالى، ءبىر ساۋالىندا: «بۇل رەفورمالار ورىس ءتىلىن قازاقستان مەكتەپتەرىندە شەت ءتىلى رەتىندە وقۋعا الىپ كەلمەي مە؟» دەيدى. بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرگەن نۇرسۇلۋ شايمەردەنوۆا : «كورىپ وتىرعانىمىزداي، قازاق ءتىلى مادەني مۇرانىڭ، ەتنيكالىق بىرتەكتىلىكتىڭ جانە مەملەكەتتىك ءتىل بولىپ قالا بەرەدى. ورىس ءتىلى - ماڭىزدى كوممۋنيكاتيۆتى جانە مادەني كاپيتال ءتىلى ەكەنىن كورسەتىپ كەلە جاتىر».

جالپى، سۇحباتتىڭ مازمۇنى ۇشتىلدىلىك بولعانمەن، قازاقستانداعى ورىس ءتىلى توڭىرەگىندە وربىگەن.

بارىمىزگە ءمالىم، ەۋرازيالىق وداق – ەكونوميكالىق وداق. ءتىل وداعى ەمەس. بيلىكتىڭ سيپاتتاۋىنشا، ساياسي دا وداق ەمەس. الايدا، ەۋرزايالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ ساراپتامالىق زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ قازاقستانداعى ءبىلىم رەفورماسى مەن ەلدەگى ورىس ءتىلىنىڭ جاعدايىندا نە شاتاعى بار؟ وداق – ەكونوميكالىق وداق. دەمەك، وعان قاراستى ساراپتامالىق زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ دا جۇمىسى ەكونوميكا سالاسىنا عانا قاتىستى بولماي ما؟ سوندا «ەۋرازيالىق مونيتورينگ» ءتىل ماسەلەسىنە كيلىگىپ، سۇحبات الىپ،  سول ارقىلى ورىس ءتىلىنىڭ جاعدايىنا الاڭداۋشلىعىن ءبىلدىرىپ، ءوز ميسسياسىنان اۋىتقىپ، كىمنىڭ مۇددەسىن قورعاپ وتىر؟ ءبىز بىلسەك، رەسەيدىڭ مۇددەسىن قورعاپ وتىر. وعان سەبەپ، قوعام قايراتكەرلەرى مەن ساراپشىلار اتالعان وداق قۇرىلعاندا-اق، ونىڭ ساياسي سيپاتى باسىم بولاتىنىن ايتىپ، قاۋىپتەنگەن. ەندى، مىنە، ەلدەگى ءتىل ماسەلەسىنە كىرىسىپ جاتىر. وعان گرۋزيا، بالتىق ەلدەرى سەكىلدى قازاقستان ورىس تىلىنە قاتىستى ۇستانىمىنان ايىرىلماۋ كەرەك دەپ سۇحبات بەرۋشى دە جانىعىپ شىعا كەلىپتى. سوندا ورىس ءتىلى قولدانۋ اياسى تارىلعان، ءوز تىلدەرىنە ۇستەمدىك بەرگەن گرۋزيا مەن بالتىق ەلدەرى سورلاپ وتىر ما، الدە وركەنيەت كوشىنەن قالىپ، مادەنيەتىن جوعالتتى ما؟ مىسالعا دا ءمان بەرگەن ءجون.

جۋرناليست تە، سۇحبات بەرۋشى دە ورىس ءتىلىن شەت ءتىلى دەپ ەسەپتەمەيتىندەرى كورىنىپ تۇر. سوندا ورىس ءتىلى شەت ءتىلى بولمايتىنداي، قازاقستان رەسەيدىڭ قۇرامىنداعى اۆتونوميا ما؟

مىنە، «ەۋرازيالىق مونيتورينگ» ەۋرزايالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ ساراپتامالىق زەرتتەۋ ورتالىعى «ەكونوميكالىق» «ساراپتامالىق زەرتتەۋ» جۇمىسى. كىمنىڭ مۇددەسىنە نەنى زەرتتەپ، نەنىڭ شاشباۋىن كوتەرىپ جۇرگەنى كورىنىپ تۇر...

Abai.kz