ءازيا ماعىپەر. قاراڭعىلىق شىرقىن العان ساۋلەلەر
قارا تۇننەن قازىپ السام مىڭ ۇلگى،
مۇعجيزا قىپ جازار ەدىم جىرىمدى.
قاراڭعىلىق شىرقىن العان ساۋلەلەر،
شىر-پىر بولىپ قولتىعىما تىعىلدى.
قولتىعىما تۇردى دا از كەم جابىسىپ،
كەڭىستىككە كەتە بەردى جانى ۇشىپ.
ءدال سول ساتتە بەزىلدەدى تەلەفون،
الگى جىگىت العان ەكەن تاعى ءىشىپ.
ساعان عاشىق ەكەنمىن دەپ تۇر جىلاپ،
جىلامايدى، تۇكسيەدى ءتۇن بىراق
شاراپ سىيعا تارتۋ ەتكەن كۇشىمەن،
قارا ءتۇندى قاق ايىرماق ۇرعىلاپ.
ءتۇن مەن جىگىت جاقىنداسىپ قارا رەڭ،
قاقىراتتى قابىرعامدى زارىمەن
ساۋلەلەردىڭ رۋحى كەتتى جانى ۇشىپ،
جارالانعان ىزدەپ ءجۇردىم جانىما ەم.
ساۋلەلەرگە كەلەتىندەر ەرگىسى،
بولمايدى دەۋ كۇنا شىعار جەردە ءىسى.
قاراڭعىلىق باتىلدىققا باستاسا،
جارىق دۇنيە ار-ۇياتتىڭ بەلگىسى،
جىلاي ما ەكەن، ەر كىسى؟
***
ءتۇن مەنى ابدەن اينالدىرىپ قىلجاققا،
ۇيقىلى-وياۋ وتىرعىزدى ىرعاققا
ۇيپا-تۇيپا ۇستىمدە ۇيقى كيىممەن،
قىدىرۋعا شاقىرادى ءبىر جاققا.
بارماي تۇرىپ ءبىر جاققا،
بوياپ قارا ءتۇندى اققا
اق پاراققا سالسام سەنىڭ بەينەڭدى،
تۇرار ەدى قىمباتقا.
تاكاپپارلاۋ تاۋدى سالسام بەينەڭە،
تاڭنىڭ اپپاق نۇرىن جاقسام جەيدەڭە
تۇنگە ەرتىپ جىبەرگەنشە تۇنەرگەن،
وزىڭە ەرتىپ اكەتپەيسىڭ، ەي، نەگە؟
بارۋ ءۇشىن مۇنداي باتىل قادامعا،
وڭاي ءتيدى-عوي دەيسىڭ بە ماعان دا
ۋاقىتىندا ۋىسىڭا تۇسپەسە،
باقىتىڭ دا، قاجەت ەمەس باعاڭ دا.
***
پەندەلەردى كەتپەۋ ءۇشىن جەك كورىپ،
ءوزىمدى-ءوزىم وتىرىككە كوپ تەلىپ
شىدام دەيتىن شىعىرىققا بايلاندىم،
سۇيەك سىزداپ بارا جاتىر، ەت تە ءولىپ.
پەندەلەرگە كەتپەۋ ءۇشىن وشىگىپ،
كۇش شىعاردىم كۇلۋگە دە وتىرىك
بەرەر جەرگە بەزەك قاعىپ جەتەم دە،
الار جەردەن قالىپ جۇرەم كەشىگىپ.
پەندەلەرمەن كەتپەۋ ءۇشىن جاۋلاسىپ،
ماداق ايتتىم ارۋاعىن دا اۋناتىپ
قاران قالعىر قاشىپ مىناۋ قالادان،
جاياۋ جالپى كەتكىم كەلەدى تاۋدى اسىپ.
پەندەلەردەن كەتپەۋ ءۇشىن ءبولىنىپ،
اقىلدى ەمەس، اقشالى بوپ كورىنىپ
جۇرەم ءۇنسىز، تۇرادى اسقاق كەۋدەمدە،
كوكتەم ءان ساپ، بۇلاق كۇلىپ، ءبورى ۇلىپ.
جەردەن تاۋىپ جەپ جۇرەگىن سوڭ نەسىبە،
دەيتىن اكەم: تارىلاسىڭ نەسىنە؟
كوگالدى كەپ تاپتاپ تۇرسا كورگەنسىز،
تارتىنباستان تارتىپ جىبەر بەتىنە
سول قولىما ارا ءتۇسىپ وڭ قولىم،
اكە ءامىرىن اتقارماعان سورلى ەدىم
كوزىمنەن نۇر، سوزىمنەن ءسول جوعالىپ،
شولدەدىم،
مەن دە پەندەمىن......
***
كەرەك شىعار كەيۋانا تۇنگە دە ەرمەك،
ىرگەمە كىرىپ الادى يرەلەڭدەپ
تۇنمەن بولعان سوراقى كەرىسىمدى،
جازسام تاتىپ كەتەدى تىلگە كەرمەك.
ءتۇن مازامدى العاندا قىلجالاقتاپ،
نۇرعا اۋادى اڭسارىم تۇنعان اپپاق
تابىسىمدى ءتۇن تاپتاپ تابانىنا،
نامىسىما قول سوزار تۇرعان اسقاق.
«-ەركىمە قول سوزدىڭ با ەندى ەسەرىم،
جاعاڭا جارماسايىن مەن دە سەنىڭ
بار مەن جوعىڭ پارا-پار نولگە سەنىڭ»
بەرمەۋگە نامىسىمدى بەلدەسەمىن.
ءولى ءتۇن، ءولى جۇرەك، ءولى سەزىم،
نولگە تەڭ دۇنيەدەن نە كۇتەمىن؟
شىرقىم كەتىپ شىرىلداپ شىراق جاعىپ،
وزەۋرەگەن ساۋلەمەن وبىسەمىن.
ءتۇن قاراپ تەرەزەمنەن تۇكىرىنگەن،
سىزامىن سيىقسىزداۋ ءپىشىنىن مەن
سىزعانىمنىڭ قاسىندا بىرەۋ تۇرادى،
ىشىندە مىسىق ءولىپ، كۇشىك ۇرگەن.
تامىرىم، تارماعىم دا، تاعدىرىم دا،
ەكەنىن ەندى ءبىلدىم تاڭ نۇرىندا
كەتەيىن ساۋلەلەردىڭ جەتەگىندە،
جەتەتىن ولەڭ جازىپ بار عۇمىردا.
***
ەشتەڭەنى كورسەتپەيدى كوك ءتۇتىن،
كورىنبەيسىڭ بۇل قالادا جوقپىسىڭ.
ەشتەڭەنى كورسەتپەيدى كوك ءتۇتىن،
قالا زاڭى - قاسىندا ۇستاپ ەسسىزىن.
سىرتقا جۇمساپ جىبەرەدى ەستىسىن.
كورىنبەيسىڭ، بۇل قالادا بارمىسىڭ؟
كوشە كەزىپ كوپ ىزدەدى زار كىسىڭ.
قالا زاڭى-اقىماعىن اينا ەتىپ،
كوزدەن، تىلدەن تاسا ۇستايدى ارلىسىن.
ءاي، بار بولساڭ ءبىر كورىنىپ قالار ەڭ،
تارىدايىن تار الەم
سان عاسىردى كەۋدەسىنە تاڭبالاپ،
بالاعىنان شىنجىرلاۋلى كارى ەمەن.
قاپەرىندە ەشتەڭە جوق كارى ەمەن،
قاپەرسىزدەۋ كورەر كوزگە جانە مەن
تىرلىك ءۇشىن تىربانعان توپ ىشىندە،
ساعان ارناپ ويلاپ كەلەم جاڭا ولەڭ.
قالاعا ەلەس كەلە مە بۇلتقا ىلەسىپ
تۇلا بويى تۇنشىعىپ جاۋىنعا،
قالا تۇر قارا ءتۇننىڭ قارماعىندا
انە سەنىڭ ەلەسىڭ سەندەلىپ ءجۇر،
باقىت دەيتىن كوشەنىڭ ار جاعىندا.
قالاعا ەلەس كەلە مە بۇلتقا ىلەسىپ،
جاڭبىر سۋى تيمەپتى ۇستىڭە تۇك
كارى ەمەن تۇر قاپەرسىز جول شەتىندە،
بۇيىرا بۇتاقتارىنا قۇس تۇنەتىپ.
كارى ەمەننىڭ قالادا ورنى وزگەشە،
سولەكەت بولماس قوسسام سوزگە ەندەشە.
تالاي عاشىق تابىسىپ ساياسىندا،
ءبىر-بىرىنەن تالايلار بەزگەن كەشە.
كۋلىپ تۇر ما، شىراقتار جىلاپ تۇر ما؟
باتتى دەۋگە بولمايدى بىراق مۇڭعا
كوشەلەردىڭ جۇزدەرى كولكىلدەيدى،
نۇر استىندا.
جاۋسىن جاڭبىر، قالانىڭ شاڭى كەتسىن،
جاڭبىر ءماتىن تۇسىنبەس ءمانىن ەشكىم.
ەلەس قالا، جول، شىراق، عيماراتتار،
قۇشاعىندا تابىستى ءبارى كەشتىڭ.
ەلەس جۇرداي قالانىڭ حال-جايىنان،
جاڭبىر ۇردى گۇلدەردىڭ ماڭدايىنان.
بازارى جوق كوشەدەن ۇيقى قاشىپ،
ەرتەڭ ايتۋدى ويلايدى قانداي ۇران؟
جاڭبىرى كوپ ولكەنىڭ ءشوبى ولەرمەن،
ۋاقىتتى كەرىگە شەگەر مە ەم؟
سىعىمدايمىن، كوزىمدى، سىبىرلايمىن،
سىعىرايىپ سىرت جاققا تەرەزەمنەن .
جالعىزداردىڭ ۇيقىسىز تۇراعىنان،
جاۋاپ ىزدە شەشىمسىز سۇراعىڭا.
اق جاۋىننىڭ اۋەنى اسەم ءبىر ءان،
ەستى جاننىڭ كەتپەيتىن قۇلاعىنان.
***
مەندەيلەردىڭ تاباتىن تىرلىگى ءمان،
اۋليەگە ءان دەيتىن قۇلدىق ۇرام.
شىرت ۇيقىدان وياتىپ قالا ءتۇنىن،
شىرقايتىندى شىعاردىم مۇڭلى ءبىر ءان.
كوشەدەگى سول ءاندى تىڭداپ جاتىپ،
ۇيىقتايمىن بىلەگىمە سىرعام باتىپ.
سەزىنەمىن قاسىڭدا جۇرگەندەي-اق،
بۇرىمىمدى، ۇكىمدى بۇلعاڭداتىپ.
جاۋدىرەيسىڭ ماعان ءبىر، شىراققا ءبىر،
شىم-شىتىرىق شىرمالىپ سۇراققا كىل.
ەركەم دەۋگە ەبدەيسىز ەرىندەرىم،
كەمسەڭدەۋگە بولمايدى بىراق قازىر.
سەبەبى، ءان جىلاعان،
سىيلا ءتاڭىر قۇسى ءانشى تاڭدى ماعان
العىم كەلەد ساعاتتىڭ ساقالىنان،
ءجۇرىسى ماندىماعان.
تاۋسىلمايدى بۇلاي جۇدەپ،
ءانسىز قايتىپ الەمگە شىراي كىرەد؟
ءوزىڭ ايتىپ ءجۇرۋشى ەڭ باياعىدا،
بۇلبۇل ءان ساپ، بايعۇزدار جىلايدى دەپ.
ەندى ءاندى قوي، كوشەيىك اڭگىمەگە،
سىزات ءتۇستى سىرقاتپىن جان جۇيەمە.
جىلاۋ كەرەك بولسا ەگەر مەن جىلايىن،
جىلاتتىڭ ءاندى نەگە؟
ءازيا ماعىپەر – اقىن، جازۋشى، شىڭجاڭ جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى. قازاق-قىرعىز ادەبيەتىنە ارنالعان ء«دۇلدۇل» سىيلىعىنىڭ يەگەرى.
ءازيا ماعىپەرقىزى 1964 جىلى قحر التاي ايماعى بۋىرشىن اۋدانىنىڭ قالۋتون دەگەن جەرىند دۇنيەگە كەلگەن. 1992 جىلدان بستاپ قولىنا قالام ۇستاپ، شىعارماشىلىقپەن شۇعىلدانعان.
«جالعىز قايىڭ»، «قىزدىڭ جانىن ايالا»، «قاسيەت ىزدە عالامنان»، «قىزىل جاپىراق – قىز عۇمىر» قاتارلى جىر جيناقتارى مەن «ساياتەرەك» اتتى شاعىن اڭگىمە، شالقىمالار جيناعىنىڭ اۆتورى. ء«نار اعاشتىڭ ساياسى» اتتى جيناققا «كوپ بولدى كوكتەم كەلگەلى» قاتارلى بىرنەشە ولەڭى قىتاي تىلىنە اۋدارىلىپ جارىق كوردى.
Abai.kz
