(1)

ء بيسميللاھير راحمانير راحيم

قالام ۇستاپ، ءار تۇستا جازعان نارسەلەرىڭدى ءومىردىڭ ءبىر جەرىنە كەلگەندە قايتا قاراپ، ونىڭ قازىرگى تانىمىڭمەن نەمەسە حاق تاعالانىڭ حاقيقاتىمەن ۇيلەسىمسىز ەكەنىن بىلگەننەن، ونى «جارامسىز» دەپ تاستاۋدان ارتىق اۋىر نارسە بولمايدى ەكەن. ال، ونى تاستاماساڭ ول سەنى جاھاننام وتىنا لاقتىرىلۋىڭا ءوزىڭ تارابىڭنان سەبەپكەردىڭ ءوزى بولىپ شىقپاق. نەمەسە ول وندا ءوزىڭدى كۇيدىرەتىن وزىڭە ءوزىڭ دايىنداعان وتىن بولماق. قيىن، ءا؟!. ەندەشە، ەي، ءورىم جاس! سەن ءبىر نارسە جازاتىن دارىن يەسى بولساڭ، وسى باستان حاقپەن جاز. ال، حاقپەن جازباساڭ، تىنىشى، جازباي-اق قوي!

 

* * *

قورقۋ – ادامنىڭ ادامدىعىنىڭ انىق ءوزى!

* * *

ادامدى اشاتىن ءىلىم! حاق تاعالا ءىلىمى.

* * *

ەكى الەمدە باعىم مەن باعام جانسىن دەسەڭ، دەمىڭدى حاق تاعالا ىلىمىمەن ال!

* * *

نادانداردىڭ ورتاسىندا شىندىق ءراسىم، ءراسىم شىندىق رەتىندە قارالادى. مىسالى، بىزدەگى ونىڭ كورىنىسى ءدىن ءىسى ءراسىم دە، قالعانىنىڭ ءبارى شىن.

* * *

شىننىڭ ءبارى اقىسىز. جالعاننىڭ ءبارى اقىلى. نەگە؟ سەبەبى، بىزدە بيلىك شىندىققا ۇشقار، جالعانعا قۇشتار پەندەلەردىڭ قولىندا.

* * *

انىعىندا ادام بالاسىنىڭ جاراتىلىسى تۇتاس ونەگە. سوندىقتان ونىڭ تۇتاس ءومىرى ونەگەلى بولۋعا ءتيىس.

* * *

پايعامبارىمىز ساللاللاھۋ عالايھي ءۋا ءساللام بىزگە – ادام بالاسىنا ءدىننىڭ ەڭ دامىتىلعان، كەمەل جەرىنەن ۇيرەتىپ، ۇلگىلەپ كەتتى. ودان كەيىنگى بۇرا تارتۋدىڭ ءبارى ءدىن ەمەس، اعىمدار ەكەنى سوندىقتان.

* * *

يمان بار جەردە پەندەشىلىك جوق. ەگەر ادامدا يمان بولا تۇرا پەندەشىلىگى بولسا، ونداعى يماننىڭ ءالسىز نەمەسە ول ءجايلى ءبىلىمىنىڭ جوق ەكەنىنەن. دەمەك، يماندى كۇشەيتەتىن قۇلشىلىق، قورعايتىن ءبىلىم.

* * *

ايەل ەردىڭ، ەر ايەلدىڭ جارتىسى. ەكەۋىنەن وتباسى قۇرالماعى سودان!

* * *

ابايدىڭ انىعى ادەبيەتىندە ەمەس، بالكىم، ادەبيەتىندەگى مەنى بولىپ تابىلاتىن يلاھي تانىمىندا.

* * *

وزەن ءوز اعىسىندا (جەر بەتىندە) تۇزۋلىكتى ساقتاۋ ءۇشىن ءتۇزۋ اقپايدى.

* * *

ءولىمدى ەسىنەن شىعارماعان ادام عانا ءومىرىنىڭ ءمانىن تولىق سەزىنىپ ومىرلەمەك.

* * *

مەملەكەت ۇلتتان قۇرالىپ، ساياساتكەرلەردىڭ باسقارۋىندا ومىرلەيدى.

* * *

مەيىرىم مەن شىندىق حاق تاعالانىڭ حاق ءدىنى ارقىلى كەلمەك! دەمەك، ادامدا يمان بولماي وندا مەيىرىم مەن شىندىق بولمايدى.

* * *

ءومىردىڭ وتكىنشى ەكەنى راس! بىراق ول كەلەسى ماڭگى ءومىردىڭ ماڭگىلىك كەپىلى! سونى ويلاعاندا بۇل ءومىر تىم قىسقا دا ەمەس.

* * *

كوپىرتە ايتىلىپ، جازىلىپ، ىستەلىپ جاتقان سانسىز وتىرىككە، ونىمەن ءسۇرىلىپ جاتقان جالعان ومىرگە سەنەتىندەر، ونىڭ قارسىسىنداعى ايتىلىپ، جازىلىپ جاتقان حاق شىندىققا ءبىر رەت تە سەنىپ، ءبىر رەت تە نازار سالمايتىنى قاسىرەت ارينە.

* * *

تۋرا ءتۇسىنۋ – تۋرا اقيقاتقا، حاق تاعالاعا باستايدى!

* * *

نەگىزى ناعىز كەرەك ءھام ءوزىن كەرەكسىندىرە الاتىن ولەڭ تانىمى مەن ايتارى بولۋى كەرەك ولەڭ. قۇرى سۋرەتتى پەيزاجعا الدانۋدىڭ ەش رەتى جوق. ول اباي ايتاتىن «بوتەن ء(ھام بوس) ءسوز» عانا.

* * *

اقىندىق دەگەن يلاھي اقيقاتتى تولىق تانىمايتىن كەزدە – قيال قۋدى قاڭعۋ. ال، يلاھي اقيقاتتى تولىق تانىعاننان كەيىن ول قيال ەمەس، حاق. انىعىندا حاق حاقيقاتتى تانىماي تۇرىپ ءجاي قيالدى جازۋ اقىندى اقىن ەتپەيدى. راس، قازىر ءبىز وسى قيال قۋدى اقىندىق، قيال جەتكىزگەن جالعان ءسوز ءۇيىندىسىن ولەڭ دەپ ءجۇرمىز. تىم اششى دا بولسا بىزدەگى اقىندىق ءجايلى شىندىق وسى...

نەگىزىندە اقىندىقتا قيالداۋ جوققا شىعارىلمايدى. بىراق ءىس جۇزىندە ول تەك حاق ولەڭ جازۋعا كومەكتەسەتىن اقىنداعى ىشكى اسەر كۇش قانا. كوپ ولەڭشى، مىنە، وسى شىندى بىلمەيدى...

* * *

ناعىز يماني ادەبيەت – اقيقاتتىڭ ساۋلەسى.

* * *

كىنانى كوبىندە ءار ادام ءوزى ويىمەن، سوزىمەن، ىسىمەن جەكە ءجۇرىپ ىستەيدى. ال كوپپەن بولسا حاق تاعالاعا قارسىلىقتا اداسۋشىلارعا ەرىپ ىستەيدى.

* * *

ناداننىڭ بىلمەيتىنى ءدىن. سوندىقتان قارسى تۇراتىنى دا ءدىن. ول سوندىقتان دا نادان.

* * *

جاراتىلىستىڭ جاۋھارى ادام. سوندىقتان ونىڭ ءمانى دە ادام. ال ادامنىڭ ءمانى – دىنىندە.

* * *

ءناپسىنى كوز بۇزادى.

* * *

قۇلدىقسىز ءومىر تۇل!

* * *

ادام وزىندە بار رۋحاني جارىقتىڭ مولشەرىندە عانا وزگەنى كورەدى. ياعني، رۋحاني جارىعى جوقتار تەك ءوزى سياقتى رۋحاني جارىعى جوقتاردى كورەدى. ول استە رۋحاني جارىعى بارلاردى كورە المايدى. دەمەك، ادامنىڭ شىنايى ادامدىعى ونىڭ رۋحاني جارىعىنان كورىنىس تاپپاق، سيپاتتالماق. ال، ەندى، ادامعا رۋحاني جارىق قايدان كەلمەككە كەلسەك، ول ءسوزسىز حاق تاعالاسىن تۋرا تانۋمەن، وعان ءشۇباسىز نانۋمەن كەلمەك.

* * *

بۇ دۇنيەنىڭ بار قىزىعىن كۇندە ءومىر ەتىپ ءسۇرىپ، كورىپ كەلەمىز. دەمەك، بۇ دۇنيەنىڭ قىزىعى انە سول عانا. سول ءۇشىن قولدا بار ءومىردى جىبەرىپ الماۋىمىز لازىم. بىلسەك ءبىزدى اۋەلىمىز بەن اقىرىمىزدىڭ اراسىنداعى ءومىر جەلىسىنە دۇنيەنىڭ حاق تاعالاعا قۇلدىعى عانا بايلاپ تۇر. بىلمەسەك بىتتىك...

* * *

قايىرلى سۇحبات يماندى كۇشەيتىپ، ءىلىمدى ارتتىرادى!

* * *

قۇل – ادامنىڭ جاراتۋشىسى قۇزىرىنداعى مەنى، ورىنى، دارەجەسى، سيپاتى. بار بولۋىنىڭ نەگىزى. دەمەك، ادام ءۇشىن ءوزىن حاق تاعالاعا قۇل سەزىنۋدەن، تانۋدان، قۇلدىقتان ۇلكەن مارتەبە جوق.

* * *

اللا-تاعالاسىن تانىماي ادام استە شىن ارلى ءارى ءوز سيپاتىندا بولا المايدى.

* * *

ادامنىڭ سۇلۋ ەمەسى جوق. ويتكەنى، اللا-تاعالا قاسيەتتى قۇران كارىمدە ادامدى ەڭ كوركەم بەينەدە جاراتقانىن ايتقان. سوندىقتان اركىمنىڭ تاعدىرىنداعى ادامى (ايەلگە ەرى، ەرگە ايەلى) ەڭ سۇلۋ.

* * *

حاق سوزگە دەن قويۋ كەم بۇل قازاقتا!

* * *

ادام قانشالىقتى نادان بولعان سايىن قۇدايىمەن الىسادى. ال، ادام قانشالىقتى پاراساتتى بولعان سايىن ءوزىنىڭ قۇلدىعىن سەزىنىپ، قۇدايىنا جاقىندايدى. وزىندەگى شىندىعىن تابادى. حاقپەن قاۋىشادى.

* * *

ارماننان سەنىم جاقسى. ارمانمەن تاڭ اتىرعانشا، سەنىممەن كۇن باتىرعان انىق ادامنىڭ انىق ءىسى بولماق. دەمەك، ارمان وتىرىكتىڭ ءوزى. سوندىقتان ادام ارماننان ارىلسا ءوز راسىن تاپپاق. كەز كەلگەن نارسەنى بوس ارمانداعانان گورى الدىن الا جوسپارلاپ ىستەۋ – جەكە ادامدى دا، قوعامدى دا دامىتاتىن يگى ءتاسىل. كوبىمىز مۇرات (نەمەسە نيەت) پەن تالاپتى ارمانمەن شاتاستىرىپ الىپ ءجۇرمىز. مەن ارماننان ەش ءۇمىتسىزبىن. قايتا ارمانعا قاراعاندا ۇمىتتەن شەكسىز ءۇمىتتىمىن.

* * *

ومىردە ادام ءۇشىن نامازدان (قۇلدىقتان) باسقا ەش قۇندى، ۇلى نارسە جوق. ولسىز ءومىردىڭ ءوزى تۇل!

* * *

وكىنىشتىڭ ۇلكەنى – ادامنىڭ ءوزىن-ءوزى ۇمىتۋى. ول ءوزىن-ءوزى ۇمىتپاسا جاراتۋشىسىن دا ۇمىتپاس ەدى!..

* * *

ءبىر ۇلتتىڭ جويىلۋ-جويىلماۋى اللا-تاعالانىڭ قولىندا. ول جويسا، ونى قۇتقارىپ قالۋ جوق. ول جويماسا، ونى جويۋ جوق! ونىڭ تۋرا جولىندا حاققا تالپىنىس باسقا نارسە، ارينە!

* * *

بىرلىك ءسوزسىز حاق تاعالانىڭ بىرلىك دىنىندە. ولسىز بىرلىك جوق!

* * *

ادامعا اللا-تاعالاعا سەنىمسىز، وعان تاۋەكەل ەتە سۇيەنۋسىز ەش نارسەدە جەڭىستى بولۋ جوق!

* * *

نادان جۇرتتىڭ ءبىر بەلگىسى – جاعدايى جاقسارسا قۇدايىن ۇمىتىپ كەتەدى. ال جاعدايى ءسال ناشارلاسا ۇكىمەتىن كىنالاپ شىعادى.

* * *

دۇنيەنىڭ قۇلى بولما، قۇدايدىڭ قۇلى بول. قۇدايدىڭ قۇلى بولساڭ قازاقتىڭ دا ۇلى بولاسىڭ!

* * *

ءبىر كۇننىڭ وتكەنى ادامنىڭ جالعاندى تاستاپ ماڭگىلىككە ءبىر تابان جاقىنداعانى. بىراق وندا بىرەۋدى سوردىڭ، ال بىرەۋدى باقىتتىڭ ماڭگىلىگى كۇتىپ تۇر. ال سەن ول كۇنىڭنىڭ دۇنيە قىزىعىنا كۇلۋمەن وتكەنىنە قۋانبا، قۇدايىڭا قۇلدىق حالدە جىلاۋمەن وتكەنىنە قۋان.

* * *

كۇلىپ جۇرسەڭ دە قيامەتىڭدى ءبىلىپ ءجۇر.

* * *

ءبىر شىندىقتى قۇپتاۋ ءۇشىن دە ادامعا كۇشتى ادامدىق كەرەك.

* * *

ءتاڭىرسىزدىڭ جىنى جوعى جوق.

* * *

قىزعانىشىڭنان اسساڭ كىسىلىگىڭە جەتەسىڭ. كىسىلىگىڭنەن اسساڭ ادامدىعىڭا جەتەسىڭ. ادامدىعىڭنان اسساڭ قۇلدىعىڭا جەتەسىڭ. قۇلدىعىڭا جەتسەڭ حاق تاعالاڭا دوستىققا جەتەسىڭ.

* * *

ادامنىڭ وزىنەن ارتىعىن كورگەندە ناداننىڭ كوكىرەگىن ءورت شالادى.

* * *

مويىنداۋ – قارسىسىنداعى حاقتىقپەن تەڭەسۋ نەمەسە وزىندەگى قاتەلىكتەن اسىپ، تۋرالىققا جەتۋ.

* * *

قىزعانىشتان ارىلۋ ادامداعى جۇرەك تازارۋىنان ءبىر بەلگى.

* * *

ءتۇبىم ادام عالاايس ءساللام، قاۋىمىم تۇرىك، ۇلتىم قازاق، ءدىنىم يسلام.

* * *

ماسەلە تىلدە ەمەس، سول ءتىلدى تۇتىناتىن حالىقتىڭ پاراساتتىلىعىندا.

* * *

حالىق تۇزەلسىن دەسەڭ، اۋەلى ءوزىڭ تۇزەل.

* * *

ءسوز تۇزەلگەلى قاشان، ەگەر تىڭداۋشى قۇلاق بولسا...

* * *

ادام اقىلى جەڭسە اللا-تاعالانى، ءناپسىسى جەڭسە لاعنەتى شايتاندى تىڭدايدى.

* * *

ءبىزدىڭ ادەبيەتىمىزدە ءبىر-اق كۇرەس بار. ول – شىن مەن جالعاننىڭ اراسىنداعى رۋحاني كۇرەس. ونى دا بىرەۋ سەزدى، بىرەۋلەر ءالى سەزگەن جوق...

* * *

ءىشتىڭ تارلىعى – حاق تاعالا ءجايلى حاقيقاتتىڭ جۇرەككە تولىق ورنىقپاۋىنان بولادى.

* * *

كىمدى قىزعانساڭ ول ءجايلى كوپ جاقسى تىلەكتە بول. انە، سوندا ول ءجايلى قىزعانىشىڭ ماحابباتقا اينالادى. كوڭىلىڭ كەڭىپ، جۇرەگىڭ تىنىشتىق تابادى، ينشاللا!

* * *

ەلدىڭ ناعىز ەر تۇلعاسى – يمامدار.

* * *

ارۋىن قورعاعان ەلدىڭ ەرتەڭى جارقىن.

* * *

ءناپسىسىن قورعاعان ەر – تۇلعا.

* * *

ناپسىقور ەركەك ەل تازالىعىنا تۇسكەن قۇرت.

* * *

ادامنىڭ جۇرەگى يمان نۇرىمەن تولىق نۇرلانسا دۇنيەنىڭ ءوزى ادام ءۇشىن اقىل جەتپەستەي كەڭ جانە بەرەكەتتى. ال ادام يمان نۇرىمەن نۇرلانباسا دۇنيە ونىڭ وزىندەي، ءتىپتى اشۋىنىڭ قىسىندىسىنداي تار.

* * *

دۇنيە دەگەن ءبىر وت. ادامدى قىزدىرادى، كۇيدىرەدى. ودان الىس جۇرگەن عانا ونىڭ وتىنا كۇيمەيدى.

* * *

كوڭىل الدا، تۇسىنىك ارتتا بولادى. كىم تۇسىنىكتى كوڭىلدىڭ الدىنا الىپ شىعا السا، دانىشپان بولۋدان ءۇمىتتى ادام سول.

* * *

اقىل اقىلسىزدان سۇرالسا، باسشى حاقسىزدان قۇرالسا، ۇستاز شاكىرتتەن سىنالسا ول قوعام ادامدارىنىڭ رۋحاني پاستىگىن كورسەتەدى.

* * *

باستىعىڭنىڭ ءىس باسقارۋى پاتشاڭنىڭ ءىس باسقارۋىنىڭ ۇقساسىراعى. ويتكەنى، پاتشا ساعان سونىڭ باستىق بولۋىن قالادى.

* * *

ناداننىڭ كوڭىلىندە ادام جوق. سوندىقتان ونىڭ كوزى ادامدى كورمەۋى زاڭدىلىق.

* * *

حاق تاعالاڭدى تانىعانعا دەيىن جازعانىڭنىڭ كۇللىسى تەك جازۋعا جاتتىعۋ عانا. ول ەشقاشان ونەر ەمەس.

* * *

باسشى اقىلدى بولسا اقىلدى قوسشىسىنىڭ بيىگىن ءبىلىپ، ونىڭ وزىعىنان وزبايدى. ال ول اقىلسىز بولسا، اقىلدى قوسشىسىنىڭ ارتىعىن بىلمەستىگى دەپ ءبىلىپ، ونى قوزعايدى.

* * *

باسشىنىڭ ناداندىعى ونىڭ ۋادەسىزدىگىنەن مەندەلەدى.

* * *

نادان سىرتىڭا، ادام ىرقىڭا قارايدى.

* * *

جالقاۋدىڭ ءۇش مىنەزى بولادى. نەمەسە جالقاۋ – جالقاۋ، جاۋاپكەرسىز، وتىرىكشى بولادى.

* * *

تۋىسقان حالىقتاردى بىرىكتىرەتىن دانەكەر – ءدىن.

* * *

استام ءسوز استام كوڭىلدەن شىعادى. استام ءسوزدىڭ ايتۋشىعا دا، حالقىنا دا اكەلەتىنى تەك جاماندىق.

* * *

پەندەلەردىڭ كوبى اللا-تاعالانىڭ جاراتقان تابيعاتىن كورىپ ەسى اۋىسۋلى. ال، ونىڭ ءوز نۇرلى جامالىن كورۋگە يلاھي ۋادە بار. وكىنىشتىسى، سونى كورەتىن جەرگە ءبىر قادام باسپايدى.

* * *

جۇماقتىڭ ەسىگى بۇ دۇنيەدە اشىق تۇر. ول – يسلام. ادامداردىڭ كوبى ول ەسىكتى قاقپاۋدا. وكىنىشتىسى، ول ەسىك اركىمنىڭ ولىمىمەن جابىلماق.

* * *

ادام بولۋدىڭ العى شارتى – يماندى بولۋ.

* * *

اركىم وزىمەن تانىمداس ادامدارمەن دوستاسادى. بيىك پەن الاسا دوس بولمايدى. ادامنىڭ بيىگى نەمەن ولشەنەتىنىنە كەلسەك، ول ءسوزسىز حاق تاعالاسىنا قۇلدىقپەن ولشەنبەك. ال ول جەردەن دوس تابا الماساڭ وكىنبە.

* * *

ادام شىنايى ادامدىق دەڭگەيىن تەك يماندى بولۋمەن عانا ساقتاماق.

* * *

حاق دىنىمەن ورانىپ ولگەننىڭ ەكى الەمدە ارمانى بولمايدى.

* * *

زىكىر قۇلدى ءناپسى كىرى باسىپ العان سانا قاراڭعىلىعىن تەسىپ ءوتىپ حاق تاعالاعا جالعايدى.

* * *

شىن ادەبيەت ءدىندى ادەبيەت. ءدىندى كەرەك ەتپەگەندى شىن ادەبيەت تە كەرەك ەتپەيدى. مىنە، سوندىقتان اباي ادەبيەتى شىن مانىندە تۇتىنۋدا جوق.

* * *

ادامدارمەن ارالاستا ءبىر توپ ءبىرىنشى بولىپ وزىنە تارتسا، ەكىنشىسىنە ءوزىڭ بار. ويتپەسەڭ ول توپتى وزىڭە قارسى كۇيىندە تاباسىڭ.

* * *

دانالىق حاقسىزداردىڭ ساناسىنىڭ سىرتىندا تۇر. نەمەسە حاقسىزداردىڭ ساناسىنىڭ سىرتى جاپ-جارىق. ال حاقشىلدار سول جارىقتىڭ ىشىندە.

 

Abai.kz