ازاتتىق راديوسى اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ ورتالىق ازياداعى ەكونوميكالىق جانە ساياسي جاعدايدى ەسكەرە وتىرىپ، ايماققا قاتىستى جاڭا ستراتەگيالىق باعىت ۇستانعانىن حابارلادى (http://www.azattyq.org/content/central_asia_us_news_strategy/26913371.html).   

ۆاشينگتوننىڭ ورتالىق ازياعا قاتىستى جاڭا ستراتەگياسى باستى ەكى فاكتوردى ەسكەرە وتىرىپ ازىرلەنگەن كورىنەدى. بىرىنشىدەن، ۋكرايناداعى جانجالدىڭ كەسىرىنەن ەكونوميكاسى كەرى كەتكەن رەسەيمەن تىعىز بايلانىستاعى بۇل ايماقتىڭ ەكونوميكالىق بولاشاعى بۇلىڭعىر، ەكىنشىدەن، ايماقتاعى بيلىكتىڭ اۋىسۋ مەحانيزمدەرى ءالى قالىپتاسپاعان.

«اقش اكىمشىلىگى جاقىندا ازىرلەگەن ۆەدومستۆوارالىق ستراتەگيادا ءبىزدىڭ ورتالىق ازيا حالقى جانە ۇكىمەتتەرىمەن ءوزارا سەنىمدى ارىپتەستىك تۇرعىداعى ءىس-قيمىلدارىمىزدىڭ باعدارى قايتا بەكىتىلگەن» دەدى ازاتتىققا بەرگەن سۇحباتىندا اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى.

اقش وكىمەتىنىڭ اتالعان جاڭا ستراتەگياسىندا اۋعانستان حالقىنىڭ جاي-كۇيىنە قايتا ءمان بەرىلەتىنگە ۇقسايدى. سونداي-اق، رەسەيدىڭ ىقپالىندا قالىپ بارا جاتقان ورتالىق ازياداعى تابيعي رەسۋرستارعا باي ەل قازاقستاننىڭ دا احۋالى، بۇگىنى مەن بولاشاعى قاراستىرىلعان.

«رەسمي ۆاشينگتون «ماسكەۋدىڭ ايماق ەلدەرىن ساياسي تۇرعىدان ماجبۇرلەۋگە قاقىسى جوق» دەگەندى سوڭعى كەزدەرى ءجيى ايتا باستادى» دەپ جازادى ازاتتىق.

– ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ رەسەيمەن ساياسي، ەكونوميكالىق تۇرعىدا، قاۋىپسىزدىك سالاسىندا، ەل مەن ەل اراسىندا تىعىز قاتىناسىپ وتىرعانىن بىلەمىز. دەگەنمەن وزگە ەلدىڭ ساياسي جانە ەكونوميكالىق باعىتىن بىرجاقتى انىقتاۋعا ەشبىر ەلدىڭ قاقىسى جوق ەكەنىن دە باسا ايتقىمىز كەلەدى، – دەدى حوۋگلاند.

ونىڭ ايتۋىنشا، «رەسەيدىڭ ۋكراينادا جاساپ جاتقانى ورتالىق ازيا ەلدەرىن دە الاڭداتۋى ءتيىس». بۇعان قوسا ول «وقيعالارعا انتيامەريكالىق، انتيەۋروپالىق سيپات بەرىپ، ايماقتا ۇگىت-ناسيحات جۇرگىزىپ وتىر» دەپ، ماسكەۋدى ايىپتاعان.

اقش-تىڭ وزبەكستانداعى بۇرىنعى ەلشىسى دجون حەربست ۋكرايناداعى وقيعالار ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ الدىندا تۇرعان ۇلكەن ءبىر ماسەلەگە نازار اۋدارتتى دەيدى. ول – جان-جاقتان قاۋمالاعان، نيەت-پيعىلدارى اركەلكى دەرجاۆالارمەن قارىم-قاتىناس ماسەلەسى.

حەربست رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ بىلتىر تامىزداعى «قازاقتاردىڭ ەشقاشان مەملەكەتتىلىگى بولماعان»، «ورىس الەمىنىڭ شەڭبەرىندە قالعان قازاقتار ءۇشىن دۇرىس بولار ەدى» دەگەن پىكىرلەرىن مىسالعا كەلتىرەدى.

«قازاقستاندى «جاساندى ەل» دەپ اتاۋ ارقىلى ءىس جۇزىندە پۋتين [شەكارا] بەلگىلەرىن الىپ تاستادى» دەگەن حەربست ازاتتىققا بەرگەن سۇحباتىندا.

پول سترونسكي دا، دجون حەربست تە اقش پەن ناتو كۇشتەرى اۋعانستاننان شىعارىلعالى ورتالىق ازيادا يسلام ەكسترەميزمى قاۋپى ارتقانى انىق دەيدى. ايتكەنمەن، اقش بۇعان دەيىن ايماقتاعى قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىن باستى نازاردا ۇستاپ كەلسە، ەندى ولار «ەكونوميكا جانە ساياسي مودەرنيزاتسيا ماسەلەلەرىنە كوبىرەك كوڭىل ءبولۋى كەرەك» دەدى سترونسكي ازاتتىققا بەرگەن سۇحباتىندا.

ونىڭ ۇستىنە، ايماق ەلدەرىنىڭ، اسىرەسە قازاقستان مەن وزبەكستاننىڭ ساياسي بولاشاعى بۇلىڭعىر ەكەندىگىن ايتقان سترونسكي:

– ينستيتۋتتارعا ەمەس، جەكە تۇلعالارعا عانا نەگىزدەلىپ قۇرىلعان ۇكىمەتتەر بار. بۇل ۇزاق مەرزىم تۇرعىسىنان العاندا ۇلكەن پروبلەمالار تۋدىرۋى مۇمكىن، – دەيدى.   

باتىس ۇكىمەتتەرى مەن حالىقارالىق ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار ورتالىق ازيا رەسپۋبليكالارىندا «ادام قۇقىقتارىنىڭ ءجيى بۇزىلاتىندىعىن» تىلگە تيەك ەتەدى. 

اقش-تىڭ ورتالىق ازياعا قاتىستى جاڭا ستراتەگياسىندا بۇل جايتتار دا ايقىنىراق كورىنىس تابۋى ىقتيمال. اقش مەملەكەتتىك حاتشىسىنىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا ورىنباسارى دەنيەل روزەنبلام قاڭتار ايىندا «امەريكا داۋىسىنىڭ» وزبەك قىزمەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا بۇل ستراتەگيانىڭ «ساياسي رەفورمالارعا» جانە «ادام قۇقىقتارىن ساقتاۋعا»باسا ءمان بەرەتىنىن ايتقان دەپ جازادى ازاتتىق (http://www.azattyq.org/content/central_asia_us_news_strategy/26913371.html).

 ماقالا قىسقارتىلىپ الىندى. سىلتەمەسى كورسەتىلدى: (http://www.azattyq.org/content/central_asia_us_news_strategy/26913371.html).

Abai.kz