«پەتروپاۆل» قالاسىن اتامزامانعى اتىنشا «قىزىلجار» دەپ، ال «پاۆلوداردى» ءبىر كەزدەگى اتىنشا «كەرەكۋ» دەپ اتاۋ تۋرالى پىكىر ايتىلا باستاعالى شيرەك عاسىر بولعان شىعار، بىراق الدەكەڭنىڭ «ءالاۋلايىم بىتسە، ءحالاۋلايىم بارى» سياقتانىپ، ازىرشە وڭ شەشىم بولار ەمەس. وعان سەبەپ - ورىس اعايىنداردىڭ ورىندى پىكىرگە ورە قارسى تۇراتىنى جانە ولاردى ءبىزدىڭ كەيبىر اسىرەبىلىمدىلەرىمىزدىڭ  قوستاپ شىعاتىنى.

ورىستارعا ايتارىم: وۋ، جەرلەستەر! رەسەيدىڭ وتارشىلدىق ساياساتىن تاراتۋشى  «عىلىمي ەكسپەديتسيالار»، ولاردى «قورعاۋشى» اسكەري وتريادتار كەلگەنگە دەيىنگى قازاقى كونە قالا قىزىلجاردىڭ اتىن باسسالىپ ورىسشالاۋدىڭ  اقىلعا قونبايتىن قياستىق ەكەنىن، ول وزبىرلىق-زورلىقتى تۇزەتەتىن ۋاقىت الدەقاشان بولعانىن تۇسىنگىلەرىڭ كەلمەيتىنى قالاي؟  قازاقتىڭ جەرىن جەرلەپ، سۋىن سۋلاپ وتىرىپ، قۇدايى كورشىڭ، جولداسىڭ، دوسىڭ، قۇداندالىڭ - قازاقتىڭ ادامي، زاڭدى تالاپ-تىلەگىنە قيقۋالاي قارسى ۇشاتىندارىڭدى نە دەۋ كەرەك؟ پەتر مەن پاۆەلدىڭ اتىن كوزدى جۇمىپ الىپ قورعاشتاۋعا قايدان، كىمنەن تاپسىرما الدىڭدار؟ الدە سانالارىڭنىڭ ساڭىلاۋىنان كادىمگى شوۆينيزم سىعالاپ ءجۇر مە؟ الدە قولدارىڭدا: «پەتر مەن پاۆەل قازاقتىڭ اۋليەلەرى بولعان، قازاق ەلىنە جارقىن بولاشاق تىلەپ وتكەن» دەگەن تاريحي ماعلۇمات بار ما؟

«پەتروپاۆل» قالاسىن اتامزامانعى اتىنشا «قىزىلجار» دەپ، ال «پاۆلوداردى» ءبىر كەزدەگى اتىنشا «كەرەكۋ» دەپ اتاۋ تۋرالى پىكىر ايتىلا باستاعالى شيرەك عاسىر بولعان شىعار، بىراق الدەكەڭنىڭ «ءالاۋلايىم بىتسە، ءحالاۋلايىم بارى» سياقتانىپ، ازىرشە وڭ شەشىم بولار ەمەس. وعان سەبەپ - ورىس اعايىنداردىڭ ورىندى پىكىرگە ورە قارسى تۇراتىنى جانە ولاردى ءبىزدىڭ كەيبىر اسىرەبىلىمدىلەرىمىزدىڭ  قوستاپ شىعاتىنى.

ورىستارعا ايتارىم: وۋ، جەرلەستەر! رەسەيدىڭ وتارشىلدىق ساياساتىن تاراتۋشى  «عىلىمي ەكسپەديتسيالار»، ولاردى «قورعاۋشى» اسكەري وتريادتار كەلگەنگە دەيىنگى قازاقى كونە قالا قىزىلجاردىڭ اتىن باسسالىپ ورىسشالاۋدىڭ  اقىلعا قونبايتىن قياستىق ەكەنىن، ول وزبىرلىق-زورلىقتى تۇزەتەتىن ۋاقىت الدەقاشان بولعانىن تۇسىنگىلەرىڭ كەلمەيتىنى قالاي؟  قازاقتىڭ جەرىن جەرلەپ، سۋىن سۋلاپ وتىرىپ، قۇدايى كورشىڭ، جولداسىڭ، دوسىڭ، قۇداندالىڭ - قازاقتىڭ ادامي، زاڭدى تالاپ-تىلەگىنە قيقۋالاي قارسى ۇشاتىندارىڭدى نە دەۋ كەرەك؟ پەتر مەن پاۆەلدىڭ اتىن كوزدى جۇمىپ الىپ قورعاشتاۋعا قايدان، كىمنەن تاپسىرما الدىڭدار؟ الدە سانالارىڭنىڭ ساڭىلاۋىنان كادىمگى شوۆينيزم سىعالاپ ءجۇر مە؟ الدە قولدارىڭدا: «پەتر مەن پاۆەل قازاقتىڭ اۋليەلەرى بولعان، قازاق ەلىنە جارقىن بولاشاق تىلەپ وتكەن» دەگەن تاريحي ماعلۇمات بار ما؟

قازاقتىڭ بۇل كونە ەكى قالاسىنا تاريحي اتتارىن قايتارۋدى تالاپ ەتۋشى جاستارعا ايتارىم: نيەتتەرىڭ ءتۇزۋ. زاڭعا تومپاق ەمەس. سابىردى سەرىك ەتىپ، تىلەك-تالاپتارىڭدى قازاعى، ورىسى، ۇيعىرى، نەمىسى، كارىسى... بار  كوپشىلىككە جانە پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ مىرزاعا جەتكىزىڭدەر. ماسەلە شەشىمىنىڭ وڭ بولۋى نەگىزىنەن پرەزيدەنتتىڭ پەيىل-كوزقاراسىنا بايلانىستى.

نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنا ايتارىم: نۇرەكە، كۇنى كەشە: «بۇدان بىلاي سەمەي دەلىنەتىن بولسىن!» دەگەن ءبىر اۋىز سوزىڭىزبەن «سەميپالاتينسكىنى» ابايدىڭ، شاكارىم مەن مۇحتاردىڭ جەرىنەن اۋلاقتاتقان ەدىڭىز، ەندى بۇگىن،  «پەتروپاۆلوۆسكىنى» ماعجاننىڭ، ءسابيت پەن عابيتتىڭ جەرىنەن اۋلاقتاتساڭىز، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى!

ەكىنشى.  وكىنىشكە قاراي، اتى-ءجونى ەسىمدە قالماعان لەنينگرادتىق ءبىر اكادەميكتىڭ: - ەسلي بى نە دجەزكازگانسكايا مەد كانىشا يمانتاەۆيچا، نا ۆچەراشنەي ۆوينە پولوۆينا ناشيح  گيلز بىلا بى «بوسوي»، ا كۋدا جە ۆووبششە «بوسياكۋ»؟ - دەپ ازىلدەپ، اقيقاتتى اڭعارتقانى ەسىمدە. ق. ي. ساتباەۆتىڭ  90 جىلدىعىنا وراي الماتىعا كەلگەنىندە. ايگىلى اكادەميك ۆ. م. كەلدىش قانەكەڭدى اسا ءىرى گەولوگ-تەورەتيك دەپ قۇرمەتتەدى. ال قانەكەڭنىڭ الەمدىك دەڭگەيدەگى عۇلاما بولعانىن، مەتاللوگەندىك جوبا كارتاسىن دۇنيە جۇزىندە ءبىرىنشى بولىپ جاساعانىن بىلەسىز. دەمەك، پاۆلودار قالاسىن «قانىش ءساتباي قالاسى» دەپ اتاۋدى ۇيعارساڭىز، قازاقستان جۇرتشىلىعىنىڭ قۋانا قۇپتارى ءسوزسىز!

...ال پارلامەنتىمىزدەگى اناۋ الگى دەپۋتات تاسباي سيمامباەۆ مىرزانىڭ قۇلاعىنا - مىس سىرعا!  «پەتروپاۆلوۆسكىگە» قورعان بولعانى ءۇشىن «التىن سىرعا» دەۋىم كەرەك ەدى، امال نە، ءبىر گرامم دا  التىنىم بولماي قالدى.

01.10.2010 ج.

«اباي-اقپارات»