سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2401 0 پىكىر 19 قازان, 2010 ساعات 20:41

سەرىك ەرعالي. ودان دا ساعىز شايناۋ تيىمدىرەك...

ەگەمەن بولعالى قولعا الىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق ماڭىزدى ارەكەتتىڭ ءبىرى - ونوماستيكانى قازاقىلاندىرۋ. الايدا، بۇل سالادا ءبىرشاما جۇمىس ىستەلگەنىنە قاراماستان، ورنىققان جۇيە مەن قاناعاتتانارلىق ناتيجە بار دەي المايمىز. ويتكەنى، اتقارىلعان ارەكەتتىڭ بارلىعى دا اۋپىرىمگە نەگىزدەلۋدە. ءتىپتى، ونوماستيكا ىشكى ساياساتتىڭ اجىراماس بولىگى دەگەننەن گورى ونى تىلدىك ماسەلە كورۋىمىزدەن. سودان دا ول شيكى ساياساتشىلارعا وڭاي ولجا سىقىلدى كورىنەدى.

اتالمىش سالا بويىنشا ەلدە ورنىققان احۋال ەڭ الدىمەن تىلدىك ماسەلەدەن ەمەس، وتارلىق ەزگىنىڭ ناتيجەسى ەكەنى بەلگىلى. دەمەك، ودان قۇتىلۋدىڭ تەگەۋرىندى دە، ءتيىمدى جولى سايكەس تۇردە ىشكى ساياساتتى ناتيجەلى جۇرگىزۋ بولاتىن. «ۋدى ۋ قايتارادى». الايدا، ءبىزدىڭ ىشكى ساياساتپەن اينالىساتىن مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق-ساياسي قۇرىلىمدار بۇل شارۋانى كەلەسى ۇرپاقتىڭ سىباعاسى ەتىپ العانداي سىڭاي بار، ايتپەسە،  ءتىلدىڭ جاماناتىن ارقالاعان باسقارمالارعا، اقتەر-كوكتەر بولىپ جۇرگەندەرگە، ۇلتشىل بىرەن-ساران تۇلعالارعا ىسىرىپ سالعانداي.

ەگەمەن بولعالى قولعا الىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق ماڭىزدى ارەكەتتىڭ ءبىرى - ونوماستيكانى قازاقىلاندىرۋ. الايدا، بۇل سالادا ءبىرشاما جۇمىس ىستەلگەنىنە قاراماستان، ورنىققان جۇيە مەن قاناعاتتانارلىق ناتيجە بار دەي المايمىز. ويتكەنى، اتقارىلعان ارەكەتتىڭ بارلىعى دا اۋپىرىمگە نەگىزدەلۋدە. ءتىپتى، ونوماستيكا ىشكى ساياساتتىڭ اجىراماس بولىگى دەگەننەن گورى ونى تىلدىك ماسەلە كورۋىمىزدەن. سودان دا ول شيكى ساياساتشىلارعا وڭاي ولجا سىقىلدى كورىنەدى.

اتالمىش سالا بويىنشا ەلدە ورنىققان احۋال ەڭ الدىمەن تىلدىك ماسەلەدەن ەمەس، وتارلىق ەزگىنىڭ ناتيجەسى ەكەنى بەلگىلى. دەمەك، ودان قۇتىلۋدىڭ تەگەۋرىندى دە، ءتيىمدى جولى سايكەس تۇردە ىشكى ساياساتتى ناتيجەلى جۇرگىزۋ بولاتىن. «ۋدى ۋ قايتارادى». الايدا، ءبىزدىڭ ىشكى ساياساتپەن اينالىساتىن مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق-ساياسي قۇرىلىمدار بۇل شارۋانى كەلەسى ۇرپاقتىڭ سىباعاسى ەتىپ العانداي سىڭاي بار، ايتپەسە،  ءتىلدىڭ جاماناتىن ارقالاعان باسقارمالارعا، اقتەر-كوكتەر بولىپ جۇرگەندەرگە، ۇلتشىل بىرەن-ساران تۇلعالارعا ىسىرىپ سالعانداي.

ال، سوڭعى توپ نە ىستەپ ءجۇر؟ ولار قولدارىنان كەلەتىن پوپۋليزممەن عانا شۇعىلدانۋدا. سەبەبى، اۋقىمدى مەملەكەتتىك ساياسات سانالاتىن سالانى جالاڭ قول مەن جالاڭ اياق جاندار قولعا السا، ودان داڭعازا مەن داقپىرت قانا الاتىنىمىز بەلگىلى ەمەس پە؟! سوندا مەملەكەتتىك ارناۋلى ورگاندار قايدا قاراپ وتىر؟ شاماسى، ولار الگى وسال توپ ماسەلەنى ۋشىقتىرعاندا عانا سولاردى جازالاۋعا بولماسا ماسەلەنى بىرنەشە جىلعا كەيىن ىعىستىرىپ، كەلەسى ۇرپاقتىڭ قۇزىرىنا قالدىرۋمەن عانا اينالىسۋدا.

مۇنى كەشەگى قىزىلجار اتاۋىنىڭ ماسەلەسىنەن انىق كوردىك. نە كوردىك؟ بىرىنشىدەن، ونوماستيكامەن قولدارىندا دارداي مانداتى بار رەسمي ساياساتشى دەپۋتاتتار اينالىسىپ، جەرگىلىكتى قوعامدىق ۇلتشىلدار ءرولىن وينادى. ارەكەتتەرى سودان اسقان جوق. ولار جيىرما جىل بويعى تاتىمسىز تاكتيكانى قولدانىپ، ەلگە ۇندەۋ سالدى. بۇنىسى قاراڭعىدان قورقىپ، داۋىستاپ سويلەگەن بالانىڭ قىلىعى سەكىلدەندى. اۋ، ۇندەۋ مەن مالىمدەمە قۇزىرسىز دا قاۋقارسىز بۇقارانىڭ ءىسى ەمەس پە؟ ەلدىڭ  ەڭ جوعارعى زاڭداندىرۋشى تورىندە وتىرعان ازاماتتار نەگە مۇنداي قىلىققا (ارەكەت نە ءىس دەۋگە كەلمەس) باردى؟ بىرەۋى ماسەلەنى كوتەردى، ەكىنشىسى وعان قارسى شىقتى! نە دەگەن ساياسي اۋمەسەرلىك! ويتكەنى، ولار وزدەرىنىڭ بيىك قۇزىرلى بيلىكتىڭ وكىلى ەكەنىن سەزىنە الماي جۇرگەندەي. دەپۋتات مانداتىن قىلىقتىڭ مانداتى ەتۋ ەمەي نەمەنە؟ ايتپەسە، ماسەلەنى نەگە دەپۋتات قۇزىرىنا ساي تۇردە ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن قوعامدىق قۇرىلىمدارعا قويىپ، ونىڭ شەشىلۋىنە رەسمي تۇردە كىرىسپەسكە، قولداماسقا؟ سەبەبى، جوعارعى بيلىكتەگى ازاماتتاردا ساياسي تاجىريبە مەن تاكتيكا جەتىسپەيدى! بيلىككە ءبىزدىڭ ازاماتتار ساياساتشىلىق دەڭگەيىنە كوتەرىلمەستەن، قارابايىر تۇردە وڭاي ءارى كەزدەيسوق جەتەدى; ۇلتتىڭ ماسەلەسىن جەتكەسىن كوتەرەدى، وعان دەيىن ساياساتتىڭ تومەنگى ساتىلارىنان وتەتىندەي قادام جاساپ كورمەيدى. سوسىن اساۋ اتقا ابايسىزدا قونعان تەنتەك بالانىڭ كەيپىن كيەدى...

سول تۇستاعى اتاۋ ماسەلەسىن كوتەرگەن ازاماتتار قىزىلجارعا بارىپ بولماسا بارماي-اق ساياسي اۋان مەن مادەني مەنتاليتەتتى بارلادى ما؟ كىمنىڭ رۋحى باسىڭقى ەكەنىن، ونى ءوز پايدامىزعا قالاي جاراتۋ كەرەكتىگىن پايىمدادى ما؟ سۇراستىردى ما، اقىلداستى ما؟ قىزىلجاردا سوڭعى رەت قازاقتىڭ ەسترادا جۇلدىزدارىنىڭ كونتسەرتى قاشان بولدى ەكەن؟ ايتىس، تەرمە، جىر مادەنيەت سارايلارىنىڭ ەسىگىنەن سىعالاپ ءجۇر مە، الدە الشاڭداپ باسۋدا ما؟ الماتى مەن استانانىڭ اكتەرلارى، جازۋشىلارى، ونەرپازدارىنىڭ كەشى بولىپ جاتىر ما؟ قىسقاسى، ول قالا ءبىزدىڭ ەلگە مورالدىق جاعىنان تيەسىلى ەكەنىن لەگيتيمدەدىك  پە؟ ەڭ بولماسا، بابامىزدىڭ اساۋ اتتىڭ قىتىعىن الاتىنداي ارەكەتىنە باردىق پا؟ مۇنىڭ ءبىرىن ىستەمەسەك، نە ىستەپ ءجۇرمىز؟ داۋرىعىپ ءجۇرمىز، داقپىرت تۋىنداتۋدامىز، پوپۋليزممەن شۇعىلدانۋدامىز.

ايتپەسە، الدىن الا ساراپتاپ، ساياسي بارلاپ، زەرتتەمە اتقارىپ، ءتيىستى تاكتيكانى سوسىن تاڭداۋعا بولار ەدى عوي. ەندى نە بولدى؟ قالانىڭ اتاۋىن قازاقىلاندىرۋ رەسمي تۇردە بەس جىلعا كەيىن شەگىندى; ماسەلەنىڭ شەشىمى تۇيىققا تىرەلدى; ءارى-بەرىدەن سوڭ، قىزىلجار قالاسى مورالدىق جاعىنان تاريحي پاتشالىق رەسەيگە بەس جىل مەرزىمگە قايتا قالدىرىلدى! قاساپشىلارىمىزدىڭ شىمشىقتى دا سويا المايتىنى كورىنىپ قالدى.

مۇندايدا نە دەۋشى ەدى جارنامادا؟ «سويلەگەننەن كەيدە شايناڭداعان ارتىق!»

 

"اباي-اقپارات"

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1490
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3257
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5541