اينەگى جۇقالتاڭ، "قاۋىرسىنى" قارا ارزان كوزىلدىرىك كيگەن تاكسيشى جىگىت كۇيىس قايىرعانداي يەگىن ءدىر-ءدىر ەتكىزىپ، ساعىز شايناپ كەلە جاتىر. ءتىپتى ارا-اراسىندا ساعىزىن ۇرلەپ شار ەتەدى دە، جارىپ جىبەرگەندە تۇكىرىگى كوپىرشىپ شاشىلىپ، بەتىمە تيەدى. مەن تەرەزەدەن كوز الماي سار دالاعا قاراپ كەلە جاتسام دا، ونىڭ جالتاق-جالتاق ەتىپ بەتىمە ءبىر، قىسقا ەتەگىم جەتپەي قالعان جالاڭاش تىزەمە ءبىر كوز جۇگىرتىپ وتىرعانىن ىشتەي سەزەمىن.

توبەسىنە تىربيعان سۇر جىڭعىلدار وسكەن قۇم توبەلەردىڭ اراسىنان ۇيلەردىڭ مۇك باسقان سارعىش شاتىرلارى دا كورىنە باستادى. اۋىلدىڭ بەينەسى سالاق ايەلدىڭ كويلەگىندەي شوقپىتتانا قالىپتى.

انا توبەلەردىڭ بەرگى جاعىنداعى قابىرستاننىڭ قورشاۋى دا ەنتەلەي جول جيەگىنە جەتىپتى. مۇردە كوبەيگەن عوي. تاكسيدى توقتاتىپ، دالاعا شىقتىم. بۇرىن و دۇنيەلىكتەر اۋىلىنىڭ ەڭ شەتىنە قونىس تەپكەن باۋىرىمنىڭ بەيىتىن ارەڭ تاپتىم.  ونىڭ بەيىتى قالىڭ قابىردىڭ ورتاسىنا قاراي ويىسىپتى، كۇن جەگەن قۇلپىتاستىڭ جازۋى وشۋگە اينالعان، قۇلپىتاسى ءمۇجىلىپ، ۇگىتىلىلگەن. مەنىڭ دە ساعىنىشىم سەيىلىپ، كۇرسىنۋىم ازايىپتى. كوزىمنەن جاس شىقپادى، مۇڭايعان دا جوقپىن.

ماگنيتافون مۋزىكاسىنىڭ بار داۋىسىنا شىعارىپ قاڭىلتىر كولىكتىڭ قابىرعاسىن سوگىپ تۇسىرەردەي داڭعىرلاتىپ قويعان مىنا ەسالاڭ تاكسيشىمەن ۇرسىسايىن دەدىم دە ەرىنىپ قالدىم.

- بولات اقانىڭ قىزىسىز با؟

- ممم…

- بولات اقا دۇكەننىڭ الدىندا ماس بولىپ ءجۇر ەكەن، "باسىم اۋىرىپ تۇر" دەگەن سوڭ، شامالى اقشا بەرىپ كەتىپ ەدىم، وتكەندە…

- ممم…

- ءسىزدى ءبىر جەردە باستىق دەيدى عوي…

- ممم…

اكەمنىڭ وعان قارىز ەكەنىن ەسكەرتىپ، ماس بولىپ جۇرگەنىن قوسا ايتىپ، ءوزىنىڭ ءپاسىن كوتەرىپ العىسى كەلگەندەي قاۋىرسىن كوزىلدىرىگىن ءبىر دۇرىستاپ، يىعىن قومداپ قويدى. بازاردان الىنعالى ۇستىنەن شەشىلىپ كورمەگەن كىر-كىر كويلەگىنىڭ جاعاسىن تۇزەپ، كوزىلدىرىگىنىڭ ۇستىنەن ماعان قارادى.

كەشكە تامان "بولاتتىڭ قىزى كەلىپتى" دەپ كورشىلەر، تۋىستار جينالا باستادى. اماندىق-ساۋلىقتان سوڭ ارقايسىسى مەنى ۇستىمە ءىشىپ-جەپ قويارداي تەسىلە قاراسىپ جاتقاندارىن بايقادىم. ولاردىڭ ەرتەڭگى كۇنگە تالعاجاۋ قىلار جاڭا وسەك تاپقانىنا دا كۇمانىم قالمادى.

شاي ءىشىپ العان سوڭ، سىرتقا بەتتەپ، اۋىزۇيگە شىقسام، باعانا عانا قازان جاقتا جۇرگەن كەلىندەردىڭ ءبىرى ەسىك الدىندا سىڭارى توڭقايىپ جاتقان ءتۋفليىمنىڭ ءبىرىن اياعىنا ولشەپ، كيىپ قاراپ تۇر ەكەن. ونى ۇيالتپايىن دەپ:

- ىنىمە دۇرىس قاراپ جۇرسەڭ، تۋعان كۇنىڭە وسىنداي تۋفلي بەرىپ جىبەرەمىن، - دەپ ازىلدەدىم. بەتىندەگى قوڭىر سەكپىلدەردى قانعا توتىعا قويۋلانىپ، ۇيالىپ قالدى.

وسى كەزدە كوكتەمنىڭ جىلى كۇنى بولسا دا ۇستىنە ىلگەن قالىڭ توقىما كويلەگىنىڭ ەتەگى دەلەڭدەپ انا جاقتان مونيكا جۇگىرىپ كەلە جاتىر. ەلۋگە جاقىنداپ قالعان، اقىل-ەسى كەم، ءتىلى مۇكىس، وسى عارىپ جاننىڭ  مونشاق دەگەن اسەم اتىن ۇمىتىپ، بالا-شاعاعا دەيىن  مونيكا دەيتىن. ەركەلەتۋ مە، جوق الدە كوزىنىڭ قىلي، مۇرىنىنىڭ پۇشىق ەكەنىن مازاقتاپ، ۇسقىنسىز ءتۇرىن سۇلۋ مونيكا بەللۋچيمەن سالىستىرىپ اتادى ما، ول جاعى ماعان ءالى كۇنگە بەلگىسىز. باس سالىپ قۇشاقتاي الىپ، تۇسىنىكسىز بىلدىرلاپ اسىعىس سويلەپ جاتىر. مويىنىما ىپ-ىستىق جاس تامىپ كەتتى.

- قوي، مونيكا، ۇلكەن قىز جىلاي ما؟ بولدى، قوي، - دەپ ارقاسىنان قاعىپ جۇباتسام دا قويار ەمەس. بەتىمدى ءسۇيىپ-ءسۇيىپ، سىلەكەيلەپ، جۇزىمنەن قۇرعاق جەر قالدىرمادى. ايران ىشكەن بە، الدە قۇرت جەدى مە ەكەن بىلمەيمىن، سۇيگەن سايىن تاناۋىما اشىعان ءسۇتتىڭ ءيىسى كەلە بەردى.

قۇلاعىنداعى اۋىر تەمىردەن سوعىلعان سىرعاسى ءدىر-ءدىر ەتىپ سولقىلداپ تۇرىپ جىلايدى. بۇرىن ءتىلىن ازداپ تۇسىنەتىن سياقتى ەدىم، قازىر ءتىپتى ۇمىتىپپىن.
شەشەم مەنى بوساناردا پەرزەنتحانادا مونيكامەن بىرگە جاتقانىن ايتاتىن. قۇشاعىنداعى بالپاناقتاي ءسابيىن كەۋدەسىنە باسىپ، قۋىرشاقتاي قىزىقتاپ جۇرگەن مونيكانىڭ كەيپى كوز الدىمنان كەتپەيدى دەۋشى ەدى.

تۋىستارى "بالا باعۋعا مونيكانىڭ قابىلەتى جوق" دەپ، ول ۇيىقتاپ جاتقاندا جورگەكتەگى بوبەگىن بالاسى جوق ەرلى-زايىپتىلاردىڭ قۇشاعىنا سالىپ جىبەرگەن. «بوپەسىن جوعالتقانىن ءبىلىپ، مونيكا اڭىراپ جىلاپ، ەشكىم جۇباتا المادى. ءسۇت تولعان ومىراۋى تاسىرايىپ، كەيىن جارا بولىپ، ابدەن قينالدى، سورلى» دەپ ايتىپ وتىراتىن مامام. وكسىگىن باسىپ، جاسقا شىلانعان دىمقىل كىرپىكتەرىن ۇزدىكسىز قاعىپ، كوزىن جىپىلىقتاتىپ، مامامنىڭ قاسىنا كەلىپ جورگەكتەگى ماعان ۇزاق قاراپ وتىرادى ەكەن.

جەلكىلدەپ كوز الدىندا ءوستىم، مونيكانىڭ. اعايىندارىنىڭ ۇيىندە تۇراتىن مونيكادان سۋ تاسۋ، قوي باعۋ، ەگىننىڭ ءشوبىن جۇلۋ ەسكىلدى جۇمىستار ارتىلمايتىن. قولى بوساعاندا بىزبەن بىرگە دوپ ويناۋشى ەدى. ويناپ ءجۇرىپ ەلەۋسىزدەۋ كەلىپ مەنى قۇشاقتاي الۋى، بالالارمەن كەرىسكەندە قارسىلاسىمدى مەن ءۇشىن ءتۇيىپ قۇلاتىپ جىبەرۋ سياقتى قىلىقتارى ۇيرەنشىكتى بولىپ كەتكەن-ءدى.

مىنە، سول مونيكانىڭ جۇرەگى جارىلارداي ەگىلىپ جىلاپ تۇرىسى مىناۋ. كوز جاسىنىڭ بىلەگىمەن سۇرتە سالىپ، ەتەگىن ءتۇرىپ، قارىنىنداعى ءبىر قارىس تىرتىقتى كورسەتىپ جاتىر. «قوي، ۇيات بولادى» دەپ ەتەگىن جاپقانىما قاراماستان بىلدىرلاپ ايتقان ارىزىنان جاقىندا سوقىرىشەكتەن وتا جاسالعانىن ءتۇسىندىم.

اۋىلدا بولعان ەكى-ءۇش كۇنىمدە مونيكا مەنىڭ جانىمنان شىقپادى. تاڭ اتپاي تىستەرى ءتۇسىپ قالعان قىزىليەگىن مىجىرايتىپ كۇلىمدەپ كەلىپ تۇرادى. سوسىن كەش باتقانشا مەنىڭ جانىمدا.

ويىما قاي سايتان سالعانىن كىم ءبىلسىن:

- بوپەڭنىڭ پاپاسى كىم؟ - دەدىم قولىمدا ءالدي جاتقانداي قۇشاعىممەن اۋانى قارماپ كورسەتىپ.

شوشىنىپ قارادى. قۇبىجىق كورگەندەي توقىما كويلەگىنىڭ ەتەگى دالاڭداپ جۇگىرىپ كەتىپ قالدى. جانە جولىندا جاتقان قۇمان-شىلاپشىنداردى اياعىمەن تەۋىپ، ءاۋىزۇيدى ازان-قازان قىلىپ كەتتى.

كەشكە قاراي رەتسىز قيىلعان شاشى جالبىراپ، ەسىك جاقتاۋىنان سىعالاپ تۇرعان مونيكانى كوردىم دە، سىرتقا شىقتىم. اينالاسىنا الاق-جۇلاق قاراپ الىپ، الاقانىما بىردەمە قىستىرىپ جاتىر. اسكەر كيىمىن كيگەن ءۇش جىگىت تۇسكەن ەسكى فوتو. شەتى جيىرىلىپ، بوياۋى وشە باستاعان سارعىش فوتوعا ۇڭىلە قاراپ، ەكى ورىستىڭ ورتاسىندا تۇرعان سۇلۋ مۇرتتى جىگىتتى شىرامىتقان سياقتىمىن.

ءيا، سول. سارجا اجەنىڭ الماتىداعى ۇلكەن ۇلى بولۋى كەرەك. اۋىلدا وتكەن ءبىر-ەكى تويعا كەلگەن كەزىندە كورگەنمىن. اۋىلداعىلار بۇ كىسى تۋرالى تامسانىپ ءبىراز اڭگىمە ايتقانى دا ەسىمدە. «ايەلى تەاتردا وينايدى ەكەن»، «ۇلدارى شەتەلدە وقيدى ەكەن»، «سارجانى كەلەسى جىلى شەتەلگە كۋرورتقا الىپ بارامىن دەپتى»، «پروفەسسور ەكەن ءوزى»، «ءتىپتى انا جارىمەس مونيكاعا دا سىرعا الىپ كەلىپتى» دەگەن اڭگىمەنى اڭىز ايتقانداي ءورشىتىپ ەدى.

سارجا كەمپىر كەنجە ءسىڭىلىسى مونيكانى جىندىحاناعا تاپسىرماي، ءوز ۇيىندە ۇستادى.

سۋرەتتەگى مۇرتتى جىگىتتى نۇسقاپ «ءبابا» دەدى. «پاپا» دەگەنى شىعار. كوزىنىڭ اعى مولايىپ، جان-جاعىنا ۇرلانىپ قارادى دا، ساۋساعىن ەرىنىنە تاقاپ «ءتۇش» دەپ ىمدادى.

نەگە ەكەنىن ءوزىم دە بىلمەيمىن، بۇرىننان ءوزىم بىلەتىن قۇپيا سياقتى سەزىمدە بولدىم. ءتىپتى، بۇعان اسا تاڭىرقاي دا المادىم. مۇمكىن توسىن جاعدايلارعا ابدەن ەتىم ءولىپ كەتكەن شىعار.

تاڭ ەرتەڭ كۇن كوتەرىلمەي قالاعا كەتىپ قالدىم. ۇيقىسىنان تۇرا سالا ارسالاڭداپ ءبىزدىڭ ۇيگە جەتىپ كەلگەن مونشاق مەنىڭ كەتىپ قالعانىمدى ەستىپ مۇڭايعان شىعار. مۇمكىن قورسىلداپ جىلادى…

باقىتگۇل سارمەكوۆا

Abai.kz