نەسىبەلى اپا اۋەلگىسىندەي اڭگىمەسىن ايتا باستادى. ارشىناقىن دەگەن بايدىڭ مالىن باعىپ جۇرگەن كەزىندەگى ءبىر وقيعانى ويىنا تۇسىرگەن ەكەن...

-ءسويتىپ جۇرگەندە اياق استىنان ءبىر قىرسىق ساپ ەتە ءتۇستى. بالە قايدان جالا قايدان دەيتىن ەمەس، ولدا اللانىڭ سىناعى شىعار، باسىمىز داۋعا قالدى. باعىپ وتىرعان مالىمىزدان، سەمىز، بولعان دونەن وگىز ۇشتى-كۇيلى زىمزيا جوعالدى. كوزدەن تاسا قىلماي قاراپ جۇرگەن، ءبىر تۇندە عايىپ بولدى. قاڭعىپ كەتەتىن بۇقا ەمەس، كەشىندە ورىستەن كەلگەن مال قايدا بارادى، قاسقىردان امان ەكەنى انىق، قۇلاپ ولەتىن قىس ەمەس كۇزدىڭ كەزى، مالدىڭ ابدەن سەمىرگەن شاعى، نەدە بولسا قولدى بولعانى بەلگىلى... راحىمبەردى بولعانىن بولعانداي ەتىپ ارشىناقىنعا بارىپ ايتتى. ولدا پەندە «جۋىقتا بازارعا شىعارايىن دەپ وتىرعامىن، ەكەۋمىزدىڭ كەلىسىمىمىز بار، جوعالعان مالعا كەشىرىم جاسامايمىن. ول سەنىڭ ءبىر جىلدىق ەڭبەك اقىڭ، باسقا ءسوز جوق، تولەيسىڭ!» دەپتى. بىزگەدە وڭاي دەيسىڭ بە؟ ءبىر جىل بويى اش وتىرعانمەن بىردەي، ەتكەن ەڭبەك توككەن تەر دالاعا كەتتى دەگەن وسى...

-باي ەكە، مالىڭىزدى ءجاپ-جاقسى قاراپ جۇرگەمىن، مەنەن بولماعانىن وزىڭىزدە ءبىلىپ وتىرسىز، سول كۇندەرى وسى اۋداندا شىعاننان شىققان ۇرى باباحاندى قىردان كوزىم شالىپ ەدى. اينالاداعى سۇقتانعانداردان ءتىل-كوزدە ءوتىپ كەتتى-اۋ دەيمىن!.. «بايدىڭ مالىن باعىپ شىر بىتە قالعان مىنانىڭ اۋسەلەسىن كورەيىن»-دەگەن، بولۋعا ءتيىس. مەنىڭ كۋام جوق بولسا دا، كۇدىگىم كۇشتى. ودان وزگە جان-پەندەسى تيمەگەن بولۋ كەرەك.

-وندا قالىسقا تۇسەسىڭ بە؟ كۇدىكتەنگەن كىسىڭنىڭ ۇستىنەن ارىزداناسىڭ با؟-دەپتى باي.

-نار تاۋەكەل ارىزدانامىن. بوسقا كۇيگەنشە ءوزىمدى دالەلدەيىن.

-ماقۇل ەندەشە،  مەن ارىز جازىپ بەرەيىن، سەن قولىڭدى قوي، جوعارىعا تاپسىرامىز.

وزىنە سەنىمدى راحىمبەردى قاعازعا قول قويىپ بەرىپ ءبىر تاۋەكەلگە بەل بۋدى. جەرگىلىكتى تەرگەۋشىلەر قانشا سۇراپ تەكسەرسەدە اككى باباحاندى مويىنداتا المادى. دالەل-دايەكسىز، ەشبىر كۋاسىز تەرگەۋشىنىڭ دە شاراسى تاۋسىلىپ، «بۇل ماسەلەنى اقساقالدار اراسىندا وزدەرىڭ بىتىرىڭدەر!»-دەپ، سىرعىتىپ تاستادى. راحىمبەردى دە باستاعان ءىسىن جولدا قالتىرماي بەس قاريانىڭ الدىنا جۇگىنىپ ۇرىنىڭ ءسوزسىز باباحان ەكەنىنەن تانبادى. ۇيعىر مەن قازاقتىڭ قاريالارى اقىلداسا كەلە «جان بەرۋ» ارقىلى انىقتاۋعا كەلىسىپتى.

سول كۇنى قاريالار راحىمبەردى مەن باباحاندى  بەيىت باسىنا شاقىرىپتى. الدىن الا قازىلىپ كور دايارلانىپ قويىلىپتى. كور بولعاندا دا كادىمگى ولگەن كىسىنى قوياتىن اقىمى اشىلعان شىنايى قابىر ەكەن. ۇكىم مىناۋ: ارىزدانۋشى راحىمبەردى الدىمەن مىناۋ قازىلعان كورگە ءتۇسىپ جاتادى. ءبىر ءسۇت پىسىرىم ۋاقىت كۇتەمىز، ايتقانى اق بولسا امان شىعادى. ءىسى قارا بولسا جاتقان جەرىنەن تۇرمايدى. ال، ونان سوڭ كۇدىكتى باباحاندى جاتقىزامىز، ول وزگەنىڭ مالىن الماسا امان شىعادى، مومىندى زارجىلاتقانى راس بولسا، سول جەردە ءتىلتارتپاي كەتەدى.

راحىمبەردى دارەتىن الىپ ءبىر قۇدايعا تاۋەكەل ەتىپ قاريالاردىڭ الدىنا كەلەدى. جەرگىلىكتى مولدانىڭ ءپاتۋاسى بويىنشا ءتىرى ادامنىڭ «جانازاسىن» شىعارىپتى. سونان سوڭ، «ءبىسمىللا! ءبارىن كورىپ تۇرعان اللا، وزىڭە تاۋەكەل ەتتىم» دەپ قابىرگە ءتۇسىپ، اياق-قولىن سوزىپ ۇزىنىنان جاتادى. ايتقانىنداي ءسۇت پىسىرىم ۋاقىت تولىپ، قازى «ءاي، راحىمبەردى، ءتىرى بولساڭ تۇر ورنىڭنان!»-دەيدى. راحىمبەردى «ءيا، اللا!» دەپ ورنىنان تۇرىپ كوردەن شىعىپتى. ودان سوڭ «ال، باباحان ەندىگى كەزەك سەنىكى!»  دەگەندە، بەيشارا ۇرى جەر شۇقىپ ورنىنان قوزعالا الماي قالعان ەكەن. مىڭ جەردەن زاڭدى اينالىپ ءوتىپ، تەڭدىك بەرمەسە دە، ءبارىن كورىپ تۇرعان قۇدايدىڭ الدىندا تاۋەكەلگە بارا الماي مىسى قۇريدى. مىناۋ كورگە جاتسا، ورنىنان قايتا تۇرماي قالاتىنىن ول جاقسى بىلەدى. جەردەن شىققانداي قۇمىققان داۋىسپەن،

-ارشىناقىن، ۇرى مەن ەدىم. العان مالدىڭ باسىنا قوساق، ارتىنا تىركەۋ بەرىپ ايىبىمەن تولەيىن. مىناۋ كورگە ازىرشە تۇسكىم كەلمەيدى!-دەيدى، موينىنا سۋ كەتىپ.

وسىلايشا ۇرلىقتىڭ داۋى شەشىلىپ، راحىمبەردى اقتالىپ شىقتى.

داۋلەتبەك بايتۇرسىنۇلى

Abai.kz