توقتار اۋباكىروۆ: «ۇرلىق تيىلماي قازاق تىنىشتىق تاپپايدى»
اقپاننىڭ 11-ىندە الماتىداعى جۋرناليستەر كلۋبىندا، قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى، قوعام قايراتكەرى توقتار اۋباكىروۆ جۋرناليستەرمەن كەزدەسىپ، بۇگىنگى ساياسي-قوعامدىق ومىردە قالىپتاسقان جاعدايلارعا بايلانىستى ويلارىن ايتىپ، جۋرناليستەردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى. كەزدەسۋ بارىسىندا بولعان اڭگىمەنى ىقشامداپ ۇسىنىپ وتىرمىز
- توقتار وڭعاربايۇلى، كەزەكتەن تىس سايلاۋ جاريالانعاننان كەيىن عالامتوردا: «توقتار اۋباكىروۆ سايلاۋعا ءتۇسۋى مۇمكىن»،- دەگەن سىڭايدا اقپاراتتار تارادى. وسى سىبىستى انىقتاپ بەرسەڭىز. ءسىز سايلاۋعا ۇمىتكەر رەتىندە تۇسەسىز بە؟
- ءبىز قازاق حالقى وتە كەدەي تۇرامىز. كەدەي ەلىمىزدە مىنە، كەزەكتى رەت مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنت سايلاۋى وتكەلى جاتىر. بۇگىن بىلەسىزدەر، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ سەزدى بولدى (11 اقپاندا). سەزدە نازارباەۆ تاعى دا پرەزيدەنت بولام، كۇش-قۋاتىم جەتكەنشە بيلىكتە قالامىن،-دەپ ۋادە بەردى. ول كىسى وسى ورىندا وتىرۋعا ابدەن ۇيرەنىپ قالدى.
باسقا ورىندى تۇسىنە المايدى دا، تۇسىنبەيدى دە. سوندىقتان دا، شىنى كەرەك، مەن پرەزيدەنتىكككە تۇسۋگە نازارباەۆتان باردا دايىن ەمەسپىن.
اقپاننىڭ 11-ىندە الماتىداعى جۋرناليستەر كلۋبىندا، قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى، قوعام قايراتكەرى توقتار اۋباكىروۆ جۋرناليستەرمەن كەزدەسىپ، بۇگىنگى ساياسي-قوعامدىق ومىردە قالىپتاسقان جاعدايلارعا بايلانىستى ويلارىن ايتىپ، جۋرناليستەردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى. كەزدەسۋ بارىسىندا بولعان اڭگىمەنى ىقشامداپ ۇسىنىپ وتىرمىز
- توقتار وڭعاربايۇلى، كەزەكتەن تىس سايلاۋ جاريالانعاننان كەيىن عالامتوردا: «توقتار اۋباكىروۆ سايلاۋعا ءتۇسۋى مۇمكىن»،- دەگەن سىڭايدا اقپاراتتار تارادى. وسى سىبىستى انىقتاپ بەرسەڭىز. ءسىز سايلاۋعا ۇمىتكەر رەتىندە تۇسەسىز بە؟
- ءبىز قازاق حالقى وتە كەدەي تۇرامىز. كەدەي ەلىمىزدە مىنە، كەزەكتى رەت مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنت سايلاۋى وتكەلى جاتىر. بۇگىن بىلەسىزدەر، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ سەزدى بولدى (11 اقپاندا). سەزدە نازارباەۆ تاعى دا پرەزيدەنت بولام، كۇش-قۋاتىم جەتكەنشە بيلىكتە قالامىن،-دەپ ۋادە بەردى. ول كىسى وسى ورىندا وتىرۋعا ابدەن ۇيرەنىپ قالدى.
باسقا ورىندى تۇسىنە المايدى دا، تۇسىنبەيدى دە. سوندىقتان دا، شىنى كەرەك، مەن پرەزيدەنتىكككە تۇسۋگە نازارباەۆتان باردا دايىن ەمەسپىن.
بىرىنشىدەن، بۇل سايلاۋ-لەگيتيمدى سايلاۋ ەمەس. نەگە دەسەڭىزدەر، اتا زاڭدى بۇزىپ وتىر. نەگىزگى زاڭعا سايكەس، ەكى ايدان بۇرىن ۇمىتكەرلەردى ۇسىنۋ توقتالادى. ال، سايلاۋ 3-ءنشى اقپان كۇنى جاريا ەتىلدى. زاڭعا دا ءتيىستى وزگەرتۋلەر ەنگىزىلگەن جوق. سوندىقتان دا، زاڭگەردىڭ، ءتىپتى كەز-كەلگەن ەلىمىزدىڭ ازاماتىنىڭ، كونستيتۋتسيالىق كەڭەسكە حات جازىپ، مىنا سايلاۋ پروتسەسسىن توقتاتۋدى تالاپ ەتۋگە حاقى بار. مەن بۇگىن «ازات» جسدپ سەزىنىڭ اتىنان وسىنداي ۇسىنىستى جاسايىن دەپ وتىرمىن.
ءبىز تەك ءبىر عانا كىسى ءۇشىن اتا زاڭعا ەڭ بولماعاندا ءبىر جىلدا ءبىر رەت وزگەرىس ەنگىزىپ وتىرامىز. ءدال ءبىزدىڭ ەلىمىز سەكىلدى وسىلاي كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىس ەنگىزە بەرەتىن بىردە-ءبىر مەملەكەت جوق شىعار. ارينە، پرەزيدەنت دەگەن ەڭ ۇلكەن اتاق. ول ءوز ەلىندە ەڭ بەدەلدى تۇلعا. ساياساتكەر رەتىندە دە سونداي ادامعا حالىق داۋىس بەرۋى كەرەك.
وسىلاي سايلاعاننان كەيىن، ونى كوككە كوتەرۋىمىز كەرەك ەدى. الايدا ءبىر كىسىگە داۋىس بەرسەڭ دە وتەدى ەكەن، بەرمەسەڭ دە وتەدى ەكەن. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدە سونداي ساياسات بولىپ وتىر. ءدال مۇنداي جاعدايدان حالىق تا شارشادى. جۇرت ايتادى، داۋىستى باسقا كىسىگە بەرەمىز، ال وتەتىن تەك ءبىر-اق كىسى دەپ. ارينە قارسى ەمەسپىز، ءوتسىن، سايلانسىن، بىراق، حالىققا دا جاقسىلىق ىستەسە ەكەن. «ءبارى بولدى عوي، بىراق ەندى دەموكراتياعا بەت بۇرايىق»،-دەپ ول كىسى ايتسا، ءبىز نەگە قولدامايمىز؟!
وتكەندە عانا ەقىۇ-نىڭ ەلىمىزدە ءسامميتى وتكەندە، بۇكىل الەمگە جار سالىپ، «ەندى ەلىمىز دەموكراتيالىق پرينتسيپتەردى ۇستانادى»،- دەدىك. سونىڭ ناتيجەسىن كۇتەمىز ەندى.
مەن ارينە سايلاۋعا تۇسۋگە دايىنمىن. الايدا، مىنانداي قىسىلتاياڭ ۋاقىتتا ول سايلاۋعا كىم تۇسە الادى؟ ءوز باعدارلاماڭدى حالىققا جەتكىزۋىڭ كەرەك. ول ءۇشىن بۇكىل وبلىستى ارالاپ شىعۋ كەرەك. وبلىستىڭ ورتالىقتارىنا بارۋ كەرەك. سوعان ۇلگەرسەڭ. ال، قازىر اربىر وبلىسقا بارۋعا ۋاقىت تار. بۇنداي جاعدايدا ءبىر وبلىستىڭ حالقى سەنىڭ باعدارلاماڭمەن تانىسادى، ەكىنشىسى تانىسا المايدى.
- پرەزيدەنت كەڭەسشىسى ە.ەرتىسباەۆ، قازىرگى كەزدە ەشكىمدە نازارباەۆقا باسەكەلەس بولا المايدى دەپ مالىمدەدى. بۇگىنگى مالىمدەمەسى مىناداي: «ەگەر وپپوزيتسيا 2005 جىلدان بەرى جىك-جىك بولىپ تاراماي، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ بىرىگەتىن بولسا، ولار مۇمكىن بۇگىنگى پرەزيدەنتكە باسەكەلەس بولا الار ما ەدى. ال ونداي بىرىگۋ بولماعان سوڭ، بۇگىنگى پرەزيدەنت وزىنە ءتيىستى پوزيتسياسىن الىپ، قايتا سايلانادى»،-دەگەندەي پىكىر ايتتى. وسى پىكىرگە قالاي قارايسىز؟ ەگەر وپپوزيتسيا بەس جىل بۇرىن بىرىككەن بولسا، وندا ساياسي ناۋقان قارقىن الىپ، نۇرسۇلتان نازارباەۆقا باسەكەلەس تۇلعا وپپوزيالىق كۇشتەردىڭ اراسىنان شىعار ما ەدى؟
- بۇلبۇل تاڭەرتەڭ دە - بۇلبۇل، كەشكە دە - بۇلبۇل. سايراي بەرەدى. نەشە ۋاقىت سايراپ كەلە جاتىر. مەنىڭشە، قازىر داۋىس ءادىل سانالىپ، نازارباەۆ 50 پايىز السا، مەن ەكى قولىمدى شابۋعا بەرەر ەدىم... الا المايدى! ەگەر شىن، ءادىل سايلاۋ وتە قالسا. ويتكەنى حالىقتىڭ سەزىمى وندى. اناۋ الىستاعى اۋىل دا قازىر گازەت وقيدى. ءبىر اي بۇرىن جازىلعان گازەتتى كۇتىپ وتىرادى ەكەن. بالالارى اكەلگەن ءبىر قۇشاق گازەتتى، ءوزى وقىپ، سوسىن كورشىلەرىنە تاراتىپ وتىرادى ەكەن... ماسەلە نەدە؟ ماسەلە حالىقتىڭ ساناسىنىڭ ويانعانىندا. وزگەسى بولماسا دا اۋىلداعى جۇرتتىڭ قولىندا مالى بار. توقسانىنشى جىلدارى قۇرتىپ الىپ ەدى. قازىر، ايتەۋىر، بىرتە-بىتە قالپىنا كەلدى. قازىر اۋىل حالقى سونىمەن كۇن كورىپ وتىر. مەن ءوزىم بالا كەزىمدە از عانا اۋىلدا بولىپ، ءومىر باقي قالادا جۇرسەم دە، توقسانىنشى جىلدارى ايتقام، قازاقتى اسىرايتىن مال. مالدى جويماڭدار دەپ. ءتاۋبا، قازىر مال قازاقتى اسىراپ كەلە جاتىر. ءبىر اۋىلدا ءبىر ونەركاسىپ جوق. جۇمىس جوق، قازىر حالىقتىڭ 40 پايىزدايى اۋىلدا. اۋىلدا جۇمىس جوق قوي، بارلىعى ۇيدە وتىرادى. قايتا، ءتاۋبا دەۋ كەرەك. ويتكەنى، رەسەيدە جۇرت، اراقتان باسىن كوتەرە الماي جاتىر. بىزدە دە بىرەن-ساران بار. دەگەنمەن، باسىم كوپشىلىگى مالىنىڭ جاعدايىن جاساپ، سونىمەن وزدەرىنە جۇمىس تاۋىپ، كۇندەرىن كورۋدە.
اۋىل حالقى، «وتان - ءبىزدىڭ انامىز. بىراق ول نەگە بىزگە جاقسىلىق جاسامايدى، ءبىزدى نەگە ۇمىتىپ كەتتى؟» دەگەندە ءبىز، «كۇتە تۇرىڭدار، ۋاقىت كەلەدى» دەيمىز. الايدا، سول ۋاقىت كەلەر ەمەس.
- قازىر وپپوزيتسيادان بىرەگەي كانديدات ۇسىنۋ تۋرالى اڭگىمەلەر بولىپ جاتىر. سوعان كىم لايىق دەپ ويلايسىز؟بيلىكتىڭ اسىعىس سايلاۋ جاساۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟ ۇمىتكەر بولىپ تىركەلگەن ءۋاليحان قايسار، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ سىناعىنان وتە الماي قالدى. ال، ءسىز ۇمىتكەر بولساڭىز، قازاق ءتىلى ەمتيحانىنان وتە الامىن دەگەن سەنىمدەسىز بە؟
- ءوزىم سەنەمىن، بىراق ولار سەنگىزبەيدى (كۇلەدى). مىنە، سىزدەرمەن سويلەسىپ وتىرمىن. مەنىڭ قازاق ءتىلىم قالاي ەكەن؟.. ال ولار، مەنىڭ ءتىل جونىندەگى بىلىگىم مەن ءبىلىمىدى تومەن دەپ سانايتىن بولادى.
ەكىنشى سۇراعىڭىزعا كەلسەك، جەكە مەنىڭ پىكىرىم (!), مىناۋ جان-جاقتاعى بولىپ جاتقان وقيعالار، بيلىككە وي سالدى. ولار تەز رەفەرەندۋم جاساپ جىبەرمەك بولدى. بىراق، رەفەرەندۋم بولمايتىنىن ول كىسى 100% ءبىلدى. بىراق كوپتىڭ تىرلىگى ، جۇمىسى رەفەرەندۋم بولىپ كەتتى. بىرۋلەر قارسى شىقتى، بىرەۋلەر قولدادى. سوسىن، رەفەرەندۋم بولمايدى دەدى دە، اياق استىنان «مەرزىمىنەن بۇرىن» سايلاۋ دەدى. ول دا ساياساتتىڭ ءبىر ءتۇرى. بيلىكتىڭ اقىلدىلىعى. بۇكىل حالىق اڭ-تاڭ بولدى دا قالدى. بىرەۋى ءبىر ءسوز ايتقان جوق.
- كەيبىر ساراپشىلار ايتىپ جاتىر، جاڭا سىزدە دە ايتتىڭىز، 50% دا الا-المايدى دەپ، سايلاۋدىڭ تۇپكى سەبەبى سول ەمەس پە؟
- جوق، ودان ەمەس. حالىق كوتەرىلىپ كەتپەسىن دەپ ادەيى جاساپ وتىر. جوعارىدا ايتتىم عوي. حالىقتىڭ ساناسى وياندى. حالىق بۇرىنعىداي ەمەس، ءتىپتى بىلتىرعىداي ەمەس. جان-جاقتاعى وقيعالاردى كورىپ وتىر. نارازىلىق ءبىلدىرىپ الاڭعا شىعۋعا دا دايىن. سول شوق وت بولىپ جانىپ كەتپەۋى ءۇشىن بيلىكتىڭ ونى ۇرلەپ وشىرۋگە تالپىنىپ جاتقاندارى، بۇل.
قىسقاسى، اقىلدى ادام بولسا، مىناداي سايلاۋعا قاتىسپايدى. ال جوعارى جاقتان قول قويعىزىپ العان كىسىلەر، ولار جۇگىرەدى. بولات ءابىلوۆ، ءوزىن-ءوزى ۇسىنىپ جاتىر. ۇسىنسىن. ال، وپپوزيتسيادان قازىر، بىرەگەي كانديدات جوق.
- بيىل گاگاريننىڭ عارىشقا ۇشقانىنا 50 جىل تولادى. رەسەي ونى ۇلكەن توي ەتىپ، دۇرىلدەتىپ وتكىزگەلى جاتىر. نەشە ءتۇرلى شارالار قاراستىرىلعان، بايقوڭىردا دا. ال ءسىزدىڭ عارىشقا ۇشقانىڭىزعا 20 جىل تولادى. سوعان بايلانىستى شارا وتكىزۋ تۋرالى ۇكىمەت تاراپىنان سىزگە رەسمي ۇسىنىستار ءتۇستى مە؟
- رەسەي ۇكىمەتىنەن ءتۇستى. ءتىپتى مىناۋ عالامتوردا، ءبىرىنشى قازاق عارىشكەرى اۋباكىروۆتى شاقىرامىز دەپ، اعىلشىنشا دا ءجۇر، ورىسشا دا ءجۇر. باعدارلامانىڭ بارىنە قاتىناساسىز، كرەملگە دەيىن باراسىز-دەپ. ءبىزدىڭ مەملەكەتتە ونداي شارا تويلانبايتىن شىعار. سوندىقتان ەشكىم ەشتەڭە ايتقان جوق.
- ءسىز جاڭا ءوز سوزىڭىزدە، حالىق قازىر الاڭعا شىعۋعا دايىن دەدىڭىز. الايدا، سول حالىقتى باستاپ الىپ شىعاتىن كوشباسشى بار ما؟
- باستاپ شىعاتىن ادام بار. بىراق، ءبىز كوپ ويلاندىق. بۇل وتە قيىن ماسەلە. جان-جاقتا قان توگىلىپ جاتىر. ءبىزدىڭ سانىمىز وتە از. مىناداي كەڭ-بايتاق جەردە، 8 ميلليون عانا. ءار شاقىرىمعا ءبىر-ءبىر ادامنان قويسا دا، ءبىزدىڭ سانىمىز وعان جەتپەيدى. ەگەر حالىق قىرىلىسا نە بولادى؟ قازاق ءبىر كوتەرىلسە، ونى قايتىپ باسۋ قيىن. بارىمىزدە سولايمىز عوي. بىردەمە ىستەگىڭ كەلسە، جانىپ كەتەسىڭ. ونىڭ تۇبىنە دەيىن جەتپەي قويمايسىڭ. سوندىقتان، قازاق ءبىر كوتەرىلسە، توقتامايدى. كەڭ بايتاق جەرىمىزدىڭ ءبىر جەرىنەن وت تۇتانسا، بايتاق دالادا ول قاۋلاي جونەلەدى. قىرعىز انە، ءبىر كوتەرىلدى دە، ءۇش كۇننىڭ ىشىندە باسىلدى. ال بىزدە ءبىر جانسا، كوپكە سوزىلىپ كەتەدى. ەڭ قيىنى سول.
الاڭعا بارىپ كوتەرىلگەنشە، مەنىڭ ويىم، ءار قازاقستاندىق سايلاۋدا وز پوزيتسياسىن ءبىلدىرۋى كەرەك. سوندا بيلىكتەگىلەر دە اقىماق ەمەس قوي، قارايدى دا، «ويباي-اي، مىنا حالىق ويانىپتى، بۇرىنعىداي 100 پايىز جوق»، - دەپ ساياساتتى باسقاشا جۇرگىزۋ كەرەك ەكەنىنە كوزدەرى جەتەدى.
باياعىدان جاريالاپ قويعان دەموكراتياعا ءبىر كەزدە كەلۋىمىز كەرەك قوي. پاراقورلىق، ۇرلىق دەگەندى قويۋ كەرەك. سول جويىلماي، قازاق تىنىشتىق تاپپايدى.
- وپپوزيتسيا دەمەي-اق قويايىق، جالپى حالىقتىڭ ىشىندە پرەزيدەنتىككە لايىق تۇلعالار بار ما؟
- نەگە جوق بار؟ساياساتتىڭ «تار جول تايعاق كەشۋىنەن» وتكەن اكىمدەر بار. بالتاش تۇرسىمباەۆ بار. ول حالىققا قانداي كومەكتەسەدى. مەن ول كىسىمەن دە ارالاسامىن . حالىق اراسىندا ونىڭ كومەگى تيگەن جاندار ۇنەمى راحمەتىن ايتىپ جاتادى. اناۋ دەپۋتاتتاردىڭ ىشىندە دە، باسقاشا ويلايتىندار وتە كوپ. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە ماۋلەن اشىمباەۆ دەگەن ساياساتتانۋشى بار. قانداي ساراپتاما جاساپ، باعا بەرەدى. قانداي جاقسى ساياساتكەر. ول نەگە ۆيتسە-پرەزيدەنت بولا المايدى؟ بولا الادى!
- سايلاۋ ءادىل وتە مە؟
- ءادىل وتپەيدى. 1995 جىلى نازارباەۆقا داۋىس بەرگەندەردىڭ قاراسى 95,5% بولدى. كەشە مالىمدەپ جاتىر، پرەزيدەنت ءوزىنىڭ رەكوردىن جاڭارتادى ەكەن دەپ. ول كىسىنىڭ رەكوردى 97 پايىزدان اسقان بولاتىن. ياعني، بۇلار ەندى 99% پايىزدى كورسەتەيىن دەپ وتىر.
- وندا سايلاۋ وتكىزۋدىڭ قاجەتى قانشا؟
-مەن دە سونى ايتىپ وتىرمىن. سايلاۋ وتكىزۋدىڭ قاجەتى قانشا؟ ودان دا «ءوزىن ءوزى تاعايىندادىم»، دەپ جارلىق شىعارسا جەتىپ جاتىر ەمەس پە؟
-بىزدە عارىشقا ۇشاتىن جاس ماماندار ما؟
- بار. ەكەۋى دايىن تۇر. سولاردى عارىشقا جىبەرۋ ءۇشىن، 1.5 ميللارد دوللار جىبەردىك. سونداعى اتقارىلعان شارۋانىڭ قۇنى جارتى ميلليارد قانا. سوندا قالعان ءبىر ميلليارد قايدا كەتتى؟ ەشكىم بىلمەيدى. دايىن تۇرعان كوسموناۆتاردى عارىشقا جىبەرۋ ءۇشىن بولىنگەن اقشا جەتپەي قالدى. ءبىر عارىشكەردىڭ عارىشقا ساپارى 5 پەن 20 ميلليون دوللارعا دەيىن اقشا قاجەت.
-مۇحتار ايىمبەتوۆ: «مەن ەندى رەسەي ازاماتتىعىن الىپ، سول ەلدىڭ اتىنان ۇشامىن»، دەدى. سوندا بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ اتىنان ەندى ەشكىم ۇشپايدى دەگەن ءسوز بە؟
- تىم پەسسيميست بولا بەرۋگە بولمايدى. بىراق، قازىرگى ۋاقىتتا، تاياۋ بەس جىلدىڭ ىشىندە ءبىر قازاق ۇشا المايدى.
-نەگە؟ اقشا جوق پا؟
- جوق، اقشا بار. اقشا تاپتى، بىراق ەندى رەسەيلىكتەر قابىلداماي جاتىر. امەريكانىڭ «شاتتل» زىمىران تاسىعىشتارى ەندى جىبەرىلمەيدى. ول رەسەيدە عانا بار. ونى رەسەيلىكتەر بەس جىلعا جالعا العان. جىلىنا ءۇش-ءتورت رەت ۇشىرىلسا، سولاردىڭ ىشىندە ەكى اقش ازاماتى وتىرادى. نەگە دەسەڭىز، حالىقارالىق ستانتسيانىڭ جەتپىس پايىزى اقش-قا تيەسىلى. رەسەيلىكتەر بولسا، ءبىر-بىردەن ءوز عارىشكەرلەرىن جىبەرەدى. سوندىقتان، ءبىزدىڭ عارىشكەرلەرىمىز كوسموسقا اتتانۋ ءۇشىن، رەسەيلىكتەردىڭ ورنىنا وتىرۋى ءتيىس.
-جاقىندا ماشكەۆيچتىڭ يزرايلگە ورالمان بولعانى تۋرالى حابار تارادى. ونىڭ سەبەبى نەدە؟
- قازىر بارلىعىنىڭ اقشاسى شەتەلدەردە. ويتكەنى، ءبىر جامان وقيعا بولىپ كەتە مە دەپ سەنبەيدى. ولاردىڭ بىرەۋى دە ميللياردتارىن قازاقستاندىق بانكتەرگە سالعان جوق. ەلدە بىردەڭە بولىپ قالسا، سول جيعان تەرگەنىنەن ايىرىلىپ قالامىز دەپ قورقادى. سوندىقتان، ولاردىڭ بارلىعى دا، وزدەرىنە جاعدايدى باياعىدا-اق دايىنداپ قويدى. ال، ماشكەۆيچ سياقتى ۇلكەن بيزنەسمەندەردىڭ قيمىلداۋى، مىنا جەر ولارعا تۇراق بولا المايتىنىنا كوزى جەتكەندىكتىڭ بەلگىسى. ويتكەنى بۇل جاقتىڭ تۇراقتىلىعى تولقۋدىڭ قارساڭىندا تۇر. اياق استى مۇز قاتىپ، تايعاناق بولىپ بارا جاتىر.
جازىپ العان ريزا يساەۆا،
«اباي-اقپارات»
