دارىگەرلەر بوسانعان اناعا ءتىرى بالانىڭ ورنىنا ولگەنىن بەرگەن دەگەن كۇدىككە قالدى
ەرلى-زايىپتى نۇرلىباي اشىقباەۆ پەن ساۋلە باپاەۆا. جاڭا قارا تون اۋىلى، جىلىوي اۋدانى، اتىراۋ وبلىسى. 9 ماۋسىم 2009 ج.
اتىراۋ وبلىسى جىلىوي اۋدانىندا تۇراتىن ايەل بىلتىر جەرگىلىكتى پەرزەنتحانا دارىگەرلەرى وعان بوتەن ءسابيدىڭ ءمايىتىن بەرىپ، ءوز نارەستەسىن ۇرلاعان دەپ كۇدىكتەنەدى. پوليتسيا قىلمىستىق كودەكستىڭ «بالانى قاساقانا اۋىستىرۋ» بابى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعادى.
«قابىرگە جەرلەنگەنى بوتەن ءسابيدىڭ ءمايىتى ەكەنى انىقتالدى»
اتىراۋ وبلىسىنىڭ جىلىوي اۋدانىنا قاراستى جاڭا قارا تون اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى ەرلى-زايىپتى ساۋلە باپاەۆا مەن نۇرلىباي اشىقباەۆ وزدەرىنىڭ نارەستەسىن جارىق دۇنيەگە كەلىسىمەن جەرگىلىكتى دارىگەرلەر قاساقانا اۋىستىرىپ جىبەرگەن دەپ پايىمدايدى.
- ءبىزدىڭ 2008 جىلدىڭ 16 اقپانىندا تۋعان بالامىزدى ءولى تۋدى دەپ دارىگەرلەر جالعان ايتتى. ءارى پەرزەنتحانادان شىققاندا قىز بالانىڭ دۇنيەگە كەلگەنى جونىندە قۇجات پەن ءمايىتحانادان مۇز بولىپ قاتىپ تۇرعان ءسابيدىڭ دەنەسىن جەرلەۋگە بەرگەن ەدى. الايدا، بيىل مايىتكە جاسالعان ەكسگۋماتسيا ناتيجەسى بىلتىر جەرلەنگەن بالانىڭ ەر بالا ەكەنىن، ءارى ءبىزدىڭ بالامىز ەمەستىگىن دالەلدەدى. سوندا ءبىزدىڭ بالامىز قايدا؟ ونىڭ ءتىرى ەكەنىن بار جۇرەگىمىزبەن، جان-تانىمىزبەن سەزىنەمىز. بىراق قالاي تابامىز؟ - دەيدى ەرلى-زايىپتىلار.
ەرلى-زايىپتى نۇرلىباي اشىقباەۆ پەن ساۋلە باپاەۆا. جاڭا قارا تون اۋىلى، جىلىوي اۋدانى، اتىراۋ وبلىسى. 9 ماۋسىم 2009 ج.
اتىراۋ وبلىسى جىلىوي اۋدانىندا تۇراتىن ايەل بىلتىر جەرگىلىكتى پەرزەنتحانا دارىگەرلەرى وعان بوتەن ءسابيدىڭ ءمايىتىن بەرىپ، ءوز نارەستەسىن ۇرلاعان دەپ كۇدىكتەنەدى. پوليتسيا قىلمىستىق كودەكستىڭ «بالانى قاساقانا اۋىستىرۋ» بابى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعادى.
«قابىرگە جەرلەنگەنى بوتەن ءسابيدىڭ ءمايىتى ەكەنى انىقتالدى»
اتىراۋ وبلىسىنىڭ جىلىوي اۋدانىنا قاراستى جاڭا قارا تون اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى ەرلى-زايىپتى ساۋلە باپاەۆا مەن نۇرلىباي اشىقباەۆ وزدەرىنىڭ نارەستەسىن جارىق دۇنيەگە كەلىسىمەن جەرگىلىكتى دارىگەرلەر قاساقانا اۋىستىرىپ جىبەرگەن دەپ پايىمدايدى.
- ءبىزدىڭ 2008 جىلدىڭ 16 اقپانىندا تۋعان بالامىزدى ءولى تۋدى دەپ دارىگەرلەر جالعان ايتتى. ءارى پەرزەنتحانادان شىققاندا قىز بالانىڭ دۇنيەگە كەلگەنى جونىندە قۇجات پەن ءمايىتحانادان مۇز بولىپ قاتىپ تۇرعان ءسابيدىڭ دەنەسىن جەرلەۋگە بەرگەن ەدى. الايدا، بيىل مايىتكە جاسالعان ەكسگۋماتسيا ناتيجەسى بىلتىر جەرلەنگەن بالانىڭ ەر بالا ەكەنىن، ءارى ءبىزدىڭ بالامىز ەمەستىگىن دالەلدەدى. سوندا ءبىزدىڭ بالامىز قايدا؟ ونىڭ ءتىرى ەكەنىن بار جۇرەگىمىزبەن، جان-تانىمىزبەن سەزىنەمىز. بىراق قالاي تابامىز؟ - دەيدى ەرلى-زايىپتىلار.
ساۋلە باپاەۆانىڭ بەرگەن شاعىمى بويىنشا ءبىر جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن بولعان وقيعانىڭ ءمان-جايىن جەرگىلىكتى پوليتسيا تەكسەرۋگە كىرىسكەن.
- العاش رەت ساۋلە باپاەۆا 2008 جىلدىڭ 16 اقپاندا تۋعان بالاسىنىڭ دارىگەرلەردىڭ نەمقۇرايلىلىعى سالدارىنان ءولى تۋعانىن ايتىپ شاعىمدانعان ەدى. ءبىز زەرتتەۋ جاساعانىمىزبەن قىلمىستىق ءىس قوزعاۋعا ايعاقتار جەتكىلىكسىز بولدى. كەيىن ول 2009 جىلدىڭ 11 اقپانىندا بالاسىنىڭ اۋىستىرىلعانى جايلى تاعى شاعىم ءتۇسىردى. وسىنىڭ نەگىزىندە ءبىز وبلىستىق پاتالوگواناتومدى ورتالىقتان ساراپتاما جاساۋدى تالاپ ەتتىك، - دەپ ءتۇسىندىردى ازاتتىق تىلشىسىنە جىلىوي اۋداندىق ىشكى ىستەر ءبولىمى باستىعىنىڭ ورىنباسارى پوليتسيا پودپولكوۆنيگى نۇرجان يسلياموۆ.
الايدا ورتالىقتاعىلار بالانىڭ بيولوگيالىق اتا-اناسىن انىقتاۋ ءۇشىن جەرلەنگەن ءسابيدىڭ مايىتىنە ەكسگۋماتسيا جاساۋ قاجەت بولاتىندىعىن حابارلاپتى. باپاەۆا باسىندا وعان قارسى بولىپ، تەك ءساۋىر ايىنىڭ 9-ىندا ەكسگۋماتسيا جاساۋعا كەلىسىمىن بەرگەن سوڭ، زاڭ ورگاندارى قابىردى اشىپ، ودان الىنعان ءسابيدىڭ بىرنەشە قابىرعا سۇيەكتەرى مەن باس سۇيەگىن دانە ونداعى شاش ۇلگىسىن وبلىستىق ساراپتاما ورتالىعىنا جونەلتكەن.
بىراق وبلىستىق ساراپتاما جاساۋ ورتالىعى، زەرتتەۋگە قاجەتتى رەاكتيۆتىڭ تاۋسىلىپ قالعاندىقتان، ونى تەكسەرۋگە تەك تامىز ايىنىڭ سوڭىندا عانا مۇمكىندىك بولاتىنىن كولدەنەڭ تارتقان.
- ءىستىڭ بۇلايشا سوزىلۋىنان باپاەۆا بىزگە دە كۇماندانعانداي بولعان سوڭ، ساراپتامانى وزدەرى قالاعان جەردە وتكىزۋدى ۇسىندىق، - دەيدى پودپولكوۆنيك نۇرجان يسلياموۆ.
وسىلايشا قابىردەن الىنعان بالانىڭ ءتىنىن الماتىداعى ايماقتىق سوت-مەديتسينالىق ساراپتاۋ ورتالىعىنىڭ عىلىمي-وندىرىستىك زەرتحاناسىنا تەكسەرۋگە جىبەرگەن.
ماۋسىمنىڭ 8-ىندە سولاردىڭ ساراپتاماسىنىڭ قورتىندىسى ەرلى-زايىپتىلاردىڭ قولدارىنا ءتيدى. وندا بىلتىر جەرلەنگەن ءسابيدىڭ ۇل ەكەندىگى جانە ونىڭ ارىز يەسىمەن ورتاق بەلگىلەرى جوق ەكەندىگى ايتىلىپتى.
- وسىنىڭ نەگىزىندە ماۋسىمنىڭ 9-ى كۇنى جىلىوي اۋداندىق پەرزەنتحانا دارىگەرلەرىنە قاتىستى قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 134-بابىنىڭ 2-ءشى تارماعى بويىنشا («پايداكۇنەمدiك نەمەسە وزگە جاماندىق نيەتپەن بالانى قاساقانا اۋىستىرۋ») قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. ارينە، ناقتى بىرەۋى، مۇمكىن بىرنەشە دارىگەر جازاعا تارتىلادى. ونى تەرگەۋ ناتيجەسى كورسەتەدى، - دەپ مالىمدەدى پودپولكوۆنيك نۇرجان يسلياموۆ.
«دارىگەرلەر بالاڭ ءولى تۋدى دەپ حابارلادى»
ساۋلە باپاەۆا 2008 جىلدىڭ 15 اقپانىندا تولعاق قىسىپ جىلىوي اۋداندىق پەرزەنتحاناسىنا تۇسكەندە كورگەندەرىن بىلايشا ەسكە الادى:
«مەنى قابىلداپ العان سول كۇنگى كەزەكشى دارىگەر اكۋشەر-گينەكولوگ زويا ەسەنعوجينا ماعان «جۇكتىلىكتىڭ ءۇزىلۋ قاۋپى بار» دەگەن دياگنوز قويدى. بىراق، بۇعان دەيىن دە نارەستەلى بولعان تاجىريبەم بولعاندىقتان مەن ءوزىمدى بارلاپ، «تولعاق ءتارىزدى» دەپ قايتا-قايتا ايتسام دا ول مەنى تىڭداعان جوق.
كەرىسىنشە «ءازىر تۋمايسىڭ، ۇيىڭە باراسىڭ با، اۋرۋحاناعا جاتاسىڭ با؟» دەپ سۇرادى. مەن اۋرۋحاناعا جاتامىن دەپ سوندا قالدىم. الايدا ول جەردە ماعان ەشقانداي كومەك كورسەتىلمەدى.
مەن «ءىشىم اۋىرىپ تۇر» دەپ ايتقان سايىن تەكسەرۋدىڭ ورنىنا ماعان بارالگين، تامىردان انالگين مەن دەميدرولدى ءۇستى-ۇستىنە سالا بەردى. ولار دا كومەكتەسپەدى، قان قىسىمىم 80/40 بولىپ ءتۇسىپ كەتتى.
وسىلاي ارپالىسىپ جۇرگەندە تاڭ اتىپ، باسقا اۋىسىمدا كەلىپ، مەنى تەكسەرگەن دارىگەرلەر بالگۇل بەيىسوۆا مەن نۇرسۇلۋ نۇرباەۆا بىردەن وپەراتسياعا الىپ كەتتى. ءبىر ەر ادام انەستەزيولوگ بولعانىن بىلەمىن، قالعانى ەسىمدە جوق.
وپەراتسيادان سوڭ ەسىمدى جيعاندا بالاڭ ءولى تۋدى دەپ حابارلادى. ال ءوزىم الگىندەي «ەم-دوم» جاساعان دارىگەرلەردىڭ كەسىرىنەن ءولىمشى حالگە جەتتىم - گەموگلوبينىم 30-عا دەيىن تۇسكەندىكتەن دارىگەرلەر مەنى قۇتقارىپ قالاتىندارىنا سەنىمسىز بولىپتى.
ونىڭ ۇستىنە مەنى قانشا رەت تەكسەرگەندە دە قانىمنىڭ رەزۋس فاكتورىن دۇرىس بىلە الماعان. بىرەسە ءى توپ دەپ، بىرەسە ءىىى توپ دەپ، كەيىنەن وپەراتسيا ۇستىندە عانا ءىV توپ ەكەنىن انىقتاعان. دارىگەرلەر كۇيەۋىمنەن تالاپ ەتكەن سوڭ، مەن ءۇشىن 26 ادام قان وتكىزگەنىمەن، قانسىراپ جاتقاندا ماعان پلازما عانا قۇيعان.
وسىنداي اۋىر حالدە ۇزاق جاتىپ، ناۋرىزدىڭ ءۇشى كۇنى عانا ۇيگە شىقتىم. بىراق، ارتىنشا اياعىم ءىسىنىپ، جاعدايىم تاعى ناشارلاي باستادى. جىلىوي اۋداندىق اۋرۋحاناسىنداعىلار ماعان ارتريت دەگەن دياگنوز قويدى. ءوزىم اتىراۋعا بارىپ قارالعانىمدا ول ترومبوفليت بولىپ شىقتى. تاعى ءبىر اي اۋرۋحانادا جاتتىم».
دارىگەرلەر سوگىس الىپ، جۇمىستا ءالى ءجۇر
ساۋلە باپاەۆا دارىگەرلەردىڭ جاۋاپسىزدىعى سالدارىنان ءوز دەنساۋلىعى مەن بالاسىنان ايىرىلعانىن جازىپ، بىلتىر مامىر ايىندا مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋ سالاسىنداعى باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ اتىراۋ وبلىستىق باسقارماسىنا، اۋدان پروكۋرورىنا جانە وبلىس اكىمشىلىگىنە جايلى شاعىم جولداعانىن ايتادى.
الايدا مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋ سالاسىنداعى باقىلاۋ باسقارماسى ءىستى وبلىس پروكۋراتۋراسىنا سىلتەگەن ەكەن. اۋداندىق پروكۋراتۋرا بولسا تەكسەرەتىندەرىن حابارلاسا، وبلىس اكىمشىلىگى ناۋقاستى قابىلداپ قاراعان دارىگەر زويا ەسەنعوجيناعا سوگىس، اۋداندىق اۋرۋحانانىڭ باس دارىگەرى ت.قاليەۆكە قاتاڭ سوگىس بەرۋمەن شەكتەلىپتى.
ادىلەت ىزدەگەن مەكەمەلەر ادام تاعدىرىنا قاتىستى ماسەلەگە وسىلايشا ءاتۇستى قارادى دەپ نالىعان ساۋلە باپاەۆا بيلىك ورىندارىنىڭ بۇل ىسىنە رازى ەمەس.
- جۇكتىلىك كەزىندە ەسەپتە تۇرعان دارىگەرىمە ۋاقىتىلى قارالىپ، بارلىق تالاپتاردى ساقتادىم. دەر كەزىندە ۋزي-گە ءتۇسىپ، اناليزدەرىمدى دە تاپسىرىپ ءجۇردىم. ءتيىستى ۆيتاميندەردىڭ بارلىعىن قابىلدادىم. جۇكتىلىك بارىسىندا ەشقانداي اسقىنۋ بولعان جوق. دارىگەرىم دە بالا ويداعىداي دامىپ كەلەدى دەگەندى ايتقان. ءسويتىپ مەنى دەنساۋلىعىم مەن بالامنان ايىرعان دارىگەرلەر جازانىڭ ورنىنا نەگە تەك سوگىس قانا الادى؟ ەرتەڭ تاعى ءبىر بەيباقتىڭ وسى كۇيدى كەشپەسىنە كىم كەپىل؟ مەنىڭ دەنساۋلىعىمدى كىم وتەيدى؟ بالامدى كىم قايتارادى؟ - دەيدى ساۋلە باپاەۆا.
«بالامىز ءالى ءتىرى دەپ ۇمىتتەنەمىز»
جىلىوي پەرزەنتحاناسىنان بەرىلگەن ءولى ءسابيدى جەرلەۋ الدىندا مۇسىلماندىق عۇرىپپەن ساۋلەنىڭ اناسى ساعيرا اجەي جۋىندىرىپتى.
«بالانىڭ ءمايىتى قاتتى مۇز بولىپ قاتىپ قالعان ەكەن. بىراق سىرتقى كەلبەتىن كورىپ كوڭىلىمە سەكەم الىپ قالدىم. ويتكەنى، بالانىڭ دەنەسى ۇيدەگى مۇزداتقىشتا ۇزاق تۇرىپ قالعاندا بوزارىپ، ءوڭى كەتەتىن ەتتىڭ تۇسىندەي بوزعىلت ەكەن. قانشا ايتقانمەن، تۋعانىنا بىرنەشە ساعات قانا بولعان بالانىڭ دەنەسى بۇلاي بولماس كەرەك ەدى دەپ ويلادىم ىشتەي. ال نارەستەنىڭ مۇز بولعان دەنەسىنەن ونىڭ ۇل نە قىز ەكەنى ءبىز دە اڭعارمادىق، جۋىندىرىپ بولىسىمەن جەرلەدىك - دەدى ساعيرا اجە ازاتتىق تىلشىسىنە.
ال ساۋلە باپاەۆانى بوساندىرعان دارىگەرلەر نارەستەنىڭ ءولى تۋعانىن ايتىپ وتىر دەيدى جىلىوي اۋداندىق ىشكى ىستەر ءبولىمى باستىعىنىڭ ورىنباسارى نۇرجان يسلياموۆ.
- 2008 جىلى 15 اقپاندا تۇنگى كەزەكشىلىكتە بولعان دارىگەر زويا ەسەنعوجينا ناۋقاس ساۋلە باپاەۆاعا «بالانىڭ جۇرەك سوعىسى تۇيىقتالعان» دەگەن دياگنوز قويعان. بۇل مەديتسينالىق تىلدە دەرەۋ وپەراتسيا جاساۋعا بەرىلگەن كورسەتىلىم رەتىندە تانىلادى. ويتكەنى، بۇل ىشتە قان كەتۋگە اكەلىپ، بالانىڭ تۇنشىعىپ ولۋىنە سوقتىرادى. بىراق باپاەۆاعا وپەراتسيا ەرتەسىندە عانا جاسالعان. پەرزەنتحانا دارىگەرلەرىنىڭ بىزگە بەرگەن تۇسىنىكتەمەلەرىندە ولار وپەراتسيا بارىسىندا ءولى بالا تۋعانىن ايتتى.سەبەبى، انانىڭ جاتىرىنا قان جينالىپ قالعان دەپ ءتۇسىندىردى ولار. بالانى ارنايى بولمەدە 2 ساعات ۇستاعان سوڭ، مايىتحاناعا تاپسىرعان، - دەدى پودپولكوۆنيك نۇرجان يسلياموۆ ازاتتىق تىلشىسىنە.
بۇل ماسەلەگە بايلانىستى جىلىوي اۋداندىق اۋرۋحانا دارىگەرلەرىنىڭ ەشقايسىسى ازاتتىق راديوسىنا تۇسىنىك بەرگىسى كەلمەدى. ەرلى-زايىپتى ساۋلە باپاەۆا مەن نۇرلىباي اشىقباەۆ قىزدارىن ءتىرى تاباتىندارىنان ۇمىتتەرىن ۇزبەي، پوليتسيانىڭ تەرگەۋىنىڭ قورتىندىسىن كۇتىپ وتىر.
تەرگەۋشىلەر قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 134-بابىنىڭ 2-ءشى تارماعى بويىنشا («پايداكۇنەمدiك نەمەسە وزگە جاماندىق نيەتپەن بالانى قاساقانا اۋىستىرۋ») قىلمىستىق ءىس قوزعاپ، تەرگەۋ امالدارىن جۇرگىزىپ جاتىر.
بۇعان دەيىن اتىراۋ ايماعىندا پەرزەنتحانادان جوعالعان بالاعا قاتىستى تاعى ءبىر ءىس دارىگەرلەردىڭ قىلمىسىن اشكەرەلۋمەن اياقتالعان ەدى. بيىلعى مامىر ايىندا اتىراۋ وبلىستىق پەرزەنتحاناسىنىڭ باس دارىگەرى كامەلەتكە تولماعانداردى ساۋداعا سالعانى ءۇشىن ايىپتى دەپ تانىلىپ، سوت ۇكىمىمەن 7 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلعانى تۋرالى ازاتتىق راديوسى بۇعان دەيىن حابارلاعان بولاتىن.
ءسانيا تويكەن، 12 ماۋسىم 2009 جىل
«ازاتتىق» راديوسى
