جاڭاوزەندەگى 500-گە جۋىق مۇنايشى ءالى ەرەۋىلدەتىپ تۇر. بۇل جولعى نارازىلىق اكتسياسى سوڭعى 3-4 جىل كولەمىندە وزەن كەن ورنىندا وتكەن ەرەۋىلدەردىڭ ىشىندەگى ەڭ ۇزاققا سوزىلعانى بولىپ وتىر. ەڭبەكاقى جۇيەسىنە قاتىستى 6 تالاپتى ۇستانعان ولار، وكىنىشكە وراي، رايلارىنان قايتار ەمەس. ارينە، ەرەۋىلدى ۇيىمداستىرۋشىلار ءۇشىن بۇل نارازىلىق اكتسياسىنىڭ نەعۇرىلىم ۇزاققا سوزىلعانى ءتيىمدى. ويتكەنى، ولار وسى ارقىلى ەل ەكونوميكاسىنىڭ دونورى - مۇناي ءوندىرۋ سالاسىنا وراسان زور زيانىن تيگىزەدى، سونىمەن بىرگە، زاڭسىز تالاپتاردى العا تارتىپ، زاڭ تۋرالى تۇسىنىگى تايىز قاراپايىم جۇمىسكەرلەردى مەملەكەتكە، كومپانياعا ايداپ سالادى.

جاڭاوزەندەگى 500-گە جۋىق مۇنايشى ءالى ەرەۋىلدەتىپ تۇر. بۇل جولعى نارازىلىق اكتسياسى سوڭعى 3-4 جىل كولەمىندە وزەن كەن ورنىندا وتكەن ەرەۋىلدەردىڭ ىشىندەگى ەڭ ۇزاققا سوزىلعانى بولىپ وتىر. ەڭبەكاقى جۇيەسىنە قاتىستى 6 تالاپتى ۇستانعان ولار، وكىنىشكە وراي، رايلارىنان قايتار ەمەس. ارينە، ەرەۋىلدى ۇيىمداستىرۋشىلار ءۇشىن بۇل نارازىلىق اكتسياسىنىڭ نەعۇرىلىم ۇزاققا سوزىلعانى ءتيىمدى. ويتكەنى، ولار وسى ارقىلى ەل ەكونوميكاسىنىڭ دونورى - مۇناي ءوندىرۋ سالاسىنا وراسان زور زيانىن تيگىزەدى، سونىمەن بىرگە، زاڭسىز تالاپتاردى العا تارتىپ، زاڭ تۋرالى تۇسىنىگى تايىز قاراپايىم جۇمىسكەرلەردى مەملەكەتكە، كومپانياعا ايداپ سالادى.

كەيدە ماعان ەرەۋىلدى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ اراسىندا جۇمىسشىلاردى تاراتپاي ۇستاپ تۇرۋ تاپسىرماسى جۇكتەلگەن «يدەولوگتار» بار سەكىلدى كورىنەدى. ايتپەسە، 500-گە جۋىق ادامدى وتتاي ىستىقتا كۇن استىندا قاقتاپ ۇستاپ وتىرۋ ولار ءۇشىن وڭاي ەمەس. مەنىڭ ويىمشا، ەرەۋىلشى مۇنايشىلاردىڭ وسى كۇنگە دەيىن «ارعا شاۋىپ»، «تاپجىلماستان» جۇمىسقا شىقپاي تۇرۋى اتالمىش «يدەولوگتاردىڭ» ايلا-شارعىسىنىڭ ارقاسى سياقتى. ولار ەرەۋىلشىلەردىڭ اراسىنا جەلدەن نازىك، قۇلاققا ءسىڭىمدى ەتىپ اقپارات (قازاقشا جالپاق تىلمەن ايتقاندا وسەك-اياڭ) تاراتادى. ماسەلەن، «1-2 كۇنەن سوڭ قابىلدين مەن بالجانوۆ كەلىپ، تالاپتاردى ورىندايىن دەپ جاتىر ەكەن» نەمەسە «ميروشنيكوۆ پەن ەشمانوۆ جۇمىستارىنان قۋىلىپتى»، تاعى ءبىر نۇسقاسىندا «ءماسىموۆتىڭ ءوزى وزەنگە كەلگەلى جاتىر ەكەن» دەگەن سياقتى وسەك-اياڭدى جىمىن بىلدىرمەي جۇرت ىشىنە تاراتادى دا جىبەرەدى. ال سوسىن مۇنى ەستىگەن نارازىلىق اكتسياسىنا قاتىسۋشى مۇنايشىلاردىڭ ويى سان-ساققا كەتىپ، «ەرەۋىل رۋحى» كوتەرىلەدى. مۇنداي ايلا-شارعىنىڭ تاعى ءبىرى «جىگىتتەر، ەرتەڭ ۋتت-ىنىڭ اۆتوبۋس جۇرىگىزۋشىلەرى توقتايىن دەپ جاتىر»، «جىگىتتەر، ەرتەڭ تاڭەرتەڭگى ۆاحتا تۇگەلدەي جۇمىسقا شىقپايتىن بولىپتى» دەگەن وسەكتەردەن تۇرادى. سونىمەن بىرگە، ەلگە «وكپەسى قارا قازانداي» شەتەلگە كەتكەن ساياساتكەرلەردىڭ شىلاۋىنداعى بىرىڭعاي جاعىمسىز اقپاراتتار  تاراتاتىن تەلەارنالار مەن گازەتتەردەگى وسەكتەردى قوپسىتىپ، ونى ساراپتاپ، وسىدان ءبىر «ناتيجە» شىعارىپ، مۇنايشىلاردىڭ «قۇلاق قۇرىشىن قاندىراتىن» اڭگىمە گۋ-گۋ ەسەدى. سول جەردەگىلەر قۇبىلاعا قاراپ سوڭىنا دەيىن تۇرامىز دەپ انت قابىلداپتى دەيدى،. ءتىپتى ۋوس -2 گە قاعاز تاراتىپ، «بىزگە قارعىس جوق، قايدا بارساق تا ۇلكەندەردىڭ، قۇران وقيتىن مولدالاردان باتا الدىق، جۇمىستا جۇرگەن مۇنايشىلارعا يۋبكا مەن توسقاپ الىپ بەرسەك قايتەدى؟!» دەپتى. ءاي، باتشاعار ءسوز جوق سىزدەرگە، سىزگە باسشىلار جۇمىسقا شىق دەگەننەن باسقا نە ايتتى؟ اققا قۇداي جاق دەگەن، سەندەردى ازعىرعان شايتان مولدانى قارعىس اتسىن! قۇراننان ساداعا كەتكىر! ءار ناتاشانى، ءار ايەلدى اۋليە ەتىپ ارتىنان ەرگەن سەندەر ەمەس پە؟ يۋبكانى وزدەرىڭىز كيىپ كورىڭدەر، سەندەرگە جاراسسا باسقالارى دا كيەر. بۇل دا ەرەۋىلدى ۇزاققا سوزۋدىڭ ءبىر شارعىسى. جاڭاوزەندە قاراسى جوق قىتايلىقتاردى ايتىپ قورقىتۋ - بۇل ەندى قاراپايىم مۇنايشىنىڭ قانىن قوزدىراتىن ەڭ ءتيىمدى ءتاسىل. ايتپاقشى، «ايلىق العاننان كەيىن نارازىلىق اكتسياسى بولىپ جاتقان جەردە 5-شىلدەدە توبەلەس ۇيىمداستىرعالى جاتىر ەكەن» دەگەن وسەك تە ينتەرنەتتە مگوب-3 وپەراتورى، بەلسەندى ەرەۋىلدەتۋشى ەستاي قاراشاەۆتىڭ «قۇمالاق اشۋمەن»  بۇكىل ەلگە تاراپ ۇلگەردى. قۇداي-اۋ، زاڭسىز اكتسيانى توقتاتىپ، ەرەۋىلشىلەردى سابىرعا، تىنىشتىققا شاقىرۋعا كۇش سالىپ جاتقان «وزەنمۇنايگازدىڭ» باسشىلارىن قولدان توبەلەس ۇيىمداستىرىپ قارا باسىپ پا؟! ولاردىڭ مۇنىسى ءبىر ايى بويى ەرەۋىلدەتىپ، ەڭبەكاقى الا الماي قالعان مۇنايشىلاردىڭ ايەلدەرىنىڭ وزدەرىنە ايقايلاپ كەلىپ، توبەلەرىندە اڭگىرتاياق ويناتۋدان الدىن-الا ساقتانعان شاراسى سياقتى. ايتەۋىر، سونداي بىردەڭە بولا قالاسا، «ايتتىق قوي، مۇنىڭ ءبارىن ۇيىمداستىرىپ وتىرعان «وزەنمۇنايگاز» باسشىلىعى» دەيتىن سىلتاۋعا جاقسى ءارى وسى ارقىلى ءوز كىنالارىن جۋىپ-شايادى.

مەنىڭ بىلۋىمشە قازىر جۇمىستان شىعارىلعانداردىڭ قاراسى مول ءارى ولاردىڭ سانى كۇنەن-كۇنگە كوبەيىپ بارادى. الايدا جۇمىستان شىعارىلعاندار دا، ازىرگە جۇمىستان شىقپاعانداردا دا ەشقانداي ساسۋ جوق. نەگە؟ ويتكەنى، باياعى ءبىر ءتاسىل - «كومپانيا باسشىلىعىنىڭ ەرەۋىل كەزىندە جۇمىستان شىعارۋى زاڭعا قايشى، ولار ەشكىمدى دە جۇمىستان شىعارا المايدى» نەمەسە «ويباي، جۇمىستان شىعارۋدى پروكۋرور قولداماپتى»  دەيدى. وسى سوزگە الدانعان مۇنايشىلار وتباسىن باعۋ جاۋاپكەرشىلىگىنە، جۇمىسسىز قالعان قورقىنىشتى ومىرىنە ەش الاڭدايماي ءالى تۇر.

بارلىق ادام وڭاشادا وي تاسىن ورگە دومالاتىپ، كەلەشەككە كوز جىبەرەدى، جوسپارلار قۇرادى. جۇمىر باستى پەندەنىڭ شارۋاسى بىتكەن بە؟! وتباسى بولعاسىن ءۇي سالۋ دا كەرەك، اۆتوكولىك تە كەرەك، بالا-شاعانى وقىتۋ دا قاجەت، ولاردى بولەك وتاۋ قىلىپ شىعارۋ دا قاجەت. ال ەندى وسىنداي تۇرمىستىق شارۋالاردىڭ بارلىعى قاراجاتسىز بىتە مە؟! جۇمىستان شىعىپ قالساڭ، قارا تيىن قايىرى جوق ادامدار كومەكتەسە مە؟ سەنى كىم اسىرايدى، قولىڭنان كىم جەتەكتەيدى؟! سەن ءۇمىت كۇتكەن ليدەرسىماقتاردىڭ مۇرنى ءيىس سەزىپ، ەرەۋىل باستالماس بۇرىن ەڭبەك دەمالىسىنا شىقتى نەمەسە «اۋىرىپ» قالىپ، دارىگەردەن قاعاز جازدىرىپ الدى. سوندىقتان ولاردا جۇمىستان شىعىپ قالامىن-اۋ دەگەن ەش ۋايىم جوق. ال سەن شە؟ سەن بوسقا ارانداپ ءجۇرسىڭ! سەن وتىرىك-وسەكتىڭ تۇتقىنىسىڭ، سەن جالعان اقپاراتتىڭ شىلاۋىندا ءجۇرسىڭ! سەن كەلەشەگى بۇلدىر ءوز ءومىرىڭنىڭ ۇشپاسىندا تۇرسىڭ! ايتپەسە، ايتشى، سەنى كىم نەمەسە نە نارسە ەرەۋىلشىلەردىڭ اراسىندا تۇرۋعا ماجبۇرلەپ تۇر؟ وتىرىككە سەنىپ، «بىرەۋ كەلىپ، ماسەلەمىزدى شەشەدى ەكەن» دەپ قاشانعى تۇراسىڭ؟ جۇمىستان شىعىپ كەتسەڭ، قالاي كۇنكورەسىڭ؟ «جەڭەمىز» دەگەن بوس سوزگە قاشانعى ەرەسىڭ؟ ويلان، الدەبىر ساياسي ويىنداردىڭ قۇربانى بولۋدان ساقتان! ويتكەنى ءدال قازىر سەنىڭ بولاشاعىڭ دا، جۇمىس ورنىڭ دا ءوز قولىڭدا! ويلان، مۇنايشى! ەشكىم ەش جەردەن كەلمەيدى دە، شەشپەيدى دە! جۇمىسىڭا شىعىپ وتباسىڭدى اسىرا!

ناقىشباي چاۋكەنوۆ،

جاڭاوزەن قالاسىنىڭ تۇرعىنى