Ortalyq Aziya elderine Batystyng qyzyghushylyghy artuda. 2022 jyly Resey әskeri Ukrainagha basyp kirip, әlemning kelbeti ózgere bastady. Búl turaly Mezgil.kz aqparattyq portaly jazdy. 

Europa elderi reseylik múnay men gaz, kómir jәne basqa resurstardan bas tartuda jәne Mәskeuge dýrkin-dýrkin sanksiya saluda.

Europa elderi basqa aimaqtan resurs izdeude. Afrika men Ortalyq Aziya Europa ýshin tartymdy aimaq sanalady. Resursqa bay jәne tasymaldaugha tiyimdi aimaqtar bolghandyqtan, EO elderi 2022 jyldan bastap atalghan aimaqtarmen baylanysyn kýsheytuge tyrysuda.

Afrikadaghy túraqsyzdyqtar sany artyp, birneshe memlekette biylikke tónkeris arqyly antibatystyq kózqaras ústanatyn toptar keldi. Búl Europa elderi ýshin Ortalyq Aziyany tipti qúndy ete týsti. Qazirgi uaqytta Ortalyq Aziya men Europa arasynda birneshe dialogtyq alandar qúrylghan. Olar «EO+OA» formatynda jәne jekelegen memleketter formatynda júmys isteydi. Mysaly «Úlybritaniya+OA», «Germaniya+OA» formattary boyynsha birneshe keneytilgen jiyndar ótip, ekonomikalyq, sauda-sattyq jәne logistikalyq mәseleler talqylandy.

Endigi tanda Ortalyq Aziyagha «Ýlken jetilik» (G7) elderi de qyzyghushylyq tanytuda. «Ýlken jetilikke» Europadaghy bedeldi birneshe memleket mýshe sanalady.

Qazirgi tanda «Ýlken jetilik» Ortalyq Aziya elderining infraqúrylymyna investisiya salugha dayyn ekenin aituda. «Jahandyq infraqúrylym jәne investisiya boyynsha seriktestik» baghdarlamasy boyynsha AQSh-tyng arnayy koordinatory sanalatyn Helaina Matsanyng sózinshe, OA-gha salynatyn investisiya kólemi 200 mlrd dollargha jetui mýmkin.

Búl turaly Helaina Matsa men Qazaqstan Syrtqy ister ministrining orynbasary Nәzira Núrbaevanyng Astanada ótken kezdesuinde aityldy. Kezdesu qorytyndysy boyynsha QR Syrtqy ister ministrligining mәlimdemesinde Qazaqstandy «Ýlken jetilik» infraqúrylymdyq jobalardy úiymdastyru boyynsha aimaqtaghy negizgi seriktesterding biri retinde qarastyratyny aitylghan.

Helaina Matsa óz sózinde әlemdegi tauar jәne resurs tasymaldau toraptaryn әrtaraptandyrudyng manyzdy ekenin atap ótken. Búl әlemdegi azyq-týlik jәne energetikalyq qauipsizdikti saqtau ýshin manyzdy sanalady.

Ortalyq Aziya men Europa arasyndaghy baylanys Transkaspiy baghytynyng qarqyn aluymen arta týsti. Infraqúrylym keshenderin damytu investisiyalary arnayy porttar salu, tasymal joldaryn keneytu әreketterin qamtityn bolady.

Abai.kz