Қазақстандық төлем ұйымдарының қызметкерлері ҚР Парламенті Сенатында қаралып жатқан заң жобасында «Бірыңғай есепке алу жүйесі» туралы норманы алып тастау үшін сенаторларға 5 мыңнан астам өтініш жазды.

Tarlan Payments өнімдерін дамыту жөніндегі директор Николай Быковских «ҚР кейбір заңнамалық актілеріне ойын бизнесі, лотереялар және лотерея қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасына енгізілген «Бірыңғай есепке алу жүйесі» (бұрынғы «ставкаларды есепке алу орталығы») туралы норманың төлем ұйымдарының нарығын неліктен соншалықты дүрліктіргенін айтып берді.

– Мен және менің әріптестерім үшін «Бірыңғай есепке алу жүйесі» (БЕЖ) заң жобасында пайда болуы еліміз шынайы бәсекелестікті қолдайтынын ескерсек, бұл үлкен соққы. Егер нарықта жеке монополист пайда болса және қазір ондаған банк мен төлем ұйымы ұсынатын функцияларды жабатын болса, бұл «сыбайлас жемқорлық делдалының» пайда болуына әкеледі. БЕЖ Ұлттық банк немесе ҚМА сияқты қаржы реттеушісінің емес, туризм және спорт министрлігінің басқаруымен жұмыс істейді.

– БЕЖ-дің туризм және спорт министрлігінің басқаруымен жұмыс істеуі қате ма?

– Төлем ұйымдарының нарығы - бұл инновациялық әзірлемелер мен IT-өнімдер шоғыры бар қаржылық технология, бұл Қазақстанның барлық қаржы саласының дамуының озық үлгісі. Тіпті, елдің мақтанышы. Туризм және спорт министрлігі енді төлемді әзірлеумен айналысады деп кім шығарып отыр? Шенеуніктер өзіне қатысы жоқ іске араласып отыр әрі ондаған жыл бойы қалыптасқан дүниені бұзады.

– БЕЖ-дің пайда болуы қазақстандық төлем ұйымдары нарығына нақты немен қауіп төндіруі мүмкін?

– Қысқаша айтсақ, БЕЖ енгізілсе, төлем ұйымдарына айналысатын шаруа қалмайды. Ал бизнесті дамытатын адам ретінде мен де ештеңе дамыта алмаймын. Әрбір төлем ұйымының өз өнімі бар екенін түсініңіз. Терминал желілері алсақ, бұл үнемі аяқтан тозып жүретін бизнес, елдің шалғай аймағына барып, бұзылған терминалдарға қызмет көрсету керек. Бұл ретте, терминал спорттық бәс тігуге ғана емес, сонымен қатар коммуналдық қызметке ақы төлеу, ұялы байланыс қызметін толтыру, билет сатып алу және т.б. сервистер алаңы. Егер одан пайдалы қызметті алып тастасақ, бүкіл желіні ұстап тұру мүмкін емес. Бизнесті дамыту туралы айтпағанның өзінде коммуналдық қызметке немесе қоғамдық көлікке ақы төлеу арқылы желіні қамтамасыз ететін комиссияны табу мүмкін емес.

– Яғни, БЕЖ бойынша норма заң жобасына осындай күйде қабылданған жағдайда, бүкіл төлем ұйымдары нарығында қызмет көрсету саласына әсер ете ме?

– Төлем терминалдарының тиімсіз желісіне қызмет көрсетіп, ақыр соңында осы негізгі өнімнен ақша табуға болады. Азық-түлік себетінде жоғары маржалы қызмет болса әрине, жақсы. Егер жоғары маржалы өнімдерді алып тастасақ, онда бизнес ақша әкелмейді. Қайталап айтамын, бұл жүйе, төлем ұйымдары нарығындағы өзара іс-қимыл алгоритмдері ондаған жыл бойы қалыптасқан, біз цифрландыруға ұзақ әрі табанды түрде қолжеткіздік, Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің тарапынан үлкен жұмыс атқарылды. Ал қазір бізде бұл қызметті дамытуға мүмкіндік бар кезде, оны тұқыртсақ, тамырына балта шабамыз... Меніңше, елімізде көптеген нарық монополиядан алыстап барады. Мұның ұзақ әрі кедір-бұдырлы екені түсінікті, бірақ бұл дұрыс жол. Салауатты бәсекелестік әрбір адамның, субъектінің, жеке тұлғаның, заңды тұлғаның таңдау еркіндігі сынды ең маңызды құндылықты тудырады. Бірқатар баламасы бар төлем ұйымдарының қызметін пайдалану әлдеқайда жақсы. Балама жоқ кезде аз нәрсенің өзіне келісуге мәжбүрміз. Бұл елдің қаржы жүйесінің құлдырауына апаратын жол.

– Сіздің ақпаратыңыз бойынша, төлем ұйымдарының қызметкерлері БЕЖ бойынша норманы үшінші оқылымда қабылдауды тоқтату мақсатында сенаторларға бес мыңнан астам хат жолдады. Неліктен бұл норма нарықта соншалықты дүрбелең тудырды?

– Құрметті сенаторлар! Үкімет БЕЖ енгізу туралы шешімімен төлем ұйымдары саласын тұқыртады. Біз сіздерден заңда БЕЖ нормасының пайда болуына жол бермей, бір ғана шешім арқылы бүкіл саланы аман-есен алып қалуыңызды сұраймыз.

Abai.kz