قازاقستاننىڭ بۇرىنعى مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى، قازىرگى قر ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنىڭ ىزىنە انيكور ءتۇستى دەگەن اقپارات تارادى. Kozachkow تەلەگرام ارناسى سولاي دەيدى.

«جەمقورلىققا قارسى كۇرەس قىزمەتى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى باسشىلىق ەتەتىن ۇلتتىق مۋزەيدىڭ شىعىندارىن تەكسەرىپ جاتىر. اتاپ ايتقاندا، مۋزەي ۇيىمداستىرعان «التىن ادامنىڭ الەم مۇراجايلارىنداعى شەرۋى» دەپ اتالاتىن كوشپەلى كورمەگە جۇمسالعان قارجىنى تەكسەرۋدە.

بۇل كورمەنى وتكىزۋ «Exponat» جشس-عا بەرىلگەن. ونىڭ ديرەكتورى – ۇمسىن توباعابىلوۆا. كەلىسىمشارت سوماسى – 1,3 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. انتيكوررۋپتسيالىق قىزمەت «Exponat» جشس-نىڭ ۇلتتىق مۋزەي باسشىلىعىنا قاتىسى بار-جوعىن تەكسەرۋدە. قازىردىڭ وزىندە، ۇلتتىق مۋزەي مەن ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنىڭ ۇيىندە ءتىنتۋ جۇرگىزۋدى باستاپ كەتكەن. سولنداي-اق، ونىڭ تۋىستارىنىڭ اكتيۆتەرى دە تەكسەرىلۋدە»، - دەپ جازىپتى Kozachkow تەلەگرام ارناسى.

ارىستانبەك مۇحامەديۇلى 2014-2019 جىلدارى مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى، 2019 جىلدان باستاپ قر ۇلتتىق مۋزەي ديرەكتورى قىزمەتىندە.

ءبىز ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنىڭ وزىنە حابارلاسىپ، اتالعان اقپاراتقا قاتىستى پىكىر سۇرادىق. ۇلتتىق مۋزەي ديرەكتورى بىزگە قر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆقا جازعان اشىق حاتىن جولدادى. ءبىز سول اشىق حاتتى وقىرمان نازارىنا ۇسىنباقپىز:

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى
ق. ك. توقاەۆقا

قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى!

مەن ەڭبەك جولىن قازاقتىڭ كورنەكتى عالىمى، اكادەميك احمەت جۇبانوۆ نەگىزىن قالاعان مەملەكەتتىك فيلارمونيادان باستادىم. بەرتىن كەلە، «قازاق اۋەندەرى» اكتسيونەرلىك قوعامىن قۇرىپ، مەنەدجمەنتكە ەرەكشە دەن قويدىم. كوپتەگەن دارىندى جاستارمەن تانىستىم. بىرلەسىپ، كەرەمەت ەنتۋزيازممەن جۇمىس ىستەدىك.

توقسانىنشى جىلداردىڭ سوڭىنا قاراي الەمدىك مۋزىكالىق مادەنيەتتىڭ بارلىق جانرلارىن قامتيتىن، قازاقستاننىڭ پرەزيدەنتتىك وركەسترىنىڭ ىرگەسىن قالادىم. ماعان ەلىمىزدىڭ ەڭ تالانتتى دەگەن وكىلدەرىن جيناۋعا مۇمكىندىك بەرىلدى. بۇل جۇمىستى  مەيلىنشە ابىرويمەن اتقارۋعا تىرىستىم. 2006-2007 جىلدار - قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات ۆيتسە-ءمينيسترى، 2007-2008 جىلدارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باس ينسپەكتورى قىزمەتتەرىن اتقاردىم. بۇدان كەيىن ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىندا رەكتور بولىپ جۇمىس ىستەدىم.

ونەردىڭ ءار سالاسىندا ادال اتقارعان قىزمەتىم ەل باسشىلىعى تاراپىنان ەلەۋسىز قالماسا كەرەك، مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى لاۋازىمىنا تاعايىندالدىم. 2019 جىلدىڭ شىلدەسىنەن ءسىزدىڭ وكىمىڭىزبەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى بولىپ جۇمىس جاساپ كەلەمىن.

ەل ەسىندە قالدى دەگەن ەلەۋلى جۇمىستارعا توقتالا كەتۋگە رۇقسات ەتىڭىز.

ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىندا جاس جەتكىنشەكتەردىڭ ومىرگە، ونەرگە دەگەن كوزقاراستارىن جان-جاقتى قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا ءون بويلارىندا ۇلتتىق رۋحتى قالىپتاستىرا وتىرىپ، ءتيىستى كاسىپتەرىن تولىقتاي يگەرۋگە جاعداي جاسادىق. ستۋدەنتتەر قازاقتىڭ بەلگىلى تەاتر وردالارىندا ونەر كورسەتۋگە مۇمكىندىك الدى.

اسىرەسە، ونەرتانۋ فاكۋلتەتىنىڭ جەتكىنشەكتەرى ۋ.شەكسپيردىڭ اتاقتى «ماكبەت» قويىلىمىن ءوز وتانى لوندوننىڭ القالى تەاترلارىندا اۋەلى قازاق، سونان سوڭ اعىلشىن تىلدەرىندە ساحنالاعان كەزدە اعىلشىندىق ونەر سۇيەر قاۋىم ايرىقشا ريزاشىلىقتارىن بىلدىرگەن ەدى.

سونداي-اق،  مەملەكەتتىك ەرميتاجدا «التىن ادام» كورمەسىن ۇيىمداستىرۋعا ات سالىستىم. 20 كۇنگە دەپ بەلگىلەنگەن كورمەنى ەرميتاجدىڭ ديرەكتورى م.ب. پيوتروۆسكي ءوتىنىش جاساپ، ەكى ايعا سوزدى. كورمەگە كەلۋشىلەر اتا-بابالارىمىزدىڭ عاجايىپ زەرگەرلىگىنە تاڭ قالىسقان. بۇدان سوڭ وسى كورمەنى اقش-تىڭ  ۆاشينگتون مەن نيۋ-يورك ارالىعىنداعى بەس قالاسىندا ۇيىمداستىرىپ، التىن ادامنىڭ شەرۋىن وتكىزدىك.

سول سەكىلدى موڭعولياداعى «تۇركى قاعاناتى ەسكەرتكىشتەرىن زەرتتەۋ» عىلىمي ەكسپەديتسياسىنا جەتەكشىلىك ەتتىم. «ەتنواۋىل» ۇلتتىق مادەني كەشەنىن قۇرۋ يدەياسىنىڭ،    «ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىز – جاڭا فورماتتا» تۇجىرىمداماسىنىڭ اۆتورىمىن (ىرگەلى-تاريحي زەرتتەۋلەرگە نەگىزدەلگەن ناۋرىزدى اتاپ ءوتۋدىڭ زاماماناۋي 8 جولىن ۇسىندىم).

مينيستر لاۋازىمىندا جۇرگەن كەزىمدە «قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى»، «ەكسپو – 17» شارالارىن كەڭىنەن ۇيىمداستىرۋعا ات سالىستىم، جازعى جانە قىسقى وليمپيادا دەلەگاتسيالارىن باسقارىپ، سپورت سايىستارىندا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك.

وپەرا - مۋزىكا ونەرىنىڭ شىڭى دەسەك، ونىڭ ىشىندە شوقتىعى بيىك، ماڭدايالدى تۋىندىلار ەۆگەني برۋسيلوۆسكيدىڭ «قىز جىبەگى»، احمەت جۇبانوۆتىڭ «ابايى»، مۇقان تولەباەۆتىڭ «ءبىرجان ساراسى» قويىلىمدارىن جاڭا فورماتقا كوشىردىك. شەت ەلدەرگە شىعاردىق.

«Open air» فورماتىندا اتاقتى يتاليا كومپوزيتورى دجۋزەپپە ۆەرديدىڭ «ايدا» وپەراسىن استانادا بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم سارايى ماڭىندا، ال قازاق وپەرا ونەرىنىڭ ءىنجۋ-مارجانى  «ءبىرجان–سارا» وپەراسىن  بۋرابايدا ءبىرجاننىڭ تۋىپ وسكەن جەرى كوكشەنىڭ اشىق اسپانىندا كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلدى. جاۋھار تۋىندىلار ىستىق ىقىلاسپەن قابىلدانعان-دى.

قىسقاسى، مەن بار سانالى عۇمىرىمدى  مەملەكەت پەن حالىقتى بىرىكتىرىپ وتىراتىن ۇلتتىق يدەيا ىسىنە باعىتتاپ كەلەمىن.

قازاق كينوسىنىڭ تىنىسىن اشىپ، الەمدىك وركەنيەتكە باتىل بەت الۋىنا دا ۇلەس قوسۋعا ات سالىسىپ كەلەمىن.

تارقاتىپ ايتار بولسام، قازاقستان تاريحىندا العاشقى «كينەماتوگرافيا تۋرالى» زاڭنىڭ قابىلدانۋىنا بار كۇش-جەگەرىمدى جۇمسادىم.  بۇل زاڭ ۇلتتىق كينووندىرىسكە قولداۋ كورسەتىپ، سونداي-اق قازاقستاندىق كينونى جاپپاي پروكاتتا ىلگەرىلەتۋگە ىقپال ەتە باستادى. اتالعان زاڭعا سۇيەنسەك، قازاق تىلىندەگى فيلمدەر كينوتەاترلاردا قويىلعاندا سالىقتان بوساتىلادى. دەمەك، كينو پروكاتىمەن اينالىساتىن ۇيىمدار ءۇشىن بۇدان بىلاي قازاق فيلمدەرىن كورسەتۋ وزدەرى ءۇشىن ەكونوميكالىق جاعىنان ءتيىمدى دەگەن ءسوز.

2018 جىلدىڭ قاڭتارىندا اقش-قا ساپارى اياسىندا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆ امەريكالىق كينويندۋستريا قاۋىمداستىعىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى گەيل ماككينەن كەزدەسكەن ەدى. گولليۆۋدتىڭ قازاقستانمەن جۇمىس ىستەۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى اتاپ ءوتىلدى. بۇعان دەيىن مەن ءىرى امەريكاندىق كينوكومپانيالار  «Warner Bros. Entertainment, Inc»، «Motion picture»، «20th Century Fox»، «NBC Universal»، «The Walt Disney Company»، «YMF Enterprises Paramount Pictures Corporation»، «HBO West Coast Production»، «A+E Studios» جانە باسقا دا كينووكىلدەرىمەن ىنتىماقتاستىق مۇمكىندىكتەرىن تالقىلاعان ەدىم.

اقش-تىڭ ءىرى كينو – جانە تەلەكومپانيالارىنىڭ باسشىلارى مەن وكىلدەرى، اتاپ ايتقاندا، «NBS Universal»، «CEO of Global Policy Initiatives» جانە بىرنەشە كومپانيالار قازاقستانعا كەلىپ، ءبىزدىڭ تەحنيكالىق، كادرلىق مۇمكىندىكتەرىمىزگە جوعارى باعا بەردى جانە ولار ءۇشىن اسا ماڭىزدى، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ ىنتىماقتاستىق ءۇشىن گەوساياسي تۇراقتىلىعى مەن سەنىمدىلىگىن اتاپ وتكەن ەدى.

جالپى،  «28 پانفيلوۆشى»، «كومپوزيتور» سياقتى حالىقارالىق جوبالار، «قازاق حاندىعى»، «باۋىرجان مومىشۇلى»، «امىرە»، «قۇنانباي»، «امانات»، «اناعا اپارار جول» جانە تاعى باسقا ۇلتتىق كينولەنتالار كورەرمەنگە جول تارتتى. مۇنىڭ ءبارى سورەدە شاڭ باسپاي، ۇلكەن سۇرانىمعا يە بولدى.

عاسىرلار بويى تونالىپ كەلگەن قاسيەتتى قابىرلەرىمىز بەن قورعاندارىمىز دا زاڭ جۇزىندە ناقتى قورعاۋعا الىنۋىنا ۇيىتقى  بولدىم.تاريحي-مادەني مۇرالارىمىزدى قورعاۋ عانا ەمەس، ولاردى ساقتاۋدى دا مىندەتتەيتىن «تاريحي-مادەني مۇرالار تۋرالى» زاڭ جوباسى دايىندالىپ، ول پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ العاشقى وقىلىمىنان سۇرىنبەي ءوتتى.

«National Geographic»، «BBC World news»، «Discovery»، «Viasat History» سياقتى الەمدىك  جەتەكشى ارنالارمەن بىرلەسىپ، تاريحي-مادەني مۇرانى كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ جانە كوپشىلىككە تاراتۋ ماقساتىندا قازاقستاننىڭ كيەلى وبەكتىلەرى تۋرالى تولىق مەتراجدى تاريحي دەرەكتى فيلمدەر تسيكلى ەفيرگە شىعارىلعان. سولاردىڭ ءبىر پاراسى مىنالار: «كۇلتەگىن. جاڭا كوزقاراس»، «قوجا احمەت ياساۋي جانە ايشا ءبيبى ماۆزولەيلەرى»، «كوشپەندىلەر جەرى».  ال 2019 جىلى «بوتاي»، «تاڭىرلىك كۇنتىزبە»، «ۇلى دالانىڭ ەجەلگى مەتاللۋرگياسى» سەكىلدى سەريالار ىسكە قوسىلدى.

قۇرمەتتى قاسىم-جومارت-كەمەلۇلى!

الىستان الاش دەسە اتتانامىن،
قازاقتى قازاق دەسە ماقتانامىن.
بولسا دا اكەم قازاق، شەشەم قازاق،
مەن نەگە قازاقتىقتان ساقتانامىن – دەپ مىرجاقىپ بابامىز ايتقانداي مەن ءوزىمنىڭ بۇكىل سانالى ءومىرىمدى قازاق ەلىنىڭ، ۇلتىمىزدىڭ يگىلىگىنە جۇمساپ كەلەمىن.  قازاقتىڭ ار - نامىسى، ماقتانىشى، قاسىرەتى – جەلتوقسان دەسەك، قايرات رىسقۇلبەكوۆ سەكىلدى ونىڭ جاۋجۇرەك قاھارماندارى ەلىمىزدىڭ  كەلەشەگى ءۇشىن ومىرلەرىن قيدى. مەنىڭ دە بار ارمانىم سول – قازاقستاننىڭ جارقىن بولاشاعى!

مۇنىڭ ءبارىن مەن نەگە بايانداپ وتىرمىن؟ قاي سالادا جۇمىس جاسامايىن، مەن اۋەلى ۇلت مۇددەسى ءۇشىن تەر توگىپ جۇرگەنىمدى ايتقىم كەلەدى. مەملەكەت بيۋدجەتىنە قول سالعاندارعا اياۋسىز توسقاۋىل جاساپ كەلەمىن. ارينە، مۇنداي ارەكەتتەرىم كەيبىر ادامدارعا ۇناسىن با؟  كەيبىر ادامدار ءالى كۇنگە دەيىن تىرلىكتەرىمە تۇزاق قۇرىپ كەلەدى.

وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن «فەنيكس» كوركەمفيلمىنىڭ تۇسىرىلىمدەرىنە بولىنگەن قاراجاتتىڭ جىمقىرىلعانى بەلگىلى.  ناقتىلاپ ايتقاندا،  «فەنيكس» كينوجوباسى بويىنشا بيۋدجەت قارجىسىن جىمقىردى دەگەن كۇدىك كەلتىرىلىپ، كينورەجيسسەر تالعاد جانىبەكوۆ قاماۋعا الىندى.

وعان قازاقستاندىق بەلگىلى اكتەر ءارى پروديۋسەر تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆتىڭ دا تىكەلەي قاتىسى بولاتىن.  «فەنيكس» ءفيلمىنىڭ شارتى  گولليۆۋد كومپانياسى «Aldamisa Entertainmentپەن» جاسالىندى دەگەن ءسوز جالعان بولىپ شىققان ەدى.  شىن مانىندە،  «كازاحفيلم» اق «T.K.TURAN UNIVERSAL BUSSINES» جشس-پەن جانە رەسەيلىك  ووو «الداميسا رۋس» جاساندى كومپانياسىمەن كەلىسىم جاسالىپ، بيۋدجەتتەن بولىنگەن 3 ملن.دوللار قولدى بولىپ كەتە جازداعان.

سول ت. جامانقۇلوۆ ءوز قورعاۋشىسىنىڭ كوزىنشە «فەنيكس» ءفيلمىنىڭ وندىرىسىنە بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتىن جىمقىرعانىن تولىقتاي مويىندادى. جامانقۇلوۆ قاراجاتتىڭ قولما-قول اقشاعا اينالدىرىلعان دەرەگىن دە راستادى جانە بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ جەكە ماقساتتارعا جۇمسالعانىن ايتتى.

الايدا، اتالعان ونەر وكىلدەرى ءتۇرلى ايلا-شارعىلارىمەن مەنى قارالاۋعا كوشكەن بولاتىن.

پروديۋسسەر تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆ ايىبىن بەتىنە باسقانىم ءۇشىن، مەنى اتا جاۋىنداي كورىپ، كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءجون-جوسىقسىز ارىزدانىپ كەلەدى.  ارينە، «قاھارماندار» ازۋىن كورسەتۋدەن قايتار ەمەس. كەز-كەلگەن ىلكىمدى ءساتتى پايدالانىپ، ءوزىڭىزدىڭ اتىڭىزعا، باسقا دا قۇرىلىمدارعا ەش نەگىزى جوق شاتپاق شاعىمدارىن شارشاماي جازىپ كەلەدى.  ونىڭ تۋ سىرتىندا كەزىندە داريعا نازارباەۆانىڭ، باعلان مايلىباەۆتىڭ، ەرمەك امانشاەۆتىڭ تۇرعانىن جانە دە سولاردىڭ ايداعى ەكەنى دە بەلگىلى. البەتتە، قيساپسىز تەكسەرۋ، تەرگەۋ امالدارى دا ءجۇردى. بىراق، مەنىڭ ار-ۇجدانىم تازا! جەكە باسىمدى قارالاعان بىردە-ءبىر فاكت دالەلدەنبەدى.

كەيىنگى كەزدە، ەندى ارىز يەلەرى مۋزەيدە كەتكەن بۇرىڭعى كىناراتتاردى دا ماعان جاپسىرا سالعىسى كەلەدى. وسىعان وراي، نەگىزسىز تەكسەرۋلەرگە توسقاۋىل بولۋىڭىزدى سۇرايمىن!

قۇرمەتپەن، ارىستانبەك مۇحامەديۇلى

Abai.kz