«بىرەۋ ولمەي، بىرەۋگە كۇن جوق» دەگەن حالىق ۇلاعاتى ەلىمىزدىڭ مۇناي ەكسپورتىنا قاتىستى ايتىلعانداي. وسى سالاعا قاتىستى جاعىمدى جاڭالىق قازاق مۇنايىنىڭ ءتۇرلى جولدارمەن ەو نارىعىنا باسىن سۇعۋ بولىپ تابىلادى.

قازاقستان 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەو-داعى ەڭ ءىرى مۇناي جەتكىزۋشىلەر اراسىندا  ەلىمىزدىڭ ۇلەسى 11,5%-دى قۇراپ، اقش (15,4%) جانە نورۆەگيا (12,1%) كەيىن ءۇشىنشى ورىندى يەلەندى.

«DW» باسىلىمى: «گەرمانيانىڭ فەدەرالدىق ستاتيستيكا ۆەدومستۆوسىنىڭ (Destatis) دەرەكتەرى نەگىزىندە گەرمانيا يمپورتىنىڭ قۇرىلىمىندا قازاقستاننىڭ ۇلەسى ەو بويىنشا ورتاشا كورسەتكىشتەن تىپتەن جوعارى بولىپ، 13,5%، قۇرايدى»، - دەپ ەسەپتەيدى. 2025 جىلى بۇل كورسەتكىش بۇداندا دا ەلەۋلى بولۋى مۇمكىن.

بۇعان دەيىن ەۋرووداقتاعى ەڭ ءىرى مۇناي جەتكىزۋشى رەسەي بولاتىن، بىراق ۋكرايناداعى سوعىستان جانە سانكتسيالار ەنگىزىلگەننەن كەيىن ونىڭ ۇلەسى ءىس جۇزىندە نولگە دەيىن قىسقاردى. بۇل جاڭا جەتكىزۋشىلەرگە، سونىڭ ىشىندە ءوز ەلىمىز قازاقستانعا جول اشتى.

«سوعىس قازاق مۇنايىنا ەو نارىعىنداعى جاڭا مۇمكىندىكتەردى اشىپ قانا قويعان جوق، سونىمەن بىرگە نار تاۋەكەلدىكتى دە تۋعىزىپ، جەتكىزۋدى تۇراقسىزداندىرادى»، - دەيدى «دجەيمس ستاۋنسكي» قورىنىڭ ساراپشىسى دجون دەيلي.

ماسەلەن، اقپان ايىندا كاسپي قۇبىر كونسورتسيۋمىنىڭ ينفراقۇرىلىمىنا ۋكراينالىق درونداردىڭ سوققىسى جۇيەنىڭ وتكىزۋ قابىلەتىن 30%-عا قىسقارتقان بولاتىن. «دوستىق» تا شابۋىلعا ءجيى ۇشىرايدى. بۇل تاۋەكەلدەر قازاقستاندى بالامالى باعىتتاردى ىزدەۋگە يتەرمەلەيدى. ولاردىڭ ءبىرى - ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعىتى (تحكب) نەمەسە «ورتا ءدالىز». 2024 جىلدىڭ سوڭىندا ولاف شولتسپەن كەزدەسۋدە قاسىم-جومارت توقاەۆ «ورتاداعى ءدالىزدى» سالىنىپ جاتقان ترانسەۋروپالىق كولىك جەلىسىنە (TEN-T) ىقپالداستىرۋعا جاردەمدەسۋدى ءوتىندى. وتكەن جىلدىڭ باسىندا ەۋروپالىق ارىپتەستەر TEN-T-كە 10 ملرد ەۋرو كولەمىندە ينۆەستيتسيا سالۋعا كەلىستى.

قازاقستان مۇناي قاي ەلدەرگە ساتىلادى؟

قىتاي مەن وڭتۇستىك كورەياعا جەتكىزىلىم كۇرت قىسقارسا، ونىڭ ەسەسىنە قازاقستان يتاليا مەن نيدەرلاندىعا مۇناي ساتۋدى ۇلعايتتى.

2024 جىلى ەلدەن 71 ملن توننادان استام قارا التىن شىعارىلىپ، ەكسپورت 2023 جىلمەن سالىستىرعاندا ءسال تومەندەدى (-0,5%). الايدا اقشاعا شاققاندا 1,3%-عا، $42,8 ملرد. دەيىن ءوسىم بايقالادى.

ەندى وسىنىڭ ءبارىن رەت-رەتىمەن جىپكە تىزەتىن بولساق، وندا بىردەن نەگىزگى يمپورتتاۋشى التى ەل مۇناي ساتىپ الۋدى تومەندەتتى. اتاپ ايتار بولساق، وڭتۇستىك كورەياعا جەتكىزىلىم بىردەن 3,2 ەسەگە، 1,7 ملن تونناعا دەيىن قىسقاردى. سالىستىرۋ ءۇشىن 2023 جىلى بۇل ەلگە 5,5 ملن توننا مۇناي جونەلتىلگەن ەدى. بۇدان بولەك: سينگاپۋرعا ەكسپورت 2,1 ەسەگە، 1,6 ملن تونناعا دەيىن، قىتايعا - 1,9 ەسەگە، 2,9 ملن تونناعا دەيىن، تۇركياعا - 1,7 ەسەگە، 1,9 ملن تونناعا دەيىن تومەندەدى.

سونداي-اق، ازىراق مۇناي رۋمىنياعا - 4,5 ملن توننا (-4,4%) جانە يسپانياعا - 2,1 ملن توننا (-9,3%) جونەلتىلدى.

بۇل ەكسپورتتىڭ جالپى كولەمىنە شيكىزاتتى باستى ساتىپ الۋشى - يتالياعا جەتكىزىلىمنىڭ 27%-عا، 30,7 ملن تونناعا دەيىن ارتۋىنان اسەر ەتكەن جوق.

ەندى قازاق مۇنايىنىڭ ساتىلىمىنىڭ ارتۋىنا توقتالاتىن بولساق، وندا نيدەرلاندىعا 7,6 ملن توننادان استام قارا التىن (+ 28,2%), فرانتسياعا - 5,2 ملن توننا (+ 20,6%), گرەكياعا - 4,4 ملن توننا (+ 22,5%), شۆەيتسارياعا - 2 ملن تونناعا جۋىق (+ 0,03%), اقش-قا - 1,7 ملن توننا (+ 30%), گەرمانياعا - 1,5 ملن تونناعا (+ 2,2 ەسە) جەتىپ جىعىلدى.

بولگارياعا جەتكىزىلىمدەر 47 ەسە، 424,5 مىڭ تونناعا دەيىن كۇرت ۇلعايدى. 2023 جىلى بۇل ەلگە بار جوعى 9 مىڭ توننا عانا جونەلتىلگەن بولاتىن.

Abai.kz