2025 جىلدىڭ 13 ماۋسىمىندا تاياۋ شىعىستا ونداعان جىل بويى بۇعىپ جاتقان كۇردەلى شيەلەنىس ءبىر-اق ساتتە جارىلدى. يزرايل يراننىڭ يادرولىق نىساندارىنا، اسكەري بازالارى مەن كوماندالىق قۇرامىنا كۇتپەگەن سوققى جاساپ، ايماقتاعى ستراتەگيالىق تەپە-تەڭدىكتى تۇبىرىمەن شايقادى. بۇل تۋرالى Mezgil.kz اقپاراتتىق پورتالى جازدى. 

يران مەن يزرايل سوعىسى قالاي ءوربىدى؟

وپەراتسيا «ارىستان تەكتى حالىق» دەپ اتالدى جانە تەل-اۆيۆ ونى «تەگەرانداعى يادرولىق قاتەردىڭ وسۋىنە بەرىلگەن الدىن الا جاۋاپ» دەپ ءتۇسىندىردى. سوققى سالدارىنان يسلام رەۆوليۋتسياسى ساقشىلار كورپۋسىنىڭ جوعارى باسشىلىعىنان باستاپ، يران قارۋلى كۇشتەرى باس شتابىنىڭ جەتەكشىلەرىنە دەيىن ونداعان ادام مەرت بولدى، ناتانزداعى يادرولىق كەشەن جارىلدى.

يزرايل بۇل قادامدى بىرنەشە اي بويى جوسپارلاپ كەلىپ، ىسكە اسىردى. اتالعان وپەراتسيانىڭ باستى ماقساتى — يراننىڭ اتومدىق باعدارلاماسىن جويۋ عانا ەمەس، ونىڭ اسكەري ەليتاسىن باسسىز قالدىرۋ.

يران بىردەن «قانعا قان» ۇرانىن كوتەرىپ، يزرايلگە جۇزدەگەن زىمىران مەن درون جىبەردى. بىرنەشە ساعات ىشىندە تەل-اۆيۆ پەن حايفا اسپانىندا زىمىراندار قاپتادى. حايفا مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىنا سوققى ءتيدى.

ەكى ەل ءبىر مەزەتتە اۋە كەڭىستىكتەرىن جاپتى، ال الەم يادرولىق نىساندارعا جاسالعان سوققىنىڭ سالدارىن قورقىنىشپەن باقىلاپ وتىردى.

14 ماۋسىمعا قاراعان ءتۇنى قاقتىعىس ودان ءارى ءورشىدى. يران 150-دەن 180-گە دەيىن بالليستيكالىق زىمىران ۇشىرىپ، «اراش» ءتيپتى دروندارمەن قوسا ءيزرايلدىڭ اسكەري جانە يندۋستريالىق وبەكتىلەرىن نىساناعا الدى.

يزرايل تاعى دا جاۋاپ قايتاردى — بۇل جولى تەبريز، حامدام جانە يسفاحان ماڭىنداعى اسكەري ينفراقۇرىلىم اتىلدى. ءيزرايلدىڭ قورعانىس ءمينيسترى يسراەل كاتس تەگەرانعا اشىق ەسكەرتۋ جاسادى: «ەگەر شابۋىل توقتاماسا، تەگەران تولىق وتقا ورانادى ورتەنەدى». بۇل سوزدەر ەندى قاقتىعىستىڭ اۋقىمى ايماقتىق سوعىسقا اينالۋ قاۋپىن ايقىن كورسەتتى.

15 ماۋسىمدا جاعداي ودان دا كۇردەلەنە ءتۇستى. يران العاش رەت گيپەردىبىستى زىمىران قولدانعانى تۋرالى اقپارات تارادى. بۇعان يزرايل دەرەۋ جاۋاپ قاتتى. يراننىڭ ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمى، اسكەري قويمالارى، يادرولىق جوبامەن بايلانىستى وبەكتىلەرى زارداپ شەكتى. سول ءتۇنى يزرايلدە ايەلدەر مەن بالالاردى قوسا العاندا سەگىز ادام قازا تاۋىپ، جۇزدەگەن ادام جارالاندى. تەگەران مەن كەرەدجدە دە شىعىندار مول بولدى.

يەمەندەگى حۋسيتتەر بۇل قاقتىعىسقا قوسىلىپ، يزرايلگە ءوز راكەتالارىن اتقىلاي باستادى، ال اقش ءيزرايلدى قورعاۋ ماقساتىندا يراننىڭ ءۇش يادرولىق نىسانىن بومبالاپ، سوعىسقا تىكەلەي كىردى.

يران سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ابباس اراكچي: «يرانعا قارسى اگرەسسيا توقتامايىنشا، يران دا توقتامايدى»، - دەپ مالىمدەپ، يادرولىق قارۋعا تالپىنبايتىنىن تاعى ايتتى. بىراق ءسوز بەن ءىس اراسىنداعى الشاقتىق كۇشەيدى. يزرايل پرەمەر-ءمينيسترى بينيامين نەتانياحۋ دا شەگىنگەن جوق: «يرانعا قاتىستى ماقسات تولىق ورىندالمايىنشا، وپەراتسيا توقتاتىلمايدى»، - دەدى. تاياۋ شىعىستا ەڭ قاتەرلى ساتتەر ءدال وسى ەكى ۇستانىم تۇيىسكەن جەردە باستالدى.

16 ماۋسىمدا يران پرەزيدەنتى پەزەشكيان يادرولىق قارۋ جاسامايتىنىن ايتتى، بىراق: «يادرولىق ءوندىرىس قۇقىعىن ەشكىم تارتىپ الا المايدى» دەپ مالىمدەپ، يراننىڭ يادرولىق الەۋەتىن شەكتەۋگە باعىتتالعان كەز كەلگەن ۇسىنىستى قابىلدامايتىنىن تۇسپالدادى.

تاياۋ شىعىستا تاعى ءبىر وت تۇتانۋى مۇمكىن...

قازىرگى جاعداي اسا اۋىر. ەكى ەل دە اسكەري جانە ازاماتتىق باعىتتا ۇلكەن شىعىنعا ۇشىرادى. ينفراقۇرىلىم قيرادى، سوعىس گەوگرافياسى كەڭەيىپ بارادى. الەم ۇزدىكسىز ۇرەي ۇستىندە: كەز كەلگەن ءتۇن جاڭا شابۋىلعا اينالۋى مۇمكىن. ەڭ قورقىنىشتىسى — بۇل قاقتىعىس تەك تاياۋ شىعىستىڭ ەمەس، جاھاننىڭ تاعدىرىنا اسەر ەتەتىن يادرولىق دەڭگەيگە جاقىنداي ءتۇستى.

«The New York Times» ساراپشىلارى يراندا 11 يادرولىق بومبا جاساۋعا جەتەتىن بايىتىلعان ۋران قورى بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. ونىڭ ءبىر بولىگى جەر استىندا قالدى ما، الدە قۇپيا نىساندارعا اكەتىلدى مە — بەلگىسىز.

باسىلىم دەرەگىنشە: يران جاڭا جەردە ۋران بايىتۋدى جالعاستىرىپ جاتىر. ال كەلەسى سوعىس جاعدايىندا تەگەران 2000-نان استام راكەتانى بىردەن اتۋعا دايىندالىپ وتىرعانى حابارلاندى.

يزرايل دە قاراپ وتىرعان جوق — ول كەلەسى سوعىستا يراننىڭ اسكەري وبەكتىلەرىن عانا ەمەس، ساياسي ەليتاسىن نىساناعا الۋى مۇمكىن.

سوعىس ءالى اياقتالعان جوق. ەكى تاراپ تا شەگىنۋگە دايىن ەمەس. تاياۋ شىعىس بۇرىن-سوڭدى بولماعان قاۋىپتى كەزەڭگە اياق باستى. يادرولىق قاقتىعىس قاۋپى قايتا ۋشىقتى.  قازىر تەك ءبىر سۇراق اشىق قالىپ وتىر: كەلەسى سوققىنى قاشان جانە كىم جاسايدى؟

Abai.kz