تالعات كەڭەسباەۆ. التاي شوگىپ جاتىر...
...سوناۋ، سەكسەنىنشى جىلداردىڭ سوڭىندا الماتىدا «جىگەر» فەستيۆالىندە تانىسقان زامانداستار بۇل كۇنى ءبىر اۋىلدىڭ بالالارى سياقتى بولىپ كەتكەنبىز... ءبىر-ءبىرىمىزدى كورە قالساق، نە سىرتىنان ءبىر جاقسىلىق حابارىن ەستىسەك، ءماز بوپ قالاتىنىمىز دا بار... ول كەزدە ءبىر اۋىز جىلى ءسوزىن اياماعان اعالارىمىزدىڭ توبەسىن كورىپ قالساق ءمازبىز... سول ءبىر جىلدار وتە جىلى ەدى، سول اعالاردىڭ ايالى الاقانىنىڭ ىستىعى ەدى عوي...
ءبىر توپ جاستار توپىرلاپ، «لەنين» كوشەسىمەن جوعارىلاپ كەلە جاتىر ەدىك... الدىمىزدان قول ارباعا كىشكەنتاي قارا بالانى وتىرعىزىپ العان، وتە ۇقىپتى كيىنگەن ەرلى-زايىپتى ادامدار شىقتى. تالاپتان ول كىسىلەردى كورە سالا «ديداش اعا» دەپ بىزدەن بۇرىن بارىپ امانداستى. ءبىز دە جاپا-تارماعاي امانداسىپ جاتىرمىز...
جانىنداعى تۇرعان كەلىنشەگى ءبىزدى كورىپ، «شوشىپ» كەتكەن سياقتى كورىندى ماعان... مىنا توپ كۇيەۋىن ەرتىپ كەتسە نە بولماق؟.. العاشقى تانىستىق وسىلاي باستالدى. سول كەزدەگى قول اربادا وتىرعان كىشكەنتاي بالاقاي – ءبارىمىزدىڭ تاماشا باۋىرىمىز – ءوزىمىزدىڭ داۋكەباي، داۋلەت ديداحمەتۇلى ەكەن. ءوڭدى كەلگەن كەلىنشەك، بۇگىندە جەڭگەمىز ەمەس، «ماماشامىز» بوپ كەتكەن اسا قامقورشىمىز ءارى كەرەك كەزدە «كوكەمىزدى» كوزىمىزگە كورسەتەتىن وتىرىگى، وسەگى جوق ديداعاڭنىڭ ادال جارى – ليزا سايانقىزى ەكەن...
...كەيىننەن ورالحان بوكەەۆ اعامىز بەن ديداحمەت اعامىز ءبىزدى الماتىعا شاقىردى. ءبىر كۇنى تاڭ اتپاي سەمەيگە تالاپتان كەلىپ تۇر... ىرجىڭ-ىرجىڭ ەتەدى. كۇلگەن كۇلكىسى دە وزىنشە جاراسىمدى ەدى... داستارحان باسىنا وتىرماستان قالتاسىنان ءۇشبۋ حات الىپ شىقتى. ديداحمەت ءاشىمحانۇلىنان ەكەن... ديداعاڭنىڭ ءبىر سوزىنە مەن كەلىسپەدىم. «باۋىرىم، قايدا بارساڭ، كەلىندى، بالالاردى تاستاما... قازاقتا ۋ ىشسەڭ دە رۋىڭمەن ءىش دەگەن ءسوز بار، وزىڭمەن بىرگە ىستىق-سۋىقتى بىرگە كورگەن وتباسى تاتۋ-ءتاتتى بولادى. ءيا، تالاپتاننىڭ وتباسىنا، كەلىنشەگىنە ەش كۇمانىم جوق... سوندا دا قينالماسىن دەگەن ويىم: «دوسىم-اۋ، بالا-شاعانى قيناپ قايتەسىڭ، اۋىلعا جىبەر... ءوزىڭ ورنىعىپ ال! – دەدىم... ول تۋلاسىن كەپ: «ديداعاڭ ايتتى» دەپ... سونىمەن قويشى، ءبىزدىڭ ۇيدە ەكى كۇن قوندى. ماڭدايىنىڭ قاسپاعى بار دەيمىز بە، ءبىزدىڭ ول كەزدە اكەي مارقۇمنىڭ ارقاسىندا جاعدايىمىز جاقسى ەدى. ءبىراز جىلقىلارىن ساتىپ: ء«بىر جاقسى داچا الىڭدار»، – دەگەن. ول كەزدە اقشانىڭ قۇنى بار ەدى...
ءبىر بۋما اقشانى قولىنا ۇستاتىپ، ءبىر قوي سويىپ بەرىپ تالاپتاندى سەمەيدەن وسكەمەنگە شىعارىپ سالدىق. ول ودان ءارى ديداعاڭنىڭ جانىنا كەتتى. بىراق ماعان كۇنىنە ءبىر تەلەفون سوعىپ قويادى. مەن وزىمشە بىلگەنىمدى ايتامىن... باۋىرجان وماروۆتارمەن «لەنينشىل جاس» گازەتىندە قىزمەت ىستەيتىنىن ايتىپ، قۋانىپ ءسۇيىنشى سۇرادى. كەتىپ بارا جاتقان ءبىر جىگىتتەن شاعىن كونۆەرت بەرىپ جىبەرىپ ەدىم. باۋىرجان وماروۆ تەلەفون سوعىپ تۇر. داۋىسى سونداي كوڭىلدى... «تالاپتان دوسىڭ ديداش اعاسىنىڭ جانىندا» دەپ كۇلەدى... تاڭەرتەڭ عانا ۇشاقپەن ۇشقان جىگىت اۋەجايدان تۋرا «لەنينشىل جاسقا» بىراق تارتقان عوي...
ول دا ءبىر داۋرەن ەكەن-اۋ!؟
...سونىمەن ديداش اعاسىنىڭ شاقىرۋىمەن، الماتىعا بارعان تالاپتاننىڭ تاسى ورگە دومالاي باستادى. قۋاندىق. وعان كومەكتەسپەگەن ادام جوق... باۋىرجان وماروۆ، جۇسىپبەك قورعاسبەكوۆ جانە ت.ب. بارىن ايامادى. ءتىپتى، جۇسىپبەك ءوزى وتىرعان ءبىر ۇيدە ءبىر قىس تەگىن وتىرعىزدى...
...ءبىر كۇنى ديداعاڭ تاڭ اتپاي تەلەفون سوعىپ تۇر... اڭگىمەنى تەرەڭنەن قوزعادى. تالاپتان «شاڭىراقتان» جەر العانىن ايتىپ-ايتىپ كەپ، بۇل جەر قازاقتىڭ الماتى شاھارىندا ماڭدايىنا بۇيىرعان جەر ەكەنىن ايتا كەلە، اعام رەتىندە ءۇي سالۋ پروتسەسىندە كومەكتەسۋىمدى ۇلكەن باسىمەن ءوتىنىپ تۇرعانىن ايتىپ ءوتتى...
- سونىمەن...
- سەن كومەكتەسپەگەندە، كىم كومەتەسەدى ارينە، ءبىر ءۇيدى سالىپ بەر دەمەيمىز كىرپىشىنە، ونىسى-مۇنىسىنا قول ۇشىن بەرىپ وتىرسىڭ بولدى، – دەپ ەدى.
قازىر ويلاپ تۇرسام، ديداعاڭ ءوزى ءۇشىن مەنەن ءومىرى ەشتەڭە سۇراماپتى. اتى ەسىمدە جوق، ءبىر جاس جىگىتتى تاپسىرىپ، ءبىر «قيىن» ماسەلەسىنە ارالاسۋىمدى سۇراعانى بار... باسقا ەشتەڭە سۇراعان ەمەس...
كەيىننەن ءبىراز ۋاقىت الماتىدا تۇردىم... ودان پاۆلولدار كوشتىك... اعالارىممەن بايلانىسىم سول قالپى، ءازىل-قالجىڭىمىز... اسىرەسە، قاليحان اعامىزبەن قالجىڭىمىز جاراساتىن ەدى...
باستان تالاي دۇنيە ءوتتى. مويىعاندا جاسىپ جەرگە قاراعاندا نە ىستەيسىڭ؟ ء«بورى ارىعىن بىلدىرمەس» دەپ جۇرە بەرەمىز... ەشكىمگە ءتىس جارىپ مۇڭىمىزدى ايتپايمىز. ەشكىمدى جاماندامايمىز... ءارى كەتسە، ءبىر بوقتاپ قويىپ جۇرە بەرەمىز...
...ءبىر كۇنى پاۆلوداردا ەرتىستىڭ جاعاسىندا وتىرسام، تالاپتان تەلەفون شالىپ تۇر.
- وسىلاي دا وسىلاي، ديداعاڭ ەلۋگە تولادى «ايت، شۋ!» دەيتىن بىرەۋ كەرەك بوپ تۇر...
- ءوزى نەگە ايتپايدى؟ – دەدىم.
- ساعان جالىنۋ كەرەك پە، ەندى جامان بەرگەنىن ايتادى دەگەن، بەرسەڭ بۇلداماي بەر – دەپ تەلەفوندى تاستاي سالدى.
...ماسساعان كەرەك بولسا، جاپ-جاقسى كوڭىل كۇيدە وتىرعان ەدىم. جامان بوپ قالدىم. دوسىمنىڭ سوڭعى كەزدە مىنەزى وزگەرە باستاعان ەدى. قازىر كوزى جوق ادام تۋرالى ايتقان ادەپكە دە، مۇسىلماندىققا دا جاتپايتىن بىلەم. بىراق...
...ءىشىم الەم تاپىرىق، ىزاعا بۋلىعىپ ەرتىسكە قاراپ وتىرىپ ءبىر كەزدە وزىمنەن-ءوزىم كۇلمەسىم بار ما؟ باياعىدا تىنىشتىقبەكتىڭ «قويشى اۋىلدىڭ حاتتارى» دەگەن ولەڭدەرىن الماتىعا «قازاق ادەبيەتىنە» اپارعانىمدا يرانبەك اعام ەكەۋى ەدى عوي، ىستىق شاي بەرگەن، جولىما بەس رۋبل بەرگەن وسى ديداش اعامىز ەدى عوي... ءبىر جاعى اشۋدان ايىققان كوڭىل كۇي الماتىعا تەز جينالدىم...
...قولىما بيلەت الىسىمەن ديداحمەت ۇيىنە تەلەفون شالدىم. داۋلەت الدى. «پاپاڭدى شاقىرشى»، ازداعان پاۋزادان كەيىن داۋلەت قايتادان تەلەفونعا جاۋاپ بەردى...
- ءالاۋ، اعاتاي رەنجىمەڭىز، لەۆ نيكولاەۆيچ تولستويدىڭ نەمەرەسى «قازىر ەشكىمدى قابىلداي المايمىن»، – دەيدى. قاي كۇنگە زاپيسكا جازىپ قويايىن دەيدى. باۋىرمىز ءدال ءبىر گرافتىڭ اديۋتانتى سياقتى... كۇلىپ جىبەردىم: ء«اي، داۋكەباي، ءسلۋشاي مەنيا، ماماڭا ايت كەشكە ءسۇرى قازى-قارتا اسىپ قويسىن، مەن كەلە جاتىرمىن... ون مينۋتتان كەيىن ۇشاققا وتىرامىن...»
...بارا سالا ديداعاڭنىڭ ۇيىنە باردىم. ءالى كۇنگە دەيىن ءسۇرى قازىنىڭ ءيىسى مۇرىنىمدا تۇر دەپ ايتار ەدىم... تالاپتان بار ۇشەۋمىز كەشكە شەيىن اڭگىمەلەسىپ وتىردىق.
ەرتەڭىندە تاڭ اتار-اتپاستان تۇردىق تا «0377» دەگەن كوك «جيگۋليگە» وتىردىق تا، مەرەيتوي وتكىزەتىن ورىن ىزدەپ، اياعىمىزدان تاۋسىلدىق. جەڭگەي: «قالانىڭ شەتىنەن قارايىق» دەسە، مەن بولمايمىن: «كلاسسيكتىڭ تويى ورتالىقتا ءوتۋ كەرەك»، – دەپ. ءبىر كەزدە تسۋم-نىڭ جانىندا جاياۋ كەلە جاتقانبىز، ءبىر رەستوراندى كورۋگە... ديداعاڭ توقتاي قالدى.
- انانى، قاراڭدارشى «اقسۇڭقار» دەگەن اتى قانداي جاقسى، كىرەيىكشى، – دەدى. سىرتىنا قاراسام ونشا ەمەس سياقتى... اۋەلى «كىرمەي-اق» قويايىق دەدىم... ديداعاڭنىڭ جۇرەگى بىردەڭەنى سەزدى مە، ءوزى ىشكە كىرىپ كەتتى دە تەز شىقتى. كۇلىپ بىزگە قولىن بۇلعادى. ء«اي، تالعات، جەڭگەڭ ەكەۋىڭدە تۇك تە تالعام جوق، ىزدەگەنىمىز وسى ەكەن عوي» دەپ كۇلىپ تۇر... ىشىنە كىرسەڭ، كەرەمەت ەندى. كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزگەندەرىنە ءۇش-اق كۇن بوپتى. قۇداي بۇيىرتسا، بانكەت وتكىزگەلى وتىرعانداردىڭ العاشقىسى ءبىز ەكەنبىز.120 ادام ەركىن سيادى. بيلەيتىن جەرلەردىڭ جارتىسىن قوسىپ الساق، ءبىراز اۋقىمى كەڭيدى. ەندى تولەۋگە كەلسەك، مەنىڭ قولىمداعى ارەنداسىنان ارەڭ-پارەڭ اسادى ەكەن، ماڭدايىمنان سۋىق تەر بۇرق ەتتى...
ەندى نە ىستەيمىن؟.. «ەلگە بارىپ كەلگەنشە، توساسىزدار ما؟»
- جوق، وسىنىڭا راحمەت، مەن دە جيناقتالىپ جۇرگەن ەدىم دەپ جەڭگەي كۇلدى.
- مەن دە دايىندالىپ ءجۇرمىن عوي، – دەدى ديداش اعامىز.
- كىم سەن بە، يا دايىندالدىڭ كۇندە كەشكە جۇمىستان كەلىپ ديۆاندا جاتىپ، گازەت وقىعاننان باسقا نە ءبىتىردىڭ؟ – دەپ جەڭگەمىز ايەلدىك مىنەزىنە باستى...
- مىنە، – دەدى جۇرگىزۋشىنىڭ كۋالىگىنىڭ سىرتىنا جاسىرعان ءۇش ءجۇز دوللارىن الىپ شىقتى. كابينەتىمدە ءبىراز تەڭگە بار، ال ۇيدەگى كىتاپتاردىڭ اراسىندا قانشا بارىن بىلمەيمىن، – دەپ قويدى...
مەن سونداعى ليزا جەڭگەمنىڭ قۋانعانىن ايتىپ تا، جازىپ تا جەتكىزە المايمىن. ۇيگە كەلىپ ءبىر شاي ىشتىك تە داۋلەت ۇشەۋمىز جىلى كيىمدەردى الىپ تاۋداعى ساياجايىنا كەتتىك. تاۋعا ورلەي كەلە جاتقانىمىزدا رۋلدە وتىرعان ديداش اعامىز ءبىر اڭگىمە ايتتى.
- باۋىرىم، ساعان ريزامىن سوناۋ ءبىر جىلى ورالحاننىڭ كالەندار بويىنشا 50-گە تولعان كۇنىن سوناۋ سەمەيدەن كەلىپ، وسىنداعى ورەكەڭنىڭ جاقىندارىن جيناپ، قاتىم ءتۇسىرىپ، قۇران وقىتتىڭ... تالاپتانعا قولىڭدا بارىن بەرىپ جۇرەسىڭ، راحمەت ساعان...
ۇندەمەدىم...
- شىركىن، سالقىن سىرا بولسا عوي، – دەدىم اڭگىمەنى باسقا جاققا بۇرعىم كەپ.
ديداعا كۇلدى. گازدى باستى دەرسىڭ...
...سول ساياجايداعى كەش كەرەمەت ءوتتى. تاۋدى جاڭعىرتىپ، ديداعاڭ ولەڭ ايتتى. لاپاستىڭ توبەسىندە جاتىرمىز ۇشەۋمىز... كىشكەنە ءتيىن ءبىر تالدان ەكىنشى تالعا سەكىرىپ، ۇيقىنى اشىپ جىبەرەدى. ديداعاڭ بالا كەزدەگى جايلاۋداعى قيال-عاجايىپتارىن ايتىپ جاتىر، ايتىپ جاتىر...
ءسويتىپ، ديداعاڭنىڭ ەردىڭ جاسى – ەلۋگە كەلگەن مەرەي تويىنا كۋا بولعانىم بار ەدى...
...پاۆلوداردا تۇرعاندا سەنبى-جەكسەنبى ۇيگە كەپ تۇراتىنمىن. ءبىر كۇنى ديداعاڭ تەلەفون شالادى. «داۋلەتىم... داۋلەتىم...» دەپ سويلەي المايدى... «نە بولدى، ديداعا، دۇرىستاپ ايتساڭشى» دەيمىن. سويتسە، «الماتى-زاششيتا» پويىزىنا وتىرىپ، ءۇش بالا ەلگە ساپار شەگەدى. جۇرەكتەرىندە اتامەكەنگە تولى ساعىنىش دەگەندەي... ءبىزدىڭ داۋكەباي انا ەكى كىشكەنتاي قارا دومالاقتارعا «اسا جاۋاپتى» تۇلعا... بىراق، ءوزى ءالى بالا...
سەمەي ستانتسياسىنا كەپ، ەندى پويىز توقتار-توقتاماستان ءبىزدىڭ داۋكەباي قارعيدى عوي. سەمەي دە ونىڭ تۋعان جەرى بوپ ەسەپتەلەدى. ويتكەنى، ەكى وبلىس قوسىلعان دەگەندەي... سەكىرەدى جاس قازاق... امال قانشا، وتىز سانتيمەتردى ەسەپتەي الماي قالعان... اياعى تىزەدەن تومەن شارت ەتىپ، سۇيەگى تەرىسىنەن تەسىپ بىراق شىعادى... ارعى جاعىن ايتىپ كەتۋدىڭ ءوزى قيىن...
جۇگىرىپ ۆوكزالعا باردىم. الدىمنان تانىس ميليتسيا شىقتى. قولىندا ءبىزدىڭ جىگىتتىڭ سىڭار كراسسوۆكاسى... جاڭا عانا «سكورايا پوموشش» الىپ كەتتى دەەپ تۇر... قاي اۋرۋحاناعا اپارعانىن بىلە سالىپ، ارتىنان بارسام ءبىزدىڭ ازاماتتى جوعارعى ءۇشىنشى قاباتقا كوتەرىپ اپارا جاتىر ەكەن... مەن جارماسىپ، ەسىم شىققانى سونداي، باۋىرىمنىڭ كەۋدەسىنە جاتىپ الىپپىن عوي... سودان دارىگەرگەلەر وتە شۇعىل شەشىم قابىلدادى. «وپەراتسيا» جاساۋ كەرەك... ول ءۇشىن جاقىنى قول قويۋ كەرەك... وتە جاۋاپتى نارسە... ديداعاڭا زۆوندادىم. وسىلاي دا وسىلاي. «قولىڭدى قوي، سەنەن باسقا سەمەيدە داۋلەتىمنىڭ كىمى بار؟..» ىشىمنەن قابانباي اتامنىڭ ارۋاعىنا «سىيىنىپ» قولدى قويدىم. ءالى ەسىمدە، وپەراتسيا ستولىنا بارا جاتىپ داۋلەتتىڭ: «اعا، اعا!» – دەپ ايقالاپ شاقىرعانى، «انا بالالاردىىى... وسكەمەنگە...»
ءبىر بۇرىشتا ءبۇرىسىپ وتىرعان كىشكەنتاي ەكى بالا. قينالعاندارىن بىلدىرمەيدى، بىراق كوزدەرىندە جاس... بۇلاردىڭ ءبىزدىڭ داۋكەبايدىڭ «پودوپەچنىيلارى» ەكەنىن ۇقتىم... ەكەۋى قاسقىردىڭ بولتىرىكتەرى سياقتى. قينالعاندارىن بىلدىرمەيدى. ۇيگە اكەلىپ بويلارىن ۇيرەتىپ، سىر تارتپاقتاپ ءجون سۇرادىم. اتالارى – نايمان، ونىڭ ىشىندە قاراتاي، ونىڭ ىشىندەگى داۋلەت دەگەن تارماعىنان ەكەن. كانيكۋلعا قاتون-قاراعايعا بارا جاتىر...
تۇسىنىكتى، كەشكە پويىز بارعانشا مىنا بالالار جەتۋ كەرەك. تاكسوپاركتەن ماشينا شاقىرتتىم دا جولدان اۋرۋحاناعا سوعا كەتتىم، وپەراتسيا بىتكەسىن حيرۋرگ تەلەفون شالسىن دەپ ءنومىرىمدى جازىپ قالدىردىم دا، بالالاردى وسكەمەنگە اپارۋعا تارتىپ كەتتىم... «زاششيتاعا» بارىپ، ولاردى تۋىستارىنىڭ قولىنا تابىستاپ، كەرى سەمەيگە قايتىپ كەلە جاتقاندا، حيرۋرگ وپەراتسيا ءساتتى وتكەنىن حابارلاپ، تەلەفون شالدى...
ەرتەڭىندە پويىزبەن ليزا جەڭگەي كەلدى. وپەراتسيا ءساتتى وتكەنىنە كوزىن جەتكىزىپ، بالاسىن قۇشاقتاپ: ء«تىرى ەكەنسىڭ عوي، قۇلىنىم!» – دەپ جىلاعاندا شىداي المادىم. جەڭگەيدى جۇباتىپ، ۇيگە كەلگەنىمىز سول ەدى تەلەفون شىرىلداپ بەرسىن... الىبەك اسىلباەۆيچ اسقاروۆ اعامىز. استانادان تۇندەلەتىپ شىققان. بالا كەزدەن ديداحمەتتىڭ ەگىز بوپ وسكەن جان دوسى...
- تىڭداپ تۇرمىن، اعا! – دەدىم.
- بالا امان با، قايدا؟
- اۋرۋحانادا...
- امان با، ءوزى ديداشتىڭ سوزىنەن ەشتەڭە ۇقپادىم... پويىز... اياعى... دەيدى امان با، ءوزى... اياعى ءبۇتىن بە؟
- ءبۇتىن، قازىر ۇيگە كەپ شاي ىشەسىزدەر عوي سوندا ايتامىن...
- ءاي، باۋىرىم! – دەدى الىبەك اعامنىڭ داۋىسى قاتتى شىعىپ – شاي ءىشىپ وتىراتىن ۋاقىت جوق... داۆاي، بولنيتسانىڭ الدىندا بولىڭدار...
ءبىز بارساق الەكەڭدەر كەپ العان ەكەن. داۋكەڭ جاتقان پالاتاعا كىرسەم، زايكۇل جەڭگەمىزبەن ديدار باۋىرىم جىلاپ جىبەردى... الىبەك اعا داۋلەتتىڭ ەكى اياعى بارىنا كوزى جەتىپ، كوز جاسىن ءسۇرتىپ «بۇل ءبىر ۇشىق قوي، ءالى جاس ءبارى ورنىنا كەلەر»، – دەپ جينالعانداردىڭ كوڭىلىن ورنىقتىرىپ، دارىگەرلەردەن ءار نارسەنى سۇراپ، ولارعا ء«بىر پروبلەما بولسا، حابارلاسىڭدار»، – دەپ ۆيزيتكاسىن تاراتىپ بەردى...
ءسويتىپ، سەمەي جۇرتشىلىعىن ءبىزدىڭ داۋكەباي ءبىر سىلكىندىرگەن...
(...قۇرمەتتى وقۋشىم! بۇل شاعىن ەستەلىكتى مەن جازعىم دا، ويلاعىم دا كەلمەگەن. وسىدان ءبىر اپتا بۇرىن، تاڭ اتار-اتپاستان وسكەمەندە تۇراتىن مىقتى قالامگەر – الىبەك قاڭتارباەۆ اعام تەلەفون سوعىپ: «ديداشتىڭ 40 كۇندىك اسى كەلە جاتىر، ەلدىڭ ءبارى جازىپ ءبىتىپتى سەن عانا قالىپسىڭ، بىردەڭە جازباۋشى ما ەدىڭ؟» – دەدى.
«مەن جازا المايمىن» عوي... قاڭتارباەۆ تىڭدايدى دەگەن... ويتكەنى، ۇلكەنىمىز سول كىسى، قازىرگى ەلدەگى قالامگەرلەردەن...
كۇنىنە ءۇش رەت قوڭىراۋ، جارتى ساعات قاي تۇرعىدان جازۋ تۋرالى... اقىل بولعاندا بوس اقىل ەمەس، ديداحمەتتىڭ ءومىرىنىڭ ءبىراز بولىگى جايلى بىلەتىنىم جايلى ايتادى. ول اعامىزدىڭ ءسوزى ورىندى... باعىنباسقا امال قانشا؟.. نەگىزى اسىقپاي جازۋىم كەرەك ەدى... سونىمەن اياقتايىن...)
...قاتون-قاراعايدان قايتىپ كەلەمىز. ءبارىمىز ءۇنسىزبىز... ءبىر كەزدە «قاراتاي» دەگەن جازۋى بار كافەگە توقتادىق. جول بويىنداعى... ىشكە كىرسەم ورالحان اعامنىڭ پورترەتى تۇر... كەۋدەمە وكسىك تىعىلدى. «كەتتىك، جىگىتتەر!» – دەدىم ىشكە كىرەر-كىرمەستەن، جانىمدا استانادان بىرگە شىققان جارقىن تۇسىپبەكوۆ پەن تىزگىنشى ماقسات جانىبەكوۆ دەگەن باۋىرلارىم بار...
جاڭبىر شەلەكتەپ جاۋىپ تۇر. جارقىن: «التاي ديداحمەت اعامىزدى جوقتاپ تۇر عوي...» – دەيدى.
...ءبىر بۇرالاڭ جولدارمەن تاۋ باسىنا كوتەرىلگەندە: «ماكس باۋىرىم، كىشكەنە ايالداشى»، – دەدىم. ماقسات وتە ءبىلىمدى، قاراپايىم جىگىت ەكەن.
- جاقسى اعا.
...تاۋ باسىندا تۇرمىن. جاڭبىر شەلەكتەپ قۇيىپ تۇر ەدى ءبىر ساتكە باسىلا قالدى... وڭاشا تۇرمىن. كوز الدىما التاي تاۋلارى مەنى كورسىن دەگەندەي قالىڭ بۇلت اراسىنان جارق ەتىپ اي شىعا كەلمەسى بار ما؟..
قايران، وراش اعام-اۋ، بيىل بىرگە التايعا بارامىز دەگەن جىلى ءوزىڭ دە جەتپەي قالدىڭ... نۇرلاشىم، دوسىم – نۇرلان ماۋكەنۇلى: «اتقا ءمىنىپ، التايدى ارالايمىز» دەپ ەدىڭ-اۋ، ول كۇنگە دە جەتپەدىڭ... رۇستەم ەسداۋلەتوۆ اينالايىن، باۋىرىم» قىرشىنىڭنان قيىلىپ جۇرە بەردىڭ... قارا نارداي قارا شالىم: «سەنى التايعا اپارىپ اياعىڭنان بايلاپ قويىپ جازۋ جازعىزام» دەپ ەدىىڭ... ەندى ەركەلەيتىنىم قارا شالىم، سەن دە جوقسىڭ... قاليحان ىسقاق دەگەن كلاسسيك ەندى جوق...
ديداش اعام-اۋ... سوڭعى كەزدەسكەندە مەنى باۋىرىڭا باسىپ، ء«وزىڭدى بايقاشى» دەپ ەدىڭ... ءوزىڭدى نەگە ساقتامادىڭ؟..
ءومىر مەن ەرتىس اعىپ جاتىر. بۇل شىعىستا ءالى تالاي تالانتتار تۋادى. ءالى تالاي جۇلدىز جارقىرايدى. سولاردى ساقتاي بىلەيىك...
ءبىر ساتكە التاي شوگىپ جاتقان اتان تۇيەدەي كورىندى ماعان...