جەردىڭ داۋى كىمنىڭ كىم ەكەنىن اشكەرەلەدى؟ «حالقىم» دەگەندە كوزىنەن جاس پارلايتىنداردىڭ كوبىنىڭ انشەيىن ءارتىس ەكەنىن كوردىك. «جۇرتىم» دەگەندە جۇرەگىمدى جۇلىپ بەرەمىن» دەپ جۇرگەندەر ءبىر اۋىز ءسوز ايتا الماي ماندىراپ قالدى. ساياساتكەر، قوعام قايراتكەرى، جازۋشى، اقىن، ءارتىس ءھام ءار «جىلت ەتكەننىڭ» دەنى تۇيەقۇستاي باسىن «قۇمعا تىعىپ» جاتىر.  ءوز باسىن قورعاي الماي جۇرگەن سول «جىلتەتپەلەردەن» نە ءۇمىت، نە قايىر؟

جالپى، «ەلدە بىرلىك بولۋ قاجەت» دەگەن ۇراندى بيلىك ءجيى ايتادى. بۇل قازىر بىرەۋلەرگە مەملەكەتىمىزدىڭ باستى يدەولوگياسى سەكىلدى كورىنەر. بىراق، شىنتۋايتىنا كەلگەندە سول بىرلىك ءبىزدىڭ بيلىككە ەشقاشان دا قاجەت بولعان ەمەس. شاما-شارقى كەلگەنشە، ەلدى بولشەكتەپ بيلەۋدى ءجون كورىپ وتىر.

دالەل كەرەك دەيسىز بە؟

بايلار مەن كەدەيلەر...

شەتەلگە اقشاسىن تاسىعان بايلار مەن نانىن تاۋىپ جەي الماي وتىرعان كەدەيلەردىڭ اراسىندا قايتكەندە بىرلىك بولادى؟. ورتا تاپ قالىپتاسقاندا عانا. ول بىزدە جوق.

ۇلتتار مەن ۇلىستار...

«قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى» دەگەن قۋىرشاق ۇيىم قۇرىلعان. مەملەكەتىمىزدەگى قازاق ۇلتى مەن وزگە دياسپورالاردىڭ اراسىنداعى تاتۋلىقتىڭ كەپىلى وسى ۇيىم بولۋعا ءتيىس. بۇل قۇرىلىم ەشقاشان وزگە دياسپورالاردى قازاق ۇلتىنىڭ اينالاسىندا توپتاستىرۋدى باستى باعىت ەتكەن ەمەس. ماسەلەن، جەر ماسەلەسىندە مەملەكەتتىڭ شاڭىراعى شايقالىپ كەتە جازدادى. اسسامبلەيا ىرگەلى ۇيىم رەتىندە جۇمعان اۋزىن اشا المادى. دەمەك، مەملەكەتتى قۇراۋشى ۇلت قازاق حالقىنىڭ ولارعا ەندى جۇرەگى جىبىمەيدى دەگەن ءسوز.

ءتىل مەن تىلدەر...

ەل-جۇرت بىرىگۋ ءۇشىن – ءبىر عانا ءتىل قاجەت. ءبىر ءتىلدىڭ اينالاسىندا ۇيىسپاعان جەردە بىرلىك، تۇتاستىق بولمايدى. مۇنى بيلىك بىلمەيدى ەمەس، بىلەدى... بىلە تۇرا 25 جىل ەلدى قازاقتىلدىلەر جانە ورىستىلدىلەر دەپ ەكىگە ءبولىپ، ءبىرتۇتاس ۇلتقا اينالۋىمىزعا بوگەت جاساپ كەلدى. ەندى بۇل توپقا اعىلشىن تىلدىلەردى جەكپەك. دۇرىسى ەلىمىزدەگى حالىقتىڭ 82 پايىزى بىلەتىن قازاق تىلىنە باسىمدىق بەرىپ، وزگە تىلدەردىڭ باسىن مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ الدىندا ءيدىرۋ قاجەت-ءتى.

دىنمەن مەن دىندەر...

تاۋەلسىزدىك العالى بەرى شەكارانى ايقارا اشىپ، الەمدە قانداي ءدىن، قانداي اعىم بار، سونىڭ ءبارىن ەلگە كىرگىزىپ الدىق. ءدىنى ءبىر ەمەس ۇلت ەشقاشان ءبىر بولا المايدى. قازىر حالىقتىڭ ءبىرى ارابتىڭ، ءبىرى تۇرىكتىڭ، ءبىرى ءشۇرشىتتىڭ تانىمىن يدەال ەتىپ، ۇلتتىق سەنىمدى قىرىق جاماۋ جاساپ كەلەدى. وسىلايشا ولار ءوزارا اركەز الاۋىز بولىپ، بيلىكتىڭ مۇمكىنشىلىگىن ارتىرۋدا.

رۋ مەن رۋلار.

قازاق ۇلتى تۇتاسسا، بۇل ەل ناعىز ازات ەلگە اينالىپ، جوعارىداعى ءار شەشىم قازاقتىڭ قالاۋىمەن شەشىلەر ەدى. مۇنى قالامايتىن توپتار ءاردايىم قازاق رۋلارى اراسىنا وت جاعىپ، رۋشىلدىق، جەرشىلدىك دەرتىن اسقىندىرىپ وتىرۋعا تىرىسادى.

قوش! مەملەكەت حالقىنىڭ بىرلىگىنە قارسى جاسالىپ كەلە جاتقان استىرتىن ساياساتتى تىزە بەرسەك بۇگىن تاۋىسا المايسىز. استىرتىن جاسامادى دەگەننىڭ وزىندە وسىعان توسقاۋىل قوياتىن يدەولوگيانى جۇرگىزۋ مەملەكەتىمىزدىڭ باستى ۇستانىمى بولۋى ءتيىس ەدى.

جوعارىدا ايتىلعانداردى بىلاي قويىپ، "اۋىل حالقى – قالا حالقى", "جۇمىستىلار – جۇمىسسىزدار", "ۇلتشىلدار – ۇلتسىزدار" دەپ ءبىر قازاقتى مىڭعا ءبولىپ الىپ، قازاقستان حالىقتارىنىڭ بىرلىگى تۋرالى ەرتەگى ايتۋ كىمدى بولماسىن نازالاندىرارى حاق. وسىدان كەيىن "ەل بىرلىگى بيلىككە شىنىمەن كەرەك پە، جوق پا؟" دەگەن ورىندى سۇراق تۋادى.

قازىر ەلىمىزدە مىڭداعان الەۋمەتتىك توپتار بار. جەر ماسەلەسى سول الەۋمەتتىك توپتاردىڭ باسىن ءبىر ارناعا توعىستىردى. ياعني، جەر ماسەلەسى ەلدىڭ، دۇرىسى ۇلتتىڭ بىرلىگىن ساقتاپ قالاتىن باستى قۇندىلىق ەكەنىن كوردىك. «ۇلت قايتكەندە تۇتاسادى؟ قايتسە ءبىر يدەياعا بىرىگەدى؟» دەگەن عاسىرلىق سۇراققا جاۋاپ تابىلدى. وسىنداي ساتتە تۇيەقۇستاي باسىن «قۇمعا تىعىپ» جاتقان تۇلعالارعا قاراپ موڭىرەپ، ءبىرىن ماقتاپ، ءبىرىن داتتاپ، نەگىزگى تاقىرىپتان اۋىتقىماۋ قاجەت... مەنىڭ ايتپاعىم وسى ەدى؟

ق.بىرلىكۇلى

Abai.kz