Cتۋدەنت قىزدىڭ حاتى. ءىشىم قان جىلاپ وتىرىپ وقىدىم
وسى تۇندە مەنىڭ اتىما كەلىپ تۇسكەن ستۋدەنت قازاق قىزىنىڭ ۇزاق حاتىنان الىنعان بۇل قىسقا عانا ءۇزىندىنىڭ ءوزىن بەيجاي وقىپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس. ءىشىم قان جىلاپ وتىرىپ، وقىپ شىعىپ، ازىرشە وسى حاتتان شاعىن عانا ءۇزىندىنى جۇرت نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كوردىم.
مىنە، ءبىزدىڭ قازاق جاستارىنىڭ بۇگىنگى ادام توزگىسىز جاعدايىنا ءبىر عانا دالەل وسى بولار دەپ ويلايمىن.
اۆتور.
ستۋدەنت قىزدىڭ حاتى
«...اكەم مەن اناشىمنىن وزدەرىنە دۇرىستاپ كيىم-كەشەك الماسا دا، وزدەرى قالاعان تاماقتارىن الىپ جەمەسە دە، ولار ماعان اۋىزداعىلارىن جىرىپ بەرەدى. بۇگىندەرى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ اقىلى بولىمىندە ستۋدەنت بولىپ وقىپ جۇرگەن مەن تۋرالى اكەم مەن انامنىڭ ەكى سوزدەرىنىڭ ءبىرى: «سەن، وسى وقۋىڭدى جاقسىلاپ ءبىتىرىپ، جوعارى ءبىلىمدى مامان اتانعاننان كەيىن مىنا ەلدىڭ كىر-قوڭىن جۋاتىن ەڭ لاس، ءارى اۋىر جۇمىستى تاستايمىن» دەيدى مەنىڭ قايران اسىل اناشىم. ال، ءوزى اۋىرىپ ازەر جۇرگەن، اسا اۋىر جۇمىستاعى اكەشىم قۋ سۇيەگىن سۇيرەتىپ، ءوزى ولەيىن دەپ ازەر جۇرسە دە: «سەن، وقۋىڭدى بىتىرگەننەن كەيىن الاڭسىز ولە بەرسەم دە بولار ەدى. انا باستىقتارىما بيىل سەنىڭ وقۋدا ەكەنىڭدى، وقۋ اقىسىن تولەۋ كەرەك ەكەنىن ايتىپ جاتىپ، جالىنىپ جاتىپ، انا ادام توزگىسىز قارا جۇمىستىڭ وزىنەن قىسقارماي ازەر قالعان ەدىم، سەن وقۋدى بىتىرگەن كۇنى ولە بەرسەم دە بولار ەدى...» - دەپ وتىرادى ۇنەمى اكەم.
ولاردىڭ بۇل سوزدەرىن ەستىگەندە مەنىڭ بالا جۇرەگىم سان بولشەككە ءبولىنىپ، قان جىلايدى. «مۇندايدى كورگەنشە...» دەپ كەيدە ومىردەن دە ءتۇڭىلىپ كەتەتىنىم بار. ايتا بەرسەم، ءبىزدىڭ وتباسىنىڭ جاعدايى ادام توزگىسىز سونداي اۋىر جاعدايدا. مەنىڭ جىل سايىن تولەيتىن وقۋىمنىڭ اقشاسىن تابۋدىڭ ءوزى مەنىڭ دارمەنسىز، ءارى دىمكاس اتا-اناما ازاپ بولىپ وتىرعانى جانىمدى ايازداي قاريدى... مەن سياقتى ستۋدەنت اتانىپ جۇرگەن قازاق جاسىنىڭ باسىنداعى بۇل اۋىر جاعدايدى مەنەن باسقا كىم تۇسىنەر ەكەن، ءاي تۇسىنبەيدى عوي... سەبەبى، وزدەرىنىڭ باستارىنان وتپەگەسىن، ولار قايدان ءتۇسىنسىن...
جۇمىس جاساپ، اقشا تاۋىپ جۇرسەم ەكەن، اكەم مەن اناما كومەك رەتىندە... بىراق، اتتەڭ، قولىمنىڭ قىسكالىعىن-اي، دەسەڭشى! شىنىن ايتسام مىنا مەن اس ءىشىپ، اياق بوساتقاننان باسقا نە ىستەپ ءجۇرمىن؟ قازىر ىستەيمىن دەسەڭ دە جۇمىس جوق! بار قولىمنان كەلگەنى، مەن ءۇشىن قينالىپ جۇرگەن اكەم مەن شەشەمە ءسوز كەلمەسىن دەپ، ساباعىمدى جاقسى وقۋعا بار كۇشىمدى سالۋدامىن. كۇندىز دە، تۇندە دە: «مەنىڭ ارداقتى اكەم مەن اسىل انام امان بولسا ەكەن دەپ، قۇدايدان تىلەيمىن!
جاراتۋشىم مەنىڭ بۇل كوز جاسىمدى كورە مە، كورمەي مە، ول جاعىن تاعى ايتا المايمىن...
مەن بۇل حاتتى قاتتى قينالىپ كەتكەننەن كەيىن جانە اسقان شاراسىزدىقتان كەيىن امالسىز جازىپ وتىرمىن. بۇگىنگى قازاق جاستارىنىڭ كوبىنىڭ باسىندا ءداپ مەندەگىدەي اۋىر جاعدايلاردىڭ بولۋى دا مۇمكىن. ال، مەن قاتتى قينالعاننان كەيىن، امالسىزدان وسى حاتتى جازىپ وتىرمىن. مەنى اياماساڭدار دا، انا قاتتى قينالىپ جۇرگەن اكەم مەن اناشىمدى ايايتىن ادام بار مە ەكەن جەر بەتىندە؟..
قول ۇشىن بەرىپ، كومەكتەسەتىن جاندار بولسا عوي، شىركىن، دەپ تە ارماندايمىن، كەيدە...
سالەممەن ەكىنشى كۋرس ستۋدەنتى ۆەنەرا...»
(تولىق مەكەن جايىن، تولىق اتىن، تەگىن، وقۋ ورنىن كەيىن كورسەتەمىن).
جۇماش كەنەباي (كوكبورى)
Abai.kz
