باتىس  ەلدەرى  بىرلەستىگى – اقش پەن ەۆروپالىق وداق جانە ناتو  رەسەيدىڭ  ەكونوميكالىق  جانە ساياسي كۇيرەۋىن الدىعا ماقسات ەتىپ قويىپ وتىر. رەسەي حالقىنىڭ  سانى 146 ملن. 804 مىڭعا جەتتى. رەسەيدىڭ بۇگىنگى كۇنى ىشكى جيىنتىق ءونىم كولەمى بويىنشا 1267.55 ميلليارد  دوللاردى قۇرايدى. الەم بويىنشا رەسەي ىشكى جيىنتىق ءونىم كولەمى بويىنشا 13 ورىندا (https://ru.wikipedia.org/wiki; http://investorschool.ru/rejting-stran-po-vvp-2017;)  رەسەيدىڭ الدىندا اقش، قىتاي، جاپونيا، گەرمانيا، ۇلىبريتانيا، فرانتسيا، ينديا، يتاليا، برازيليا، كانادا، وڭتۇستىك كورەيا جانە  يسپانيا تۇر.

رەسەيدىڭ ۇلكەن داعدارىسقا تۇسۋىنە بىرنەشە سەبەپ بار.

بىرىنشىدەن، رەسەي ەكونوميكالىق جانە ساياسي رەفورما جاساپ، تىعىرىقتان شىعۋ كەرەك.

ەكىنشىدەن، باتىس اليانسى مۇناي باعاسىن قۇلدىراتىپ كەلەدى. سول سەبەپتەن باتىس  ەلدەرى  بىرلەستىگى يرانعا دەگەن سانكتسيالىق شەكتەۋدى  باسەڭدەتتى.  اقش ءوز تاراپىنان مۇناي ءوندىرۋدى ۇدەتتى. اقش-تىڭ بۇرىنعى مۇناي ساياساتى شەت ەلدەرگە مۇناي ساتپاۋعا نەگىزدەلگەن بولاتىن. مۇناي باعاسى تومەندەسە دە رەسەي بيۋدجەتى (از بولسا دا مۇناي ساتۋدان ءالى دە مەملەكەتتىك قارجىلارىن تولىقتىرىپ كەلەدى) تۇگەسىلگەن جوق.

رەسەي مەن باتىس  ەلدەرى بىرلەستىگى اراسىنداعى ارازدىق ءالى جالعاسا تۇسەدى. ويتكەنى، رەسەي اگرەسسيۆتىك ساياساتىن ءالى جالعاستىرىپ جاتىر.

الدىمەن رەسەي  ەلتسيننىڭ تۇسىندا گەنەرال لەبەدتىڭ  قولىمەن پريدنەستروۆەنى وككۋپاتسيالادى. رەسەيدىڭ ميليتاريستىك لوببيلەرى  ەلتسيننىڭ كەتۋىنەن كەيىن ءپۋتيندى تولىق قولدادى. ءپۋتيننىڭ تىكەلەي ىقپال ەتۋىمەن مەدۆەدەۆ گرۋزياعا  شابۋىل جاساپ، وڭتۇستىك وسەتيانى رەسەيگە قوسىپ الدى، ال ابحازيا «ەگەمەندىك» الدى. 2014 جىلى رەسەي ۋكراينانىڭ قىرىم جارتىارالىن اننەكسيالادى جانە شىعىس  ۋكراينادا  «گيبريدتىك»  سوعىس اشتى.

رەسەيدىڭ بۇل قادامىن باتىس ەلدەرى  بىرلەستىگىمەن كەلىسىلگەن ەۋروپاداعى لەگيتيمدىك شەكارالاردى جوققا شىعارۋ  اكتىسى دەپ تانۋعا بولدى. باتىس  ەلدەرى  بىرلەستىگى  رەسەيدىڭ  ەكونوميكالىق دامۋىن باسەڭدەتتى، ستاگناتسياعا ۇشىراتتى. قازىر ەلدىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگى  تۇرالاپ كەلەدى.

باتىس ەلدەرى رەسەيگە ءۇستى-ۇستىنە سانكتسيالار سالىپ، رەسەيگە كرەديت جانە جاڭا تەحنولوگيا بەرمەۋگە ۋادەلەسىپ وتىر.

بۇرىن اقش پەن كسرو الەمدەگى ەڭ باسشى، ەڭ مىقتى ەل بولعان ەدى. قازىر عالام تىزگىنى ەڭ  ىقپالدى، ەڭ  مىقتى ەل اقش، ەۋروپالىق وداق جانە قىتاي. رەسەيدىڭ  ەڭ بەلدى مەملەكەتتەر قاتارىنا شىعۋى ول ەلدىڭ اگرەسسيۆتىك ساياساتىن ودان ارمەن ۇدەتىپ جاتىر.

قازىر رەسەي قاتارىنان ەكى سوعىس جۇرگىزۋدە: سيريا جانە  ۋكراينادا، ونىڭ ۇستىنە رەسەي باتىسپەن ميليتاريزاتسيا جولىنا ءتۇسىپ كوپ قارجىنى اسكەري قارۋلانۋعا سارپ ەتىپ كەلەدى.

ەگەردە پۋتين 2018 جىلى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا قاتىسىپ، بيلىكتى قايتادان قولعا السا، رەسەيدىڭ تۇرمىستىق جاعدايى جاقسارمايتىنى حاق. دەمەك، الدا پۋتينگە قارسى نارازىلىق كۇشەيە بەرەدى. ەندى بولاشاققا بولجام جاساپ كورسەك.

بىرىنشىدەن، پۋتيندىك رەسەي ۋكراينانى جەڭە المايدى، سەبەبى باتىس بىرلەستىگى ۋكرايناعا ەكونوميكالىق، قارجىلىق، اسكەري (الدىمەن لەتالدىق قارۋ) كومەك كورسەتپەك. لەتالدىق قارۋ دەگەنىمىز –  پارمەندى اسكەري قارۋ. سوندىقتان ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن رەسەي اسكەرى لۋگانسك پەن دونەتسكتەن كەتۋگە ءماجبۇر بولادى.

ەكىنشىدەن، پۋتينگە قارسى اسكەريلەر مەن ماڭايىنداعى اكىم شونجارلار مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋى ىقتيمال.

ال بىزگە رەسەيدىڭ شەكسىز السىرەگەنى كەرەك. قىتاي كۇشەيىپ، رەسەي  كۇيرەسە، بەلگىلى ءبىر دارەجەدە قازاقستان قىتايعا جاعىنا باستايدى. سوندىقتان دا ەكونوميكالىق قاتىناستاردى قىتايمەن  كۇشەيتۋ ءۇشىن قىتاي تىلىنە باسىمدىق بەرە باستاۋ كەرەك.

Abai.kz