06.08.11.
ءتىل تاعى دا تالقىعا ءتۇستى

اپتا ورتاسىندا ءورىستىلدى عالامتور باسىلىمدارى قازاق ءتىلىنىڭ ماسەلەسىن كوتەردى. بۇعان تۇرتكى بولعان مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ تىلگە بايلانىستى دايارلاعان جاڭا زاڭ جوباسى ەكەن. «2013 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ قازاقستاندا ءىس-قاعازدارى تولىق مەملەكەتتىك تىلگە كوشەدى.

شەنەۋنىكتەردىڭ ءوزى مەملەكەتتىك تىلدە «سايراۋعا» ءماجبۇر بولادى ەكەن، ورىس تىلدىلەر ەندى قايپەك؟» دەگەن ىڭعايدا ماسەلە كوتەرىلگەن. ارينە، بوساعادا وگەي بالانىڭ جاعدايىن كەشىپ كەلگەن انا ءتىلىمىز الداعى ۋاقىتتا ءوز تۇعىرىنا قونسا، ءيىسى قازاق بورىگىن اسپانعا اتىپ، قۋانارى حاق.
شىندىعى سول، 1989 جىلى قابىلدانعان ءتىل زاڭى بۇگىنگى كۇننىڭ تالابىنا ساي ەمەس. سودان بولار، قارعا تامىرلى قازاقتىڭ كوپ جەردە ەسەسى كەتىپ جاتقانى. ال جاڭا زاڭ قابىلدانا قالسا، سول كەمشىلىكتەر قالپىنا كەلەر مە ەدى؟

06.08.11.
ءتىل تاعى دا تالقىعا ءتۇستى

اپتا ورتاسىندا ءورىستىلدى عالامتور باسىلىمدارى قازاق ءتىلىنىڭ ماسەلەسىن كوتەردى. بۇعان تۇرتكى بولعان مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ تىلگە بايلانىستى دايارلاعان جاڭا زاڭ جوباسى ەكەن. «2013 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ قازاقستاندا ءىس-قاعازدارى تولىق مەملەكەتتىك تىلگە كوشەدى.

شەنەۋنىكتەردىڭ ءوزى مەملەكەتتىك تىلدە «سايراۋعا» ءماجبۇر بولادى ەكەن، ورىس تىلدىلەر ەندى قايپەك؟» دەگەن ىڭعايدا ماسەلە كوتەرىلگەن. ارينە، بوساعادا وگەي بالانىڭ جاعدايىن كەشىپ كەلگەن انا ءتىلىمىز الداعى ۋاقىتتا ءوز تۇعىرىنا قونسا، ءيىسى قازاق بورىگىن اسپانعا اتىپ، قۋانارى حاق.
شىندىعى سول، 1989 جىلى قابىلدانعان ءتىل زاڭى بۇگىنگى كۇننىڭ تالابىنا ساي ەمەس. سودان بولار، قارعا تامىرلى قازاقتىڭ كوپ جەردە ەسەسى كەتىپ جاتقانى. ال جاڭا زاڭ قابىلدانا قالسا، سول كەمشىلىكتەر قالپىنا كەلەر مە ەدى؟

شەرۋباي قۇرمانبايۇلى، مادەنيەت مينيسترلىگى ءتىل كوميتەتىنىڭ توراعاسى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور:
بۇل زاڭ جوباسىن دايىنداۋ ءۇشىن ارنايى جۇمىس توبى قۇرىلعان. ونىڭ قۇرامىندا كوپتەگەن قوعامدىق ۇيىمدار مۇشەلەرى بار. قازىر اڭگىمە ارقاۋى بولىپ جاتقان ماسەلە بۇل جۇمىس توبى مۇشەلەرىنىڭ جيناقتالعان ۇسىنىستارى. بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندارمەن ۇسىنىستارى، عىلىمي مەكەمەلەردىڭ ساراپتاماسى الىنعاننان كەيىن عانا زاڭ جوباسى دايىن بولادى. قىسقاسى ءالى زاڭ جوباسى دايىن ەمەس. سوندىقتان ءالى جاسالىپ بولماعان زاڭ جوباسىن تالقىعا سالۋدىڭ، ورىنسىز دابىل قاعۋدىڭ نەگىزى جوق. ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن شەكتەيتىن، ەلىمىزدىڭ كونستيتۋتسياسىنا قايشى كەلەتىن زاڭ قابىلدانباۋعا جول بەرىلمەيدى. زاڭعا وزگەرىستەر ونوماستيكا ماسەلەلەرى، كورنەكى اقپاراتتاردى مەملەكەتتىك تىلدە ساۋاتتى جازۋ مەن مەملەكەتتىك ءتىلدى ءتيىستى دەڭگەيدە بىلۋگە مىندەتتى ماماندىق، لاۋازىم يەلەرىن انىقتاۋعا باعىتتالعان. مەملەكەتتىك تىلگە قۇرمەتپەن قارايتىن كەز كەلگەن ازامات وعان قارسى بولماۋى ءتيىس دەپ ويلايمىز.

گەرولد بەلگەر، جازۋشى:
- مەن قازاق ءتىلىنىڭ جاناشىرىمىن. ۇلتىم وزگە بولسا دا، قازاق ءتىلىن جەك كورمەيتىن، سول تىلدە جەتىك سويلەي الاتىن، ول ءتىلدىڭ كوركەمدىگىن، كۇش-قۋاتىن ءبىر ادامداي بىلەتىن جانمىن. ارقاشان سول ءتىلدىڭ جاعىندامىن. تاۋەلسىزدىك العالى بەرى مەملەكەتىك ءتىل جونىندە اڭگىمە كوپ. بىراق سونىڭ ناتيجەسى از با دەپ قالامىن. اندا-ساندا تىلگە بايلانىستى ايقاي شىعادى، بىراق ەشكىم سونىڭ تۇبىنە جەتكىزبەيدى. جاقسى ايتىلعان اڭگىمەنىڭ ارتى سيىرقۇيىمشاقتانىپ كەتە بارادى. وسى جولى دا ، ياعني بىرەر جىلدىڭ كولەمىندە تۇتاستاي قازاق تىلىنە كوشەدى دەگەنگە سەنگىم كەلمەيدى.
سوندىقتان ورىس تىلدىلەر، وزگە ۇلت وكىلدەرى كۇنى بۇرىن تۋلاماي-اق قويسىن دەر ەدىم. ورىس ءتىلى ءالى دە بارلىق جەردە قولدانىلۋدا، قۋاتى كۇشتى. سوندىقتان وعان پالەندەي قاۋىپ ءتونىپ تۇرعان جوق. دەگەنمەن ورىس تىلدىلەر وسى جەردە تۇرىپ، اۋاسىن جۇتىپ، سۋىن ءىشىپ جاتقان سوڭ، قازاق ءتىلىن دە بىلگەن ءجون. مۇنىڭ ءوزى - جەرگىلىكتى جۇرتتى سىيلاۋى. قىسقاسى، مەن قازاق ءتىلىنىڭ ۇستەمدىك جۇرگىزۋىنە ەكى قولىمدى كوتەرىپ قوسىلار ەدىم. بىراق بۇل جولى دا اياقسىز قالماسا ەكەن...

نۇرسۇلۋ مىرزابەكوۆا

http://www.aikyn.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=9298&Itemid=2