باسى: ويدان تويعا دەيىن

جالعاسى: تۇڭعىشتىڭ قىزىعى مەن قيىندىعى

جالعاسى: ساياساتتىڭ سالقىنى: ءىى چەمپيونات. 1934 جىل. يتاليا

جالعاسى: پوتستسونىڭ قايتالانباس قولتاڭباسى

جالعاسى: تۇتاس ۇلتتى قايعىرتقان گول

جالعاسى: ءالپى ەتەگىندەگى اۋلا فۋتبولى

جالعاسى: ۇلى جاڭالىقتار ۋاقىتى

جالعاسى: گاررينچانىڭ چەمپيوناتى

جالعاسى: ۇرلانىپ-تابىلعان كۋبوك

جالعاسى: 1970 جىل. قوش، «التىن نيكە»!

جالعاسى: 1974 جىل. «تۇتاسقان فۋتبولدىڭ» تۇعىرى

جالعاسى: دەر كەزiندە قۇرتىلعان مۇرت

جالعاسى: 1982 جىل. كاتتەناچچو جانە قارسى شابۋىل

جالعاسى: مايتالمان مارادونا جانە... «قۇدايدىڭ قولى»

جالعاسى: پەنالتي تەبۋدەن جارىس

جالعاسى: 1994 جىل. 24 جىل كۇتكەن جەڭىس

جالعاسى: 1998 جىل. جاڭا فورمات – جاڭا چەمپيون 

XVءىءى چەمپيونات. 2002 جىل. وڭتۇستىك كورەيا/جاپونيا

الەم چەمپيونى – برازيليا
كۇمىس جۇلدەگەر – گەرمانيا
قولا جۇلدەگەر – تۇركيا

شارشاۋلى جۇيرىكتەر شابا المادى

ءححى عاسىرداعى العاشقى الەمدىك دوپ دوداسى تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا، ونىڭ باستى جەتى ەرەكشەلىگىن باسا كورسەتۋگە بولادى (جانە مۇندا «تۇڭعىش» دەگەن ءسوزدى وتە كوپ قولدانۋعا تۋرا كەلەدى). بىرىنشىدەن، بۇل تۇڭعىش رەت ازيادا ۇيىمداستىرىلعان تۋرنير ەدى; ەكىنشىدەن، تۇڭعىش رەت ەكى بىردەي ەلدە وتكىزىلدى; ۇشىنشىدەن، ازيالىق قۇراما (وڭتۇستىك كورەيا) تۇڭعىش رەت تاڭداۋلى تورتتىكتىڭ قاتارىنان تابىلدى; تورتىنشىدەن، تۇڭعىش رەت يسلام ەلىنىڭ كومانداسى (تۇركيا) جۇلدەگە يە بولدى; بەسىنشىدەن، تۇڭعىش رەت تۇركى تىلدەس مەملەكەت وكىلى (تۇركيا) وسىنداي ءىرى تابىسقا قول جەتكىزدى; التىنشىدان، دودا سۇرمەرگەنى – برازيليالىق رونالدو 8 دوپ سوعىپ، شابۋىلشىلاردى سوناۋ 1978 جىلدان بەرگى «6 گولدان اسپايتىن اۋرۋدان» ايىقتىرعانداي بولدى.

جەتىنشى ءۇردىس – الەم كۋبوگىنان باستى ۇمىتكەرلەردىڭ كوپشىلىگى جۇرت كۇتكەن دەڭگەيدەن كورىنە المادى. جاسىل الاڭدا ويناق سالۋعا ءتيىس جارىق جۇلدىزدار اياعىنا جەم تۇسكەن اتتاي كىبىرتىكتەۋمەن بولدى. ءبىر جىلدا 60-70 رەسمي ماتچقا قاتىساتىن ولاردىڭ چەمپيوناتقا سىلەلەپ شارشاپ، قۇر سۇلدەرى جەتكەنى انىق اڭعارىلدى. راس، التىن جۇلدەدەن ۇمىتكەرلەردىڭ كەيبىرىنە بىلىكسىز تورەشىلەردىڭ دە زاردابى ءتيىپ جاتتى. بىراق ساتسىزدىكتىڭ باستى سەبەبى –كوماندالاردىڭ كۇش-قۋات دايىندىعىنىڭ ناشارلىعىنان، ياعني 9-10 ايعا سوزىلعان فۋتبول ماۋسىمىنان سوڭ سىلىكپەسى شىققان، الەمدىك دودا الدىندا ءسال تىنىعىپ الۋعا دا ۋاقىت تاپپاعان شەبەرلەرىنىڭ بابىندا بولماۋىنان ەكەنى انىق ەدى. وسى دودادان سوڭ فيفا «ۇلتتىق بىرىنشىلىكتەر الەم چەمپيوناتىنان ءبىر اي بۇرىن بىتەتىن بولسىن» دەگەن تالاپ قويدى.

ۇزدىكتەردىڭ ىشىندە ەشقانداي شارشاۋ-شالدىعۋعا قاراماستان شاشاسىنا شاڭ جۇقتىرماعانى – برازيليا مەن گەرمانيا بولدى. مۇنىڭ سەبەبىن ساراپشىلار بىلاي تۇسىندىرەدى: گەرمانيا چەمپيوناتىندا ءار جىلدىڭ قاڭتار-اقپان ايلارىندا 40 كۇندەي ءۇزىلىس بولادى. ياعني انگليا، يسپانيا، يتاليا كلۋبتارى كۇزدەن جازعا شەيىن ءۇزىلىسسىز ويناسا، نەمىس كوماندالارى ورتا جولدا ءبىر ات شالدىرىپ الادى. برازيليانىڭ ويىنىن ۇيىمداستىراتىن جۇلدىزدارعا دا فۋتبول ماۋسىمى بارىسىندا ءوز كۇشىن سارقا جۇمساماۋدىڭ ءساتى ءتۇستى: رونالدو جارتى جىل جاراقاتىنان ايىعا الماي جاتتى، ريۆالدونىڭ دا ەكى رەت ءماجبۇري «دەمالىسقا» شىعۋىنا تۋرا كەلدى، ال رونالدينو ول كەزدە دەڭگەيى سالىستىرمالى تۇردە ءسال تومەندەۋ فرانتسۋز چەمپيوناتىندا ونەر كورسەتكەن-ءدى. ياعني ولار دوپ دوداسىنا شارشاۋلى كەلگەن جوق.

دەسەك تە، اۋەلگى ساتىنىڭ وزىندە-اق ارنايى اتاپ وتۋگە لايىقتى بىرنەشە تارتىستى كەزدەسۋلەر ءوتتى. ءتىپتى بەتاشار ماتچتىڭ ءوزى سەنساتسياعا ۇلاستى: ءدۇبىرلى دوداعا العاش قوسىلعان سەنەگال قۇراماسى فرانتسيانى 1:0 ەسەبىمەن ۇتىپ كەتتى. قورعانىستى تاستاي عىپ بەكىتىپ اپ، سالعان جەردەن العا ۇمتىلعان افريكالىقتاردىڭ الەم چەمپيونىنان تيتتەي دە سەسكەنبەيتىنى اڭعارىلدى. سەنەگال فۋتبولشىلارى ەكىنشى تۋردا دا ساۋاتتى ويىنىمەن ءسۇيسىنتتى. قاقپاسىنا دوپ جىبەرىپ العان سوڭ دا، ساتسىزدىككە مويىماي، كۇشتى ەرىك-جىگەر تانىتتى. سونىڭ ارقاسىندا ەسەپتى دە تەڭەستىردى، دات كومانداسىن دا قاتتى تىقسىردى. ال فرانتسۋزدار زيدانسىز وتكىزگەن ەكىنشى ماتچىندا دا گول سوعا المادى. سوڭعى تۋردا دانيانى ەكى دوپ ايىرماشىلىعىمەن جەڭسە، الدىڭعى ورىنداردىڭ ءبىرىن يەلەنۋدەن ءۇمىتى بولعان فرانتسيا قۇراماسى ول مۇمكىندىكتى پايدالانا العان جوق. كەرىسىنشە، دانيا وتە شەبەر ويىن كورسەتىپ، «ا» توبىنىڭ جەڭىمپازى اتاندى. ال سەنەگال – ۋرۋگۆاي ماتچى 3:3 ەسەبىمەن تەڭ اياقتالدى. ءبىرىنشى تايمدا سەنەگالدىقتار جاۋاپسىز ءۇش دوپ سوققانىمەن، ۇزىلىستەن كەيىن ويىن تىزگىنىن ۋرۋگۆايلىقتار ءبىرجولا ءوز قولىنا الدى. كەرەمەت ەرىك-جىگەر تانىتقان ولار اقىرى ءتىپتى ەسەپتى تەڭەستىرىپ كەتتى. كەلەسى ساتىعا ءوتۋ ءۇشىن ولارعا تاعى ءبىر دوپ سوعۋ قاجەت ەدى، بىراق وعان ۋاقىت جەتپەدى.

بوكسەسىنە تيگەن دوپتان... بەتى «جارالاندى»

«ۆ» توبىندا يسپانيا قۇراماسى ءۇش ويىندا دا جەڭىسكە جەتتى. ولارعا قارسىلىق كورسەتۋگە قاۋقارى جەتەدى دەلىنگەن سلوۆەنيا بولسا، ءتىپتى بىردە-ءبىر ۇپاي دا الا المادى. بۇل از بولسا، يسپاندىقتاردان ۇتىلعان سوڭ، كومانداداعى پسيحولوگيالىق احۋال تىم ناشارلاپ كەتسە كەرەك، ۇزدىك ويىنشىلاردىڭ ءبىرى زاحوۆيچ باس باپكەر سرەچكو كاتانەتسپەن ۇرسىسىپ قالىپ، ەلىنە اتتانىپ كەتتى. ال پاراگۆاي – وڭتۇستىك افريكا ماتچىندا قوس كوماندا دا دورەكى ارەكەتتەرگە كوپ باردى. العاشقى 45 مينۋتتا تورەشىنىڭ فۋتبولشىلارعا 6 سارى قاعاز كورسەتۋى – سونىڭ دالەلى. ويىننىڭ 1-مينۋتىندا-اق ل.ميحەلدىڭ پەنالتي بەرەتىن ءجونى بار ەدى: افريكالىق قاقپاشى سانتا كرۋستى يتەرىپ قۇلاتقان بولاتىن. بىراق تورەشى بىلق ەتكەن جوق. ال ماتچتىڭ سوڭعى سەكۋندتارىندا ول پاراگۆايلىقتاردىڭ قاقپاسىنا ويلاماعان جەردەن 11 مەترلىك بەلگىلەدى! ەگەر قاقپادا چيلاۆەرت (داڭقتى قاقپاشى اقىرعى ىرىكتەۋ ويىنىندا الاڭنان قۋىلۋى سەبەپتى بۇل كەزدەسۋگە قاتىسپادى) تۇرعاندا، گول بولماس تا ما ەدى، بىراق ونىڭ ىزباسارىتابارەللي سوققىعا توسقاۋىل بولا المادى... 1/8 فينالعا بۇل توپتان يسپانيا مەن پاراگۆاي شىقتى.

«س» توبىنداعى ويىندار ءىرى جانجالمەن باستالدى. برازيليامەن تەرەزەسى تەڭ ويىن كورسەتكەن تۇركيا قۇراماسى 45-مينۋتتا العا شىقتى (حاسان شاش). ەكىنشى تايمنىڭ باسىندا رونالدو ەسەپتى تەڭەستىرگەنىمەن، برازيليالىقتارعا جەڭىس جەتكىزبەيتىندەي كورىنگەن. بىراق سوڭعى مينۋتتاردا ولار وتە بەلسەندى وينادى. 86-مينۋتتا كورەي تورەشىسى «الپاي ويىن ءتارتىبىن بۇزدى» دەپ ەسەپتەپ، ونى الاڭنان قۋدى جانە پەنالتي بەلگىلەدى. شىن مانىندە، قورعاۋشى ويىن ءتارتىبىن بۇزا قويعاننىڭ وزىندە، ول قاقتىعىس ايىپ الاڭىنىڭ سىرتىندا بولعان-دى. ياعني تورەشى 11 مەترلىك ەمەس، ءجاي ايىپ دوبىن بەلگىلەسە، ادىلىرەك بولار ەدى. سول نۇكتەدەن جەڭىس دوبىن سوققان ريۆالدو اقىرعى مينۋتتا بۇرىشتاما بەرمەك ەدى، اشۋعا بۋلىققان حاكان ءۇنسال يەسىز جاتقان دوپتى وعان قاراي قاتتى تەپتى. دوپ بوكسەسىنە تيگەن زامات... بەتىن ۇستاپ جاتا كەتكەن برازيليالىقتىڭ «اكتەرلىك شەبەرلىگىن» جوعارى باعالاعان تورەشى تۇرىك ويىنشىسىنا قىزىل كارتوچكا كورسەتتى. كەزدەسۋدەن كەيىن الەمنىڭ 1999 جىلعى ۇزدىك فۋتبولشىسى ءوز «قىلمىسىن» مويىنداپ، «مەن حاكاندى تورەشى الاڭنان قۋىپ جىبەرسىن دەپ ادەيى ىستەدىم» دەگەن ەدى. چەمپيونات الدىندا «مۇنداي ارتىستىك ارەكەتتەرگە قارسى اياۋسىز كۇرەس اشامىز» دەپ كۇشەنگەن فۋتبول شەنەۋنىكتەرى ريۆالدونىڭ اتاق-داڭقىن سىيلادى ما ەكەن، وعان تەك ايىپپۇل (10 مىڭ شۆەيتسار فرانكى) تولەتۋدى عانا ۇيعارىپتى... قالاي بولعاندا دا، بۇل وقيعا اتالعان كوماندالاردىڭ جارىستى جالعاستىرۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزە العان جوق.

ارگەنتينا «ءولىم توبىنان» «ءتىرى» شىقپادى

«ە» توبىنىڭ جەڭىمپازى گەرمانيا ءبىرىنشى تۋردا ساۋد ارابياسىن 8:0 ەسەبىمەن تالقاندادى. ارابتاردىڭ باسپەن اسا جاقسى ويناي بەرمەيتىنىن بىلگەن گەرمانيا قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى رۋدي فەللەر جىگىتتەرىنە «دوپتى ايىپ الاڭىنا كوبىنە اۋەلەتىپ تاستاڭدار» دەپ تاپسىرسا كەرەك، 8 گولدىڭ التاۋى باسپەن سوعىلدى. ارعى تەگىن قازبالاساڭ پولياك بولىپ شىعاتىن جاس شابۋىلشى ميروسلاۆ كلوزە ءتىپتى ءوزىنىڭ ءۇش گولىن دا قاقپاعا باسپەن ەنگىزگەن! ازيالىقتاردىڭ وتە ناشار ويناعانى سونداي، ولاردىڭ ەڭ جاقسى قىرىمەن كوزگە تۇسكەنى... قاقپاشى مۇحامەد ءال-دەايا بولدى... بۇل توپتان كەلەسى كەزەڭگە نەمىستەرمەن بىرگە يرلانديا شىقتى.

«ع» توبىنا تۇسكەن اعىلشىندار ءۇشىن ەڭ قاۋىپتى قارسىلاس... شۆەتسيا ەكەن. وسى سپورت ءتۇرىن ويلاپ تاپقان ەلدىڭ قۇراماسى سكانديناۆتاردى 1968 جىلدان بەرى ۇتا الماي كەلەدى! ساتستىزدىك سەرياسى جاپونيادا دا جالعاسىن تاپتى. اۋەلدە جاقسى ويناعان انگليا فۋتبولشىلارى ماتچ سوڭىنا قاراي شارشاپ قالدى ما، ايتەۋىر شابىتتانا تۇسكەن شۆەدتەردىڭ شابۋىلىنا ارەڭ تويتارىس بەردى. «راس، مۇنداي كۇشتى كوماندامەن تەڭ ءتۇسۋدىڭ ءوزى مارتەبە، بىراق ەكىنشى تايمدا تالاي ۇرىمتال ءساتتىڭ ۋىستان شىعىپ كەتكەنىن ويلاسام، ءىشىم ۋداي اشيدى» دەدى ويىننان سوڭ شۆەتسيا قۇراماسىنىڭ رۋلىندەگى قوس باپكەردىڭ ءبىرى لارس لاگەرباك. جەتى اپتا ەمدەلگەن بەكحەم دارىگەرلەردىڭ قىرۋار ەڭبەگىن اقتاپ، الاڭعا شىقتى. بىراق تەك ءبىر ساعاتقا عانا شىدادى.

ارگەنتينا – انگليا ماتچى دا جانكۇيەرلەر مەن ماماندار كۇتكەن ۇدەدەن شىقتى. قورعاۋشىلارىنا دەيىن العا ۇمتىلىپ تۇراتىن وڭتۇستىكامەريكالىقتار دوپتى اعىلشىندارعا قاراعاندا الدەقايدا كوپ الىپ جۇرگەنىمەن (65%), قاۋىپتى جاعدايلار جاعىنان سۆەن-گوران ەريكسسوننىڭ جىگىتتەرى ولاردان كەم تۇسە قويعان جوق. سونداي ساتتەردىڭ بىرىندە ارگەنتينا قۇراماسىنىڭ قورعاۋشىسى پوچەتتينو ءوز ايىپ الاڭىندا وۋەندى شالىپ جىقتى. 11 مەترلىك نۇكتەدەن بەكحەم قاتەلەسكەن جوق. ەكىنشى تايمدا ويىن تۇگەلدەي اعىلشىنداردىڭ ايىپ الاڭىنىڭ الدىندا ءوتتى. بىراق ارگەنتينالىقتار قارسىلاسىنىڭ مىعىم شەبىن بۇزا المادى.

سوڭعى تۋردا ولار قانشا شابۋىلداسا دا، جۇدىرىقتاي جۇمىلعان شۆەد كومانداسىنىڭ تاسقامال قورعانىسىنىڭ الدىندا تاعى دا السىزدىك تانىتتى. ايتارى جوق، ا.سۆەنسسوننىڭ ورىنداۋىنداعى ايىپ سوققىسى كەرەمەت بولدى، دەگەنمەن قاقپاشى كابالەرو ءسال كەشىگىپ سەكىرگەن سەكىلدى. ءوز مۇمكىندىكتەرىن دۇرىستاپ پايدالانا الماعان ارگەنتينالىقتار تەك سوڭعى مينۋتتاردا عانا 11 مەترلىك ايىپ دوبىن سوعۋ قۇقىنا يە بولدى. بىراق ورتەگا ونى وتە ناشار ورىندادى، ءابۇيىر بولعاندا شۆەد قاقپاشىسى حەدمان كەرى قايتارعان دوپتى كرەسپو تورعا ءدال باعىتتاپ ۇلگەردى. بىراق ونىڭ نەسى ءابۇيىر بولدى دەيسىز...

تۇرىك فۋتبولىنىڭ كەرەمەت تابىسى

«G» توبىنداعى يتاليا قۇراماسى ەكۆادورمەن كەزدەسۋدىڭ العاشقى بولىگىندە وتە جوعارى دەڭگەيلى فۋتبول كورسەتتى. اسىرەسە توتتي مەن ۆەري ەرەكشە كوزگە ءتۇستى. ءبىرىنشىسى ورتالىق الاڭدا ويناق سالسا، ەكىنشىسى ارىپتەسىنىڭ ءدال بەرگەن پاستارىن ءمۇلت جىبەرگەن جوق. ەكىنشى تايمدا باس باپكەر دجوۆانني تراپاتتوني ءوز جىگىتتەرىن سابىر ساقتاۋعا شاقىرىپ، ونشا كوپ كۇش جۇمساماۋدى تاپسىرسا كەرەك، يتالياندىقتار وزدەرىنىڭ سۇيىكتى جۇمىسىنا – ويىن تىزگىنىن قارسىلاسىنا بەرىپ قويىپ، قورعانىستى تاستاي عىپ، تەك اندا-ساندا قارسى شابۋىل ۇيىمداستىرۋعا كوشتى. كەلەسى تۋردا «سكۋادرا ادزۋررا» كۇتپەگەن جەردەن حورۆاتتاردان ۇتىلىپ قالدى (1:2). بۇل ويىندا اعىلشىن تورەشىسى يتالياندىقتاردىڭ ەكى گولىن ەش نەگىزسىز ەسەپتەمەي قويدى. سوڭعى ماتچتا مەكسيكامەن ارەڭ دەگەندە تەڭ تۇسكەن يتاليا حورۆاتتاردىڭ ويلاماعان جەردەن ەكۆادوردان ۇتىلۋىنىڭ ارقاسىندا كەلەسى كەزەڭگە شىقتى.

بۇل دودادا بۇرىن مۇلدە كوزگە تۇسپەگەن كوماندالار بىرنەشە سەنساتسيا جاسادى. «ءولىم توبىنان» ءتىرى شىعىپ قانا قويماي، ءبىرىنشى ورىن العان شۆەتسيا قۇراماسى تاپجىلماي وتىرىپ كورەتىن تاماشا كەزدەسۋدە سول سەنەگالدىقتارعا جول بەردى. 104-مينۋتتا انري كامارا دوپتى تورعا ءدال باعىتتاعان ساتتە-اق ويىن بىردەن توقتاتىلدى – ول ۋاقىتتا «التىن گول» ەرەجەسى بار ەدى. رەسەي جانە تۋنيس كوماندالارىن جەڭىپ، «ن» توبىنان وزىپ شىققان جاپونيا فۋتبولشىلارى ءوز تاريحىنداعى ۇزدىك ناتيجەگە جەتىپ، 1/8 فينالعا شىقتى. اقش قۇراماسى وتە ۇيىمشىل ويىن كورسەتىپ، شيرەك فينالدا گەرمانيانىڭ ءوزىن قاتتى ساستىردى.

دەگەنمەن سەنساتسيانىڭ كوكەسىن تۇركيا مەن وڭتۇستىك كورەيا جاسادى. العاشقى كەزەڭدە برازيليانىڭ وزىمەن يىق تەڭەستىرە ويناعان تۇرىك باۋىرلار بارعان سايىن باۋىرىن جازا ءتۇستى. شيرەك فينالدا الەمدى اۋزىنا قاراتىپ، جۇرتتىڭ ءبارىنىڭ سۇيكىمدى «ەركەسىنە» اينالعان سەنەگالدان ولار الدەقايدا باسىم قيمىلدادى. اسىرەسە جارتىلاي قورعاۋشىلاردىڭ تالانتتىلىعى ءتانتى ەتتى. ولاردىڭ دوپتى ءبىر-بىرىنە توقتاتپاستان تەز عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءدال بەرە جانە تاماشا قابىلداي الۋىنا سۇيسىنە وتىرىپ، الاڭدا برازيليالىقتار ويناپ جاتقانداي اسەردە قالعانىمىز جاسىرىن ەمەس. «برازيليا» دەمەكشى، تۇرىكتەر جارتىلاي فينالدا تاعى دا لۋيز فەليپە سكولاريدىڭ جىگىتتەرىمەن كەزدەسىپ، 0:1 ەسەبىمەن تىزە بۇگۋگە ءماجبۇر بولدى. ايتسە دە، ءرۇشتۋ رەدجبەر، حاكان شۇكىر، حاسان شاش، يلحان مانسىز، يىلدىراي باستۇرك، ءۇمىت داۋالا سەكىلدى جىگىتتەردىڭ اتى جەر جاردى.

«كورەي ەرتەگىسى»

ال «D» توبىندا ويناعان كورەيلەر ءۇشىن بۇل چەمپيوناتتىڭ ورنى مۇلدە بولەك بولدى. الەمدىك فۋتبول چەمپيوناتىنا التىنشى رەت فينالدىق سىنعا قاتىسىپ وتىرعان وڭتۇستىك كورەيا قۇراماسى وسىعان دەيىن 14 كەزدەسۋ وتكىزىپ، بىردە-بىرىندە جەڭىس ءدامىن تاتپاعان-دى. وزدەرى ءۇشىن شىن مانىندە «تاريحي ماتچ» بولعان پولشامەن كەزدەسۋدە ولار 2:0 ەسەبىمەن جەڭىسكە جەتتى. 48 ميلليون كورەي حالقى 48 جىلدان بەرى كۇتكەن العاشقى تابىستى كوماندا ستاديونعا جينالعان 48 مىڭ ادامنىڭ كوز الدىندا ولجالادى.

ءارى قاراي كورەي جانكۇيەرلەرىنىڭ ءوڭى تۇگىلى، تۇسىنە كىرمەگەن وقيعالار باستالدى. تەڭ ويىن دا قاناعاتتاندىرار تۇستا ولار پورتۋگاليانى جەڭىپ كەتتى. يتاليادان ۇتىلىپ جاتىپ، سوڭعى مينۋتتاردا ەسەپتى تەڭەستىرىپ قانا قويماي، قوسىمشا ۋاقىتتا جەڭىس دوبىن سوقتى. يسپانيامەن تىرەسىپ باعىپ، اقىرى ماتچ سوڭىنداعى فۋتبول لوتەرەياسىندا ءساتتى بيلەتتى جۇلىپ الدى. ويىن تىزگىنى يسپاندىقتاردىڭ قولىندا ەدى، بىراق ولارعا دالدىك جەتىسپەدى. 100-مينۋتتاعى مورەنتەستىڭ قاقپا باعاناسىن سولق ەتكىزگەن ءساتىنىڭ ءوزى نەگە تۇرادى! دەگەنمەن، يسپاندىقتاردىڭ نىسانانى ءدوپ كوزدەگەن كەزدەرى دە بولدى: ماسەلەن، 93-مينۋتتا تاعى دا سول مورەنتەس وڭ قاپتالدان حواكين تاستاعان دوپتى تورعا ءدال ءتۇسىردى. بىراق تورەشى «پاس بەرىلەر الدىندا دوپ الاڭنان شىعىپ كەتتى» دەپ، گولدى ەسەپتەمەي تاستادى. الايدا تەلەقايتالاۋدا دوپتىڭ الاڭنان شىقپاعانى انىق كورىندى. مۇنىڭ الدىندا تورەشى جارتىلاي قورعاۋشى باراحانىڭ دا تازا گولىن ەسەپتەمەي قويعان-دى... پەنالتي سەرياسىندا كورەيلەر بارلىق سوققىسىن ءدال تەپتى، ال يسپان جىگىتتەرىنەن حواكين ءمۇلت كەتتى دە، مەندەتانىڭ سوققىسى قاجەت بولماي قالدى.

بۇل تابىستان باس باپكەر گۋس حيددينكتىڭ كاسىبي شەبەرلىگىن عانا ەمەس، ويىنشىلاردىڭ ەرىك-جىگەرىنىڭ مىقتىلىعىن، اعزاسىنىڭ توزىمدىلىگىن جانە «ءبىرىمىز ءبارىمىز ءۇشىن، ءبارىمىز ءبىرىمىز ءۇشىن» دەگەن اۋىزبىرشىلىكتى اڭعارۋعا بولادى. سەريال ەكەش سەريال دا بىتەدى عوي، اقىرى «كورەي ەرتەگىسى» دە اياقتالدى. ونىڭ «سوڭعى تاراۋىن» نەمىستەر جازدى – 1:0.

ءۇشىنشى ورىن ءۇشىن بولعان ماتچتا چەمپيوناتتىڭ ەكى اقجولتايى ءوزارا كەزدەستى. تۇركيا فۋتبولشىلارى «ءۇشىنشى ورىن نە، ءتورتىنشى نە، ءبارىبىر ەمەس پە؟» دەمەي، بۇل ويىنعا دا اسا قاتتى ماڭىز بەرگەن ەكەن. تورەشىنىڭ ويىندى باستاۋعا بەلگى بەرگەن ىسقىرىعى ەستىلە سالا العا لاپ قويعان ولار نەبارى 11-سەكۋندتا-اق ەسەپ اشتى! بۇل – الەم چەمپيوناتتارىنداعى ەڭ تەز سوعىلعان گول ەدى. بۇعان دەيىنگى جىلدام گولدىڭ اۆتورى چەح ۆاتسلاۆ ماشەك بولاتىن. 1962 جىلى مەكسيكامەن ويىندا ول قاقپانى ماتچتىڭ 15-سەكۋندىندا ءدال كوزدەگەن ەدى. ءوز كومانداسىن ىرىكتەۋ سىنىنان الىپ شىققانىمەن، كورەيا مەن جاپونيا الاڭدارىندا وسى ماتچقا دەيىن بىردە-ءبىر گول سوقپاي، وزگە ارىپتەستەرىنىڭ كولەڭكەسىندە قالىپ كەلگەن حاكان شۇكىر ءبارىبىر تاريحقا ەندى!

ەندى – پەنتاكامپەوندار!

ال فينالدا برازيليا قۇراماسى بەسىنشى رەت الەم فۋتبولىنىڭ التىن ءتاجىن يەلەندى. بۇكىل تۋرنير بويىنا قارسىلاستارىنان ايقىن باسىم ءتۇسىپ كەلگەن ولار شەشۋشى كەزدەسۋدە دە جەڭىسكە لايىق بولدى. بۇل – الەم چەمپيوناتتارى تاريحىنداعى برازيليا مەن گەرمانيانىڭ تۇڭعىش توقايلاسۋى ەدى. يوكوگاماداعى شەشۋشى ويىننىڭ الدىندا ماماندار وسى چەمپيوناتتىڭ جۇلدىزى اتانۋعا لايىق دەپ مىنا ءۇش فۋتبولشىنى كورسەتكەن بولاتىن: رونالدو، ريۆالدو جانە كان. ءبىر قىزىعى، فينالدىڭ تاعدىرى راسىندا دا وسى ۇشەۋىنىڭ تىكەلەي ارالاسۋىمەن شەشىلدى. العاشقى گول ريۆالدونىڭ سوققىسىن ۇستاي الماعان نەمىس قاقپاشىسىنىڭ قاتەلىگىنەن سوعىلدى. كاننىڭ باسقا كەزدە ەمەس، تۋرا برازيليامەن ويىندا قاتەلەسۋىندە دە ءبىر ءمان بار سەكىلدى. جالپى العاندا، قيمىلى ءتانتى ەتكەنىمەن، گەرمانيا چەمپيون بولۋعا مۇلدە لايىق ەمەس-تۇعىن. ەگەر ولار جەڭىمپاز اتانعاندا، بالكىم، فۋتبولعا وبال بولار ما ەدى. سوندىقتان فۋتبول قۇدايىنىڭ، ءسوز جوق، چەمپيوناتتىڭ ۇزدىك قاقپاشىسىن تاپ وسى ساتتە ءسۇرىندىرۋى تەگىن ەمەس-اۋ...

ال ەكىنشى گولعا كاندى كىنالاۋدىڭ ءجونى جوق. بۇل جەردە ءبارى دە تاماشا بولدى: كلەبەرسوننىڭ پاسى دا، ونى وتكىزىپ جىبەرگەن ريۆالدونىڭ تاپقىرلىعى دا، دوپتى سول اياعىمەن توقتاتىپ، وڭ اياعىمەن سوعىپ جىبەرگەن رونالدونىڭ شەبەرلىگى دە... ءتىپتى جان ۇشىرا سەكىرگەن قاقپاشىنىڭ ارەكەتى دە وسى ءبىر ادەمى كورىنىسكە وزىنشە ءار قوسىپ تۇردى.

«بۇگىنگى برازيليا 1994 جىلعى كوماندادان دا، وسىدان ءتورت جىل بۇرىنعى قۇرامادان دا كۇشتى!» دەدى قۋانىشتان جۇرەگى اتشا تۋلاپ، 23 جىگىتتىڭ ارقايسىسىنىڭ بەتىنەن سۇيگەن پەلە. «فۋتبول كورولىنىڭ» سوزىندە تيتتەي دە اسىلىق جوق. بۇل جولعى برازيليا «قويشى، كۋبوكتى قايتا-قايتا وسىلار الا بەرە مە؟» دەپ، تۋرنير باستالعاننان وزدەرىنىڭ جەڭىسىنە قارسى بولعان جانكۇيەرلەر توبىن دا اسەم ويىنىمەن باۋراپ اكەتتى. ءاۋ باستا تىم سەلكەۋ كورىنگەن قورعانىسى دا شەشۋشى ءسات جاقىنداعان سايىن تاس-ءتۇيىن بولا ءتۇستى. 3-5-2 تاكتيكالىق جۇيەسى ۇجىمنىڭ بار مۇمكىندىگىن اشىپ كورسەتۋگە كومەكتەستى. كافۋ مەن روبەرتو كارلوس قوس قاپتالدىڭ ناعىز قوجايىندارى بولدى. ايتپاقشى، كوماندا كاپيتانى كافۋ – ءۇش رەت فينالدىق ماتچقا قاتىسقان تۇڭعىش جانە ازىرگە جالعىز فۋتبولشى!

سكولاري مىعىم قورعانىس، ۇيىمشىل ارەكەتپەن بىرگە كومانداداعى جەكەلەگەن جارىق جۇلدىزداردى تاكتيكالىق جۇيە شىرماۋىنا قاماپ ۇستاماي، ولارعا بەلگىلى ءبىر دارەجەدە وي جانە قيمىل ەركىندىگىن بەرۋدىڭ دە جاقسى جاقتارى بار ەكەنىن تاعى ءبىر رەت دالەلدەدى. ءسويتىپ، «بۇگىندە پراگماتيك بولماي كۇن جوق!» دەپ كۇڭىرەنەتىن كەيبىر مامانداردى اجەپتاۋىر ويلانتىپ تاستادى. «90-جىلداردا توقىراۋعا ۇشىراعان الەمدىك فۋتبولدىڭ فرانتسۋزدار ايقىنداپ بەرگەن شابۋىلداۋشى سيپاتى بۇدان سوڭ برازيليا نۇسقاعان باعىتتا داميدى» دەستى دۋالى اۋىز ساراپشىلار. دەمەك، بۇل – برازيليانىڭ عانا ەمەس، جالپى فۋتبول ونەرىنىڭ جەڭىسى بولدى دەسەك، ارتىق ەمەس.

ويىن ناتيجەلەرى

فينالدىق تۋرنيرگە 32 كوماندا قاتىستى.

64 ويىن وتكىزىلدى، 161 دوپ سوعىلدى (ورتا ەسەپپەن 2,52 گول).

«ا» توبى

فرانتسيا – سەنەگال – 0:1, ۋرۋگۆاي – دانيا – 1:2, فرانتسيا – ۋرۋگۆاي – 0:0, سەنەگال – دانيا – 1:1, فرانتسيا – دانيا – 0:2, سەنەگال – ۋرۋگۆاي – 3:3.

«ۆ» توبى

پاراگۆاي – وڭت.افريكا – 2:2, يسپانيا – سلوۆەنيا – 3:1, يسپانيا – پاراگۆاي – 3:1, سلوۆەنيا – وڭت.افريكا – 0:1, سلوۆەنيا – پاراگۆاي – 1:3, يسپانيا – وڭت.افريكا – 3:2.

«س» توبى

برازيليا – تۇركيا – 2:1, قىتاي – كوستا-ريكا – 0:2, برازيليا – قىتاي – 4:0, تۇركيا – كوستا-ريكا – 1:1, برازيليا – كوستا-ريكا – 5:2, تۇركيا – قىتاي – 3:0.

«D» توبى

وڭت.كورەيا – پولشا – 2:0, اقش – پورتۋگاليا – 3:2, وڭت.كورەيا – اقش – 1:1, پولشا – پورتۋگاليا – 0:4, وڭت.كورەيا – پورتۋگاليا – 1:0, پولشا – اقش – 3:1.

«ە» توبى

يرلانديا – كامەرۋن – 1:1, گەرمانيا – ساۋد ارابياسى – 8:0, گەرمانيا – يرلانديا – 1:1, كامەرۋن – ساۋد ارابياسى – 1:0, گەرمانيا – كامەرۋن – 2:0, ساۋد ارابياسى – يرلانديا – 0:3.

«ع» توبى

ارگەنتينا – نيگەريا – 1:0, انگليا – شۆەتسيا – 1:1, نيگەريا – شۆەتسيا – 1:2, ارگەنتينا – انگليا – 0:1, ارگەنتينا – شۆەتسيا – 1:1, نيگەريا – انگليا – 0:0.

«G» توبى

يتاليا – ەكۆادور – 2:0, حورۆاتيا – مەكسيكا – 0:1, يتاليا – حورۆاتيا – 1:2, ەكۆادور – مەكسيكا – 1:2, يتاليا – مەكسيكا – 1:1, ەكۆادور – حورۆاتيا – 1:0.

«ن» توبى

جاپونيا – بەلگيا – 2:2, رەسەي – تۋنيس – 2:0, جاپونيا – رەسەي – 1:0, بەلگيا – تۋنيس – 1:1, بەلگيا – رەسەي – 3:2, جاپونيا – تۋنيس – 2:0.

1/8 فينال

گەرمانيا – پاراگۆاي – 1:0, دانيا – انگليا – 0:3, شۆەتسيا – سەنەگال – 1:2 (قوسىمشا ۋاقىتتا), يسپانيا – يرلانديا – 1:1 (پەن. 3:2), مەكسيكا – اقش – 0:2, برازيليا – بەلگيا – 2:0, جاپونيا – تۇركيا – 0:1, وڭت.كورەيا – يتاليا – 2:1 (قوسىمشا ۋاقىتتا)

شيرەك فينال

انگليا – برازيليا – 1:2, گەرمانيا – اقش – 1:0, وڭت.كورەيا – يسپانيا – 0:0 (پەن. 5:3), سەنەگال – تۇركيا – 0:1 (قوسىمشا ۋاقىتتا)

جارتىلاي فينال

گەرمانيا – وڭت.كورەيا – 1:0, برازيليا – تۇركيا – 1:0

3-ورىن ءۇشىن ماتچ

وڭت.كورەيا – تۇركيا – 2:3

فينال

برازيليا – گەرمانيا – 2:0

30 ماۋسىم. يوكوگاما. «يوكوگاما» ستاديونى. 69 029 كورەرمەن. تورەشى كوللينا (يتاليا).

برازيليا: ماركۋس، كافۋ، لۋسيو، ەدميلسون، روكە جۋنيور، روبەرتو كارلوس، جيلبەرتو سيلۆا، كلەبەرسون، ريۆالدو، رونالدينو (جۋنينو پاۋليستا، 85), رونالدو (دەنيلسون، 90).

گەرمانيا: كان، فرينگس، رامەلوۆ، لينكە، مەتتسەلدەر، حامانن، يەرەميس (اساموا، 77), شنايدەر، بودە (تسيگە، 84), نويۆيلل، كلوزە (بيرحوفف، 74).

گولدار: رونالدو، 67 (1:0), رونالدو، 79 (2:0).

ەسكەرتۋ العاندار: روكە جۋنيور، كلوزە.

سۇرمەرگەندەر

رونالدو (برازيليا) – 8 دوپ، ريۆالدو (برازيليا), كلوزە (گەرمانيا) – 5 دوپتان.

ساكەن سىبانباي

Abai.kz