رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى ءۇش جىلعا جالعاسىپ جاتقان قانقاساپ سوعىستىڭ 2025 جىلى قالاي وربيتىنىنە قاتىستى ساراپشىلار پىكىرى ارقيلى. اقش-تىڭ جاڭا سايلانعان پرەزيدەنتى دونالد ترامپ 2025 جىلى رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينمەن جولىعڭاتىنىن مالىمدەدى. تالقىلاناتىن باستى تاقىرىپ – ۋكرايناداعى سوعىستى توقتاتۋ بولماق.

ءبىز بۇگىن وتكەن اپتاداعى ۋكراينا سوعىسىنا قاتىستى ماڭىزدى اقپاراتتارعا شولۋ ۇسىنامىز...

رەسەي اقش-تى جەكپە-جەككە شاقىردى

«رەسەي ءوز قارۋ-جاراعىنىڭ كۇشىنە جانە ولاردىڭ ەل قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتتىلىگىنە سەنىمدى»، - دەپ مالىمدەدى رف ءسىم باسشىسىنىڭ ورىنباسارى سەرگەي ريابكوۆ. ال رەسەي كوشباسشىسى ۆلاديمير پۋتين «ورەشنيك» پەن اقش-تىڭ اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس كەشەندەرىنىڭ اراسىنداعى بولجالدى جەكپە-جەگى تۋرالى مالىمدەپ: «كەلىڭدەر، قارۋلارىمىزدى سىنايىق. كىمدىكى مىقتى ەكەنىن كورەيىك»، - دەپ سويلەگەن.

رەسەي ءسىم وكىلى: «پرەزيدەنت ءبارىن ايتتى. ءبىز ءوز قارۋىمىزدىڭ كۇشىنە سەنىمدىمىز، ولاردىڭ كومەگىمەن ءبىز ارقاشان ءوز قاۋىپسىزدىگىمىزدى قامتاماسىز ەتەمىز»، - دەدى.

جاقىندا وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا پرەزيدەنت پۋتين رەسەيلىك «ورەشنيك» زىمىرانىنا كۇماندانعان باتىستىق ساراپشىلارعا قاراتا: «دۋەل جاسايىق. ول ءۇشىن باتىس كيەۆتە جويىلاتىن نىساندى تاڭداپ، وندا اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس كۇشتەرىن شوعىرلاندىرسىن. كورەيىك، ءبىزدىڭ «ورەشنيكتى» ۇستاپ قالسا»، - دەگەن ەدى.

قازانعا سوققى: پۋتين «قارسىلاستارىنا» سەس كورسەتتى

وتكەن اپتانىڭ اياعىندا ۋكراينا رەسەي سۋبەكتىسى سانالاتىن تاتارستانعا سوققىلاۋشى دروندارمەن شابۋىل جاسادى. رەسەي پرەزيدەنتى پۋتين بۇل تۋرالى بىلاي دەپ پىكىر ءبىلدىردى: «بىزدەگى بىردەڭەنى بۇزۋعا كىم، قانشا تىرىسسا دا، ول بۇل ارەكەتى ءۇشىن جاۋاپ بەرەتىن بولادى. ءبىزدىڭ ەلدە بۇلىنشىلىك جاساۋعا تىرىساتىنىنا وكىنەدى»، - دەدى.

سونداي-اق، ۆلاديمير پۋتين تاتارستان باسشىسى رۋستام ميننيحانوۆقا ءسوز ارناپ، ءوڭىر بيلىگىنىڭ «قازاندا قارسىلاستار زاقىمداعان بارلىق نارسەنى قالپىنا كەلتىرەتىنىنە» سەنىم ءبىلدىردى.

ميننيحانوۆتىڭ مالىمەتىنشە، قازانعا شابۋىل جاساعان 8 سوققىلاۋشى دروننىڭ ۇشەۋى قورعانىس ونەركاسىبى كەشەنىنىڭ نىساندارىن كوزدەگەن. قالعان دروندار تۇرعىن ۇيلەرگە تۇسكەن.

ءۇشىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس: پۋتين نە دەيدى؟

«رەسەيدىڭ «قارسىلاستارى» جاعدايدى شيەلەنىستىرۋگە تىرىسۋدا، بىراق ەل-جۇرتتى ءۇشىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسپەن قورقىتۋدىڭ قاجەتى جوق»، - دەپ ەسەپتەيدى رف پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين.

كرەمل ءجۋرناليسى پاۆەل زارۋبين پۋتيننەن: «ءۇشىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس باستالدى ما»، - دەپ سۇرادى.

وعان پرەزيدەنت پۋتين: «ەشكىمدى قورقىتۋدىڭ قاجەتى جوق، قاۋىپتەر كوپ، ولار ءوسىپ كەلەدى. ءبىزدىڭ قارسىلاسىمىز بۇگىن نە ىستەپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. جاعداي ۋشىعىپ بارادى. ەگەر قالاسا، ولار ناشار ءومىر سۇرگىلەرى كەلسە، ودان ءارى ورشەلەنسىن»، - دەپ جاۋاپ بەردى پۋتين.

پۋتين 1853-1856 جىلدارداعى قىرىم سوعىسىن دا ەسكە الدى. ول كەيبىر تاريحشىلار مەن مامانداردىڭ قىرىم سوعىسىن «نولدىك دۇنيەجۇزىلىك سوعىس» دەپ اتايتىنىن اتاپ ءوتتى.

«نولدىك دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا بارلىق دەرلىك ەۋروپالىق دەرجاۆالار رەسەيگە قارسى قاتىستى. وسىنىڭ بارىنە قاراماستان، جاعداي وزگەردى، ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزەڭى باستالدى، وندا بىزگە قارسى سوعىسقان ەلدەر ءبىزدىڭ وداقتاستارىمىز بولىپ شىقتى. بارلىعى وزگەرۋدە، تەك رەسەي مەن ونىڭ حالقىنىڭ مۇددەسى وزگەرىسسىز قالادى»، - دەدى ول.

قىرىم سوعىسى كەزىندە رەسەي يمپەرياسى ەۋروپالىق مەملەكەتتەر مەن وسمان يمپەرياسىنىڭ كواليتسياسىمەن سوعىستى. سوعىستىڭ نەگىزگى جانە ەڭ قاتال جاۋىنگەرلىك ارەكەتتەرى قىرىمدا بولدى. سوعىس پاريج كەلىسىمىنە قول قويۋمەن اياقتالدى. رەسەي دۋناي مەن كاۆكازداعى اۋماقتىق ساتىپ الۋلارىنان، سونداي-اق قارا تەڭىزدى بەيتاراپتاندىرۋ تۋرالى تارماقتاردان ايىرىلدى، ونىڭ اكۆاتورياسىندا اسكەري فلوتتى ۇستاۋ قۇقىعىنان ايىرىلدى.

رەسەيگە قارسى جاڭا سانكتسيالار دايىندالۋدا

ەۋرووداق 2025 جىلدىڭ اقپانىندا رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى سوعىسىنىڭ باستالعانىنا ءۇش جىل تولۋىنا وراي رەسەيگە قارسى جاڭا سانكتسيالار پاكەتىن ەنگىزۋدى جوسپارلاپ وتىر.

بۇل سانكتسيالاردىڭ 16-شى پاكەتى بولادى. ەو ديپلوماتتارى اتاپ وتكەندەي، شارالار «ماسكەۋگە ناقتى بەلگى بەرۋگە» باعىتتالعان. پاكەت شەڭبەرىندە رەسەيلىك ەكونوميكانىڭ «ءالى كۇنگە دەيىن قوزعالماعان نەمەسە جەتكىلىكتى دارەجەدە قوزعالماعان» ناقتى سەكتورلارىنا قارسى ايىپپۇل شارالارى كوزدەلگەن.

بۇدان باسقا، جاڭا پاكەتكە «رەسەيلىك رەجيمنىڭ ناسيحاتشىلارى» بولىپ سانالاتىن جانە ۋكراينانىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىنا نۇقسان كەلتىرۋگە جاۋاپتى جەكە تۇلعالار مەن ۇيىمدارعا قارسى قوسىمشا سانكتسيالار ەنگىزىلەدى.

نەمىس اسكەرلەرى ۋكراينادا توبە كورسەتە مە؟

گەرمانيانىڭ قورعانىس ءمينيسترى بوريس پيستوريۋس «Funke مەديا» توبىنا بەرگەن تۇسىنىكتەمەسىندە: «سوعىس اياقتالعانشا ۋكراينا جەرىندە نەمىس سولداتتارى بولمايدى»، - دەدى.

سونىمەن قاتار، ول: «جاۋىنگەرلىك ارەكەتتەر توقتاتىلعان جاعدايدا اسكەريلەردى جونەلتۋ ماسەلەسى قارالۋى مۇمكىن, - دەپ بولجادى.

مينيستر گەرمانيا ءىرى ەكونوميكا جانە ەۋروپاداعى ناتو-نىڭ جەتەكشى ەلى رەتىندە بەيبىتشىلىك قالپىنا كەلگەن جاعدايدا «سىرتتا قالا المايتىنىن» اتاپ ءوتتى.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، ەۋروپادا سوعىس اياقتالعاننان كەيىن ۋكرايناعا بىتىمگەرشىلىك ميسسياسىن جىبەرۋ مۇمكىندىگى بەلسەندى تالقىلانۋدا.

ءابىل-سەرىك الىاكبار

Abai.kz