ساكەن سەيفۋللين 1894 جىلى قاراعاندى وبلىسى اقادىر اۋدانى قاراشىلىك قىستاعىندا دۇنيەگە كەلىپتى. سەيفوللا مەن جامالدىڭ جەتى پەرزەنتىنىڭ تۇڭعىشى - وسى سادۋاقاس. ساكەننىڭ سوڭىنان مالىك، ابەن، ءماجيت اتتى ىنىلەرى، راحيما، ساليما، قاليما اتتى قارىنداستارى دۇنيەگە كەلگەنىمەن، قارىنداستارىنىڭ ۇشەۋىنە دە كوز ءتيىپ، ەرتە قايتىس بولعان ەكەن.  

ساكەن سەيفۋللين قانداي قىزمەتتەر اتقاردى؟

ول «ەڭبەكشى قازاق» گازەتىنىڭ رەداكتورى، حالىق اعارتۋ كوميسسارىنىڭ ورىنباسارى، قازاق حالىق  كوميسسارلارى كەڭەسىنىڭ توراعاسى، قازاقستان پرولەتار جازۋشىلارى اسسوتسياتسياسىنىڭ باسشىسى، بك (ب) پ قازاقستان ولكەلىك كوميتەتىنىڭ پارتيا تاريحى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، قىزىلورداداعى حالىق اعارتۋ ينستيتۋتىنىڭ، تاشكەنتتەگى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، «جاڭا ادەبيەت» جۋرنالىنىڭ رەداكتورى، قازاق مەملەكەتتىك ينستيتۋنىڭ دوتسەنتى، «ادەبيەت مايدانى» جۋرنالىنىڭ رەداكتورى، قازاقستان كوممۋنيستىك جۋرناليستيكا ينستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى قىزمەتتەرىن اتقارعان.

س.سەيفۋللين پروزا، دراماتۋرگيا، ادەبي سىن، ادەبيەتتانۋ سالالارىندا دا قالام تارتى.

ءتىل تۋرالى ماقالالارى

قازاق حالىق كوميسسارلارى كەڭەسىنىڭ توراعاسى قىزمەتىنە كىرىسكەن كەزىندە، ساكەن سەيفۋللين ءتىل ماسەلەسىن تۋ قىلىپ كوتەرگەن بىرەگەي ازامات. اقىن ۇكىمەت باسىنا كەلگەننەن-اق، قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك مارتەبەگە يە بولۋىنا كوپ كۇش جۇمساعان ادام.

1923 جىلى «ەڭبەكشى قازاق» گازەتىنە «كەڭسە ىستەرىن قازاق تىلىندە جۇرگىزۋ كەرەك»، «كەڭسەلەردە قازاق ءتىلىن جۇرگىزۋ»، «قازاقستاننىڭ گۋبەرنيالىق ءھام ۋەزدىك يسپولكوم توراعالارىنىڭ قۇلاقتارىنا» اتتى ءتىل ماسەلەسىنە ارناپ ماقالالار جاريالايدى. سونىمەن قاتار «قازاقتى قازاق دەيىك، قاتەنى تۇزەيىك» دەگەن ماقالاسىندا دا مەملەكەتتى «قىرعىز» دەپ ەمەس، «قازاق» دەپ ءوز اتىمەن اتاۋ جونىندە ءسوز قوزعايدى. ءسويتىپ، 1925 جىلعا دەيىن كيرگيزيا بولىپ كەلگەن مەملەكەت، ساكەننىڭ ارقاسىندا قازاق اتاۋىن قايتارىپ الدى. جالپى، ءىس قاعازدارىن قازاقشا جۇرگىزۋ، سونىمەن قاتار  قازاق جاستارىن قازاقشا وقۋعا العاشقى بولىپ ءۇن قوسقان وسى كىسى.

ءتىپتى، ءتىل پروبلەماسىن شەشۋدە «ورىنسىز تارتىنشاقتاپ، ساقتىق جاسايسىز»،- دەپ اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى سەيتقالي مەڭدەشەۆكە دە رەنجىپ، قاتتى ايتادى.

قازىرگى، ەلىمىزدى باسقارىپ وتىرعان، قۇرمەتتى، ازاماتىمىز دا  جاسقانشاقتىقتان، تارتىنشاقتىقتان ارىلسا ەكەن دەيمىز! ايىپ ەتپەسىن.

ناتيجەسىندە 1923 جىلى 22 قاراشادا  كيرتسيك قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك مارتەبەسى جونىندە ارنايى دەكرەت قابىلدايدى. بۇگىندە ول دەكرەتتىڭ كوشىرمەسى اقىننىڭ مۇراجايىندا ساقتاۋلى تۇر.

ساكەنتانۋشى عالىم تۇرسىنبەك كاكىشەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاق ءتىلىن مەملەكەتتىك تىلگە اينالدىرۋ تۋرالى ساكەن اعامىز ونعا جۋىق ماقالا جازىپتى. ەڭ سوڭعى ماقالاسى اۋدان، وبلىس باسشىلارىنا ارنالعان «اشىق حات». وندا «ءىستى- مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزۋ» جايىندا قاتتى ايتىلعان ەكەن.

كوردىڭىز بە، وسىدان ءجۇز جىل بۇرىن، قازاقتىڭ قازاق بولىپ قالۋىنا، قازىرگىدەي ماڭگۇرتتەنىپ كەتپەۋىنە، قانشالىقتى قاجىر- قايراتىن جۇمساپ، الاڭداپ اتسالىسقان.

قازىرگى باسشىلار وسى ۇلى ادامداي بولسايشى. نامىسىزدىق بيلەگەن زامان عوي!

بەيسەنعازى ۇلىقبەك،

قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz