جىل باسىنان بەرى ادەبيەتتىڭ الىپتارى ءبىرىنىڭ سوڭىنان ءبىرى “كوشتى”. جالعاندى تارك ەتتى دەۋگە كەلمەيدى. ۋاقىتى كەلدى، اجال ساعاتى سوقتى… بار قازاققا ورتاق قازا بولعان سوڭ ءبىر-بىرىمىزگە كوڭىل ايتتىق، باسۋ ايتتىق، ءبىر-ءبىرىمىزدى جۇباتتىق. ال بۇگىن تىرىلەر جايلى ايتايىق، ارداقتىلارىمىزدى قادىرلەپ ءجۇرمىز بە، تالانتتارىمىزدى تاني الدىق پا؟ دارابوزدارىمىزدى قانشالىقتى باعالاي بىلەمىز؟ ءبىرتۋارلارىمىزدى تىرىسىندە يتشە تالامايتىن كۇنىمىز بولا ما؟

سوڭعى جىلدارى “قازاقفيلمنىڭ” باسىنا بۇلت ۇيىرىلگەنىن ەرلان تولەۋتاي باۋىرىم ايتىپ تا، جازىپ تا ءجۇر. سەلت ەتپەيمىز-اۋ، سەلت ەتپەيمىز… سەلك ەتكىزدى-اق ەرلان باۋىر. مەڭىرەۋمىز، كەرەڭبىز، مىلقاۋمىز، سوقىرمىز… ەتىمىز ءولىپ كەتكەن. كەشەگى شاكەن ايمانوۆ، ابدوللا قارساقباەۆ، سۇلتان قوجىقوۆتار قانداي ەدى! ولار ناعىز قازاق كينوسىن جاساپ كەتكەندەر عوي! ال بۇگىن… ءبارى جالعىز تەك ەرلانعا عانا كەرەكتەي كورەمىز، الدە “ەرلان بار عوي، سول جۇگىرىپ ءجۇر” دەپ بەيقامبىز با؟

كينو مەن تەاتر — ەگىز ۇعىم. ءوز باسىم تەاترعا دەگەن ادالدىقتى ساقتادىم، سولاي وتەم. ال ەرلان… ەرلان — الدىمەن ءداستۇرلى ءانشى، ەرلان — سوسىن ونەرتانۋشى. ايگىلى سۇلتانماحمۇتتاي: “قازاقتىڭ انىنە تيىسپەڭدەر، قازاقتىڭ ءانى ولسە — جانى ولەدى، ءانى كەتسە — ءسانى كەتەدى”، — دەپ جۇرگەن جان. سويتكەن ەرلان: “تىرنادان بي قويساڭ توبەڭنەن قيقۋ كەتپەس”، — دەپ ونەر ورداسىنداعى بىلىق-شىلىققا جانىن اۋىرتىپ، جالعىز ايقاسىپ ءجۇر. ونەرگە جاسالعان قياناتتى كورىپ تۇرىپ ايتپاۋ — قىلمىس، ال كەمشىلىكتى بەتكە ايتا ءبىلۋ — ادالدىق. اقيقاتتى ايتا ءبىلۋ — ابىروي. ونى ايتا ءبىلۋ دە كەز كەلگەننىڭ ماڭدايىنا جازىلا بەرمەگەن. ء"ۇنسىز قالۋ — اقيقاتتىڭ الدىندا ادام ءۇشىن اقىرزامان" دەگەن ەدى ءبىر ويشىل. ۇندەمەي قالۋعا ءداتىم شىدامادى، يلەپ جۇرگەنىمىز ءبىر تەرىنىڭ پۇشپاعى ەمەس پە… ء“ومىر — ءتان، ونەر — جان، ءتان تۇنشىققاندا، جان شىڭعىرادى”. اسقار سۇلەيمەنوۆتەن اسىرىپ نە ايتا الام؟ ەرەكەڭنىڭ جانايقايىن ۇققاندىقتان دا وسىنى جازىپ وتىرعان جايىم بار، سانالى ادام بۇرمالاماي دۇرىس تۇسىنەر.

وتكەن جىلدىڭ اياعىندا ء"ابىل" كوركەم ءفيلمى شۆەتسيا (ەۋروپالىق پرەمەرا) مەن فرانتسيا (فرانتسيالىق پرەمەرا) مەملەكەتتەرىندە وتەتىن حالىقارالىق كينوفەستيۆالدەرگە جولداما العانىن، سولاي شاقىرىلعانىن ءبىراز كەدەرگىلەر بولعانىن ەرەكەڭنىڭ پاراقشاسىنان وقىعانبىز. شىنداپ كەلگەندە، تاباندىلىعىنىڭ ارقاسىندا كينوفەستيۆالگە باردى، قاتىستى. تۇپ-تۋرا ءبىر عاسىر — 100 جىل وتكەندە اتاقتى امىرە ءان سالعان تەاترعا تابانى تيگەن ەرلان مەن ەلزاتتى امىرە اتامىزدىڭ ارۋاعى قولداعانى عوي،

ەلزات ەسكەندىردىڭ (رەجيسسەر) ء"ابىل" ءفيلمى فرانتسيا مەملەكەتىندە، اقپاننىڭ 11-18 ارالىعىندا وتكەن 31-Vesoul حالىقارالىق ازيا كينوفەستيۆالىندە بىردەن ءۇش بىردەي نوميناتسيا بويىنشا:

• Jury Grand Prize (گران-پري، ادىلقازىلار جۇلدەسى);
• Critical Jury Prize ( كينوسىنشىلار جۇلدەسى);
• NETPAC Jury Prize (قازىلار جۇلدەسى – NETPAC) مارتەبەلى ماراپاتقا يە بولىپ، فەستيۆال جەڭىمپازى اتانىپ ورالدى. بۇل —جۇرەككە دە، جۇيكەگە دە سالماق تۇسىرگەن ساپاردىڭ جەمىستى ناتيجەسى. كۇندەلىكتى كۇيكى تىرلىك قوي دەر ۋاقىتتا باس بۇرعىزباي قالاتىن، كەش تە بولسىن ەرەكەڭدى قۇتتىقتايمىن.

ءسوز باسىندا اسىلدارىمىزدان ايىرىلعاندا عانا ولاردىڭ قادىرىن بىلەتىنىمىزدى بەكەر ءسوز ەتپەدىم.

ء“وز ۇلىن ءوز ەرلەرى ەسكەرمەسە،

ەل تەگى قايدان السىن كەمەڭگەردى” ء(ىلياس جانسۇگىروۆ). كينونىڭ قارا شاڭىراعى “قازاقفيلم” باسشىلىعىنىڭ سۇيىنشىلەتەتىن، قۋانىشتى شاشۋداي شاشاتىن ءجونى بار ەدى، اتتەگەنى-اي!

بەكجان تۇرىس

Abai.kz