كەشەلى-بەرى كۇللى جۇرتتى شۋلاتىپ، باستى جاڭالىققا اينالعان انتيكوردى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قۇرامىنا ەنگىزۋى تۋرالى پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ شەشىمىنە قاتىستى مەنىڭ جەكە پىكىرىم ەكىۇداي.

بىرىنشىدەن، ەسكى جانە جاڭا قازاقستاندا جايلاپ، جەبىردەي جەگەن، قوعام مەن مەملەكەت دامۋىنىڭ باستى كەدەرگىسىنە اينالعان جەمقورلىقپەن كۇرەسۋ ىسىندە شىن مانىندە قۇزىرلى ءارى ىقپالدى، ءوزارا قىرىق پىشاق بوپ قىرقىسقان كلاندار مەن توپتاردىڭ قارسىلىعىنا توتەپ بەرە الاتىن شەشۋشى ورگان (نەمەسە ورگاندار) قاجەت-اق! ول داۋسىز ماسەلە!

الايدا ەكى وكىلەتتى ورگاندى بىرىكتىرىپ، ءبىز وسى سالانى مونوپوليالاندىرىپ الاتىن قۇبىجىقتى ءوز قولىمىمىزبەن جاساقتاپ جاتقان جوقپىز با؟

ولاي دەيتىن سەبەبىم، بىزدە ارنايى ورگانداردى باقىلايتىن حالىقتىق، قوعامدىق، جاريا مەحانيزمدەر جوق. اسىرەسە، ۇقك سياقتى قولى ۇزىن مەكەمەگە «ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا» تابىلماي جۇرگەلى قاشان.

مىنا شەشىمنەن كەيىن ۇقك ودان سايىن كۇشەيىپ كەتەتىنى ءسوزسىز.

ەكىنشىدەن، ەسكى قازاقستان تۇسىندا جەمقورلىقپەن كۇرەستى جەلەۋ ەتكەن ىقپالدى كلاندار مەن توپتار بۇل اسا ماڭىزدى مەملەكەتتىك مىندەتتى ءوزارا قىرقىسۋ، ەسەپ ايىرىسۋ، باس كوتەرەر ازاماتتاردى تۇقىرتۋدىڭ قۇرالى ەتىپ العان جوق پا؟ جاڭا قازاقستان تۇسىندا سول تەرىس ءداستۇر ءبىرجولاتا جوعالدى دەپ كىم كەسىپ-ءپىشىپ ايتا الادى؟

ءوز باسىم بۇعان دەيىن (جاقسى ما، جامان با، ول ءوز الدىنا بولەك اڭگىمە) دەربەس قىزمەت اتقارىپ كەلە جاتقان انتيكور سەكىلدى ورگاندى ۇقك-گە جىعىپ بەرۋدىڭ ءوزىن سول بيلىكتەگى توپارالىق تالاس-تارتىستىڭ ءبىر جەمىسى دەپ بىلەمىن. ياعني، انتيكوردىڭ ارتىندا تۇرعان كلاندار مەن تۇلعالار جەڭىلدى دە، ۇقك-ءنىڭ ارتىندا تۇرعاندار – جەڭدى.

الايدا، اۋزى كۇيگەن ءۇرىپ ىشپەيتىن بە ەدى؟ ەسكى قازاقستان تۇسىندا «ءبارىن باقىلاۋدا ۇستايمىن» دەگەن نازارباەۆتىڭ ءوزى ۇقك-ءنى كۇشەيتىپ، ودان ساياسي مونستر جاساپ، ارتىندا سودان ءوزى تاياق جەگەن جوق پا؟ ۇقك باسشىلىعىندا بولعان ۇلكەن كۇيەۋ بالاسى راحات اليەۆتىڭ بارا-بارا كۇشىنە ءمىنىپ، جەمە-جەمگە كەلگەندە، وزىنە قارسى شىققانىن ءبىز ءالى ۇمىتا قويعان جوقپىز! باسقاسىن ايتپاعاندا، قازاقتى قانعا بوكتىرگەن قاڭتار كەزىندە ۇقك نە ىستەگەنىن ءبارىمىز دە بىلەمىز عوي!

«ۇقك-ءنى سونشالىقتى كۇشەيتۋ ارقىلى بۇگىندە توقاەۆ نازارباەۆتىڭ سول قاتەلىگىن قايتالاپ جوق پا؟» دەگەن ساۋال دا ويعا ورالاتىنى راس: ۇقك-ءنى وسىلايشا كۇشەيتۋ ەرتەڭگى كۇنى توقاەۆتىڭ ءوزىنىڭ السىرەۋى بوپ شىقپاي ما؟! ارينە، سۇراقتىڭ ءوزى وعاشتاۋ، الايدا، كىم بىلگەن: بيلىككە دەگەن تالاستا ەشقانداي دا قيسىن نە زاڭدىلىق بولۋى مۇمكىن ەمەس!

بىراق ۇقك-ءنىڭ بۇل جەڭىسى پيرر جەڭىسى بولۋى دا ىقتيمال، ويتكەنى، جاڭا قازاقستان بيلىگىندە تۇراقتىلىق جوق، ەرتەڭگى كۇنى باسقاشا شەشىم قابىلدانبايتىنىنا ەشكىم كەپىلدىك بەرە المايدى. ال پرەزيدەنت ماڭايىنداعى تارتىس كۇننەن كۇنگە كۇشەيە تۇسەتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى، ويتكەنى بيلىك تاراپىنان توقاەۆتان باسقا ادام كانديداتتىققا تۇسەتىن 2029 جىل جاقىنداپ قالدى. «ءۇمىتسىز شايتان» جانە «گەنەرال بولعىسى كەلمەيتىن سولدات – ناشار سولدات» دەگەن سوزدەر ساياساتقا دا قاتىستى...

بۇل شەشىمنىڭ باق سالاسىنا، وندا جەمقورلىق تاقىرىبىنىڭ تالقىلانۋىنا ءوز سالقىنىن تيگىزەتىنى تاعى بار. سوۆەت ءداۋىرى كەزىندە قىلىشىنان قان تامعان كگب، ەسكى قازاقستان تۇسىندا رەجيمنىڭ سىنشىلارىن قۋدالاپ، سوتتاپ، تۇرمەگە توعىتقان ۇقك-ءنىڭ سۇمدىق تا سۇرقيا، ادامشوشىرلىق قىلمىستارىن كورىپ وسكەن ۇرپاقتا ءالى ارنايى ورگاندارعا قاتىستى فوبيا، قورقىنىش، ۇرەي بار. سول سەبەپتى ەندىگى جەردە بيلىكتى، ياعني ۇقك-ءنى جەمقورلىققا قاتىستى سىناۋ ازايا تۇسەتىن بولار. جۋرناليستەر «بالەسىنەن اۋلاق» دەپ بۇل قيىن دا قاۋىپتى تاقىرىپتان بويىن اۋلاق ۇستارى حاق.

ۇشىنشىدەن، مۇنداي شەشىم 2029 جىل قارساڭىندا بيلىكتى جانە ونىڭ ماڭايىن تازالاۋدىڭ ءبىر كورىنىسى بولۋى دا مۇمكىن. ءوز اينالاسىنداعى جانە قوعامداعى ءارتۇرلى ىقپالدى كۇشتەر الداعى پرەزيدەنت سايلاۋىنا دايىندالىپ جاتقانىن پرەزيدەنت بىلمەيدى ەمەس، بىلەدى. سول سەبەپتى، ءۇيدىڭ قوجايىنى كىم ەكەنىن بىلدىرەتىن بۇل وقىس قادام سول (ىشىندە رەۆانشيستەرى دە بار) كۇشتەرگە بەرىلگەن ارنايى سيگنال دەپ تە قابىلداۋعا بولاتىن شىعار.

ءوز باسىم كەز كەلگەن سالاداعى مونوپولياعا قارسىمىن، باسەكەسىز العا جىلجۋ بولمايدى. شىنايى ءسوز بوستاندىعى، تولىققاندى دا تەگەۋرىندى وپپوزيتسيالىق پارتيالار جوق كەزدە ارنايى ورگانداردىڭ ءوزارا باسەكەسى، مويىنداۋ كەرەك، وڭ فاكتور ەمەس پە؟ ياعني، ءبىر-بىرىمەن جارىسىپ، پرەزيدەنت الدىندا ءوزىن جاقسى جاعىنان كورسەتۋ ءۇشىن وزىنە باسەكە مەملەكەتتىك ورگاننىڭ كەمشىلىگىن كورسەتۋگە تىرىسۋىنىڭ ءوزى قوعامداعى ءبىراز كەمشىلىكتىڭ بەتىن اشار ەدى.

وكىنىشكە وراي، جەمقورلىقپەن كۇرەسۋ ءىسى ەندىگى جەردە سونداي باسەكەدەن ايرىلىپ وتىر.

ال قوعامنىڭ قولىندا ول كۇرەستىڭ باسقا، وركەنيەتتى دە جاريا قۇرالدارى جوقتىڭ قاسى...

ءسوز سوڭىندا ايتارىم مىناۋ.

ارينە، قولىمىزدا تولىق ءارى جان-جاقتى اقپارات بولماعاندىقتان، بىزدىكى ءجاي بولجام مەن دولبار عوي. ەڭ قىزىعى، ەرتەڭگى كۇنى پرەزيدەنت انتيكوردىڭ باسشىسىن ۇقك توراعاسى ەتىپ تاعاينىداپ جىبەرسە، ءبىزدىڭ ءبىراز ءسوزىمىز دالادا قالاتىن سياقتى. بىراق، قايدام...

ءامىرجان قوسان

Abai.kz