Senbi, 23 Qarasha 2024
Álem chempionaty 2663 1 pikir 23 Qarasha, 2022 saghat 12:55

2010 jyl. Tikiy-taka triumfy

Basy: Oydan toygha deyin

Jalghasy: Túnghyshtyng qyzyghy men qiyndyghy

Jalghasy: Sayasattyng salqyny: II chempionat. 1934 jyl. Italiya

Jalghasy: Possonyng qaytalanbas qoltanbasy

Jalghasy: Tútas últty qayghyrtqan gol

Jalghasy: Alipi etegindegi aula futboly

Jalghasy: Úly janalyqtar uaqyty

Jalghasy: Garrinchanyng chempionaty

Jalghasy: Úrlanyp-tabylghan kubok

Jalghasy: 1970 jyl. Qosh, «Altyn Niyke»!

Jalghasy: 1974 jyl. «Tútasqan futboldyn» túghyry

Jalghasy: Der kezinde qúrtylghan múrt

Jalghasy: 1982 jyl. Kattenachcho jәne qarsy shabuyl

Jalghasy: Maytalman Maradona jәne... «Qúdaydyng qoly»

Jalghasy: Penality tebuden jarys

Jalghasy: 1994 jyl. 24 jyl kýtken jenis

Jalghasy: 1998 jyl. Jana format – jana chempion 

Jalghasy: 2002 jyl. Futboldyng jenisi

Jalghasy: 2006 jyl. Saq oiynnyng saltanaty


XIH ChEMPIONAT. 2010 JYL. ONTÝSTIK AFRIKA

Álem chempiony – Ispaniya
Kýmis jýldeger – Gollandiya
Qola jýldeger – Germaniya

Shveysariyanyng «qúrghaq» rekordy

Álemdik dop dodasy túnghysh ret Afrika qúrlyghynda úiymdastyryldy. 2010 jyldyng 11 mausymy men 11 shilde aralyghynda ótken chempionat oiyndaryn Ontýstik Afrika Respublikasynyng 9 qalasy – Yohannesburg, Blumfonteyn, Durban, Keyptaun, Nelspreyt, Polokvane, Port-Elizabet, Pretoriya jәne Rustenburg qabyldady.

Qazaqstan qúramasy europalyq altynshy irikteu tobynda oinap, 6 komandanyng ishinde 5-oryn aldy. Futbolshylarymyz tek Andorra komandasynan ghana basymdyq bayqatty, al Angliya, Ukraina, Horvatiya, Belarusi qúramalarynan birde-bir úpay jyryp ala almady.

Ontýstik Afrikadaghy birinshilikte top jarghan Ispaniya – ózge qúrlyqta chempion atanghan túnghysh europalyq komanda atandy. Sonday-aq ol – eng az gol soqqan jenimpaz (7 oiynda 8-aq gol). Bir qyzyghy, sol 8 goldy ýsh-aq futbolshy soqqan (Viliya – 5, Iniesta – 2, Puyoli – 1). Sosyn Ispaniya-2010 – chempionatty útylyp bastaghan alghashqy jenimpaz. Búryn futbol tarihynda múnday jaghday bolmaghan edi.

Eki jyl búryn Europa chempiony atanghan ispan komandasynyng Ontýstik Afrikada da ýzdik atanatynyna senimdiler az bolghan joq. Áytse de, әlem chempionatyndaghy alghashqy oiynynda Shveysariyadan útylyp qalghan (esep 0:1) Viysente Deli Boske shәkirtteri óz tileulesterining jýikesinde biraz oinady-aq. Gol soghatyn qauipti sәtter boyynsha da (8:3), qaqpagha baghyttalghan soqqy jaghynan da (22:8), dopqa iyelik etu kórsetkishi jóninen de (73 payyz!) Ispaniya alda boldy, biraq... gol sogha almady. Piykening soqqysy – baghanagha, Haby Alonso tepken dop – mandayshagha tiydi.

Ekinshi kezdesuding 75-minutynda ghana chiliylik M.Gonsalesten gol jibergen Shveysariya qúramasy – әlem chempionattarynyng rekordyn jasady. Óitkeni olar 2006 jylghy dodada óz qaqpalaryna birde-bir dop ótkizbegen bolatyn. Shveysariyalyqtardyng búl komandalyq kórsetkishi – 554 minut.

«Qatelikter komediyasy»

«Qaqpa» demekshi, 2010 jylghy chempionatta qaqpashylar kóp qatelesti. Aghylshyn R.Grin men aljirlik F.Shaushy tipti bala da ústaytyn dopty jiberip alyp, masqaragha úshyrady. Qatelikten tóreshiler de qashyp qútylghan joq. Mәselen, AQSh – Sloveniya (2:2) matchynda maliylik qazy Kulibaly amerikalyq Eduding taza golyn kópe-kórneu sanamay qoydy. Kerisinshe, Kot-d'Ivuarmen oiynda fransuz tóreshisi Lannua braziliyalyq Luis Fabianonyng golyn eseptey saldy, shyn mәninde shabuylshy gol soghardan búryn dopty aldyna qolymen iykemdep alghan edi.

Biraq múnyng bәri 1/8 finaldaghy soraqylyqtarmen salystyrghanda balanyng oiynshyghy ispetti bop qaldy. Germaniya – Angliya (4:1) oiynynda urugvaylyq qazy Larrionda aghylshyn Lempardtyng qaqpagha kirip shyqqan golyn esepke almady! Teleqaytalauda doptyng qaqpa syzyghynan jarty metrdey ótip ketkeni anyq kórindi. Múny kópshilik tipti beynekórinissiz-aq bayqady. Ókinishke qaray, negizgi bayqaugha tiyis adam kórmey qaldy. Al osy kezendegi Argentina – Meksika (3:1) kezdesuinde italiyalyq tóreshi Rozetty óreskel qatelik jiberip,  argentinalyq Tevesting ap-anyq ofsaydtan soqqan golyn eseptey saldy! Saghy synyp, jigeri qúm bolghan meksikalyqtar múnday psihologiyalyq soqqydan oiyn bitkenshe aryla almay, útylyp qaldy.

Qaqpada... shabuylshy Suares!

Ontýstik Afrika komandasy chempionattar tarihynda toptyq kezennen óte almaghan alghashqy qojayyn boldy. Olar Fransiyany útqanymen (2:1), Meksikamen teng týsti (1:1), al Urugvaydan tipti tas-talqan bop útyldy (0:3). Urugvay qúramasy Qara qúrlyqtyng taghy bir tarlanbozyn jýldege qol sozym qalghanda sýrindirdi. Olardyng Ganamen oiyny 120 minutqa sozyldy. Esep – 1:1. Sol songhy sekundtarda ganalyq Adiyyanyng baspen soqqan dobyn qaqpagha kirip bara jatqan jerinen urugvaylyq Suares qolmen qaytardy – penaliti! Túnghysh ret afrikalyq qúrama (Gana) jartylay finalgha shyghugha tamasha mýmkindik aldy. Biraq shabuylshy Giyannyng 11 metrlik nýkteden tepken doby qaqpa mandayshasyn solq etkizdi de qoydy. Oiynnan keyingi penaliy seriyasynda Urugvay futbolshylarynyng baghy jandy.

Shiyrek finaldaghy Paragvay – Ispaniya (0:1) oiyny da dramagha toly boldy. Paragvaylyqtar ataqty qarsylasymen taysalmay aiqasty. 59-minutta olardyng algha shyghuy da mýmkin edi, biraq Kardosonyng 11 metrlik nýkteden tepken dobyn Kasiliyas ústay aldy. Arada 3 minut ótkende Paragvaydyng qaqpasyna da penality belgilendi. Haby Alonso gol soghyp edi, tóreshi «oyynshylardyng biri soqqygha deyin aiyp alanyna enip ketti» dep, penalitiydi qayta tebudi búiyrdy. Alonsonyng soqqysyn búl joly qaqpashy Viliyar keri qaytaryp edi, serpilgen dopqa birinshi bolyp Fabregas jetti, al paragvaylyq qaqpashy ony shalyp qúlatty! Biraq tóreshining taghy bir penality belgileuge jýregi daualamasa kerek, ysqyryq ýnsiz qaldy.

83-minutta Iniesta eki qarsylasyn aldap ótip, ong jaqtaghy Pedrogha tastaghan jasyryn pasy arqyly taghy eki paragvaylyqty san soqtyrdy. Ayyp alanyna erkin engen Pedro qaqpanyng tura ong jaq baghanasyn solq etkizdi. Keri úshqan dop Viliyagha dәl kelip edi, onyng soqqysy aldymen sol jaq baghanagha, sosyn qaytadan ong baghanagha tiydi de, torgha týsti – 1:0. «Baghanalar da futbol oinaghysy kep ketti-au deymin» dep әzildedi oiynnan song Viliya.

Alanda – bir emes, birneshe Messiy

Jartylay finalda Ispaniyanyng qarsylasy – jolynda kezdeskenning bәrin kesken terektey súlatyp kele jatqan Germaniya boldy. Pley-off kezeninde nemister әueli Angliyany (4:1), sosyn Argentinany (4:0) shashyp tastady. Al ispandyqtar qarsylastaryn tek bir dop aiyrmashylyghymen ghana jendi. Sondyqtan kópshilik búl júptyng favoriyti – Germaniya dep bildi. Alayda nemis bapkeri Yoahim Lev: «Ras, biz Messy bastaghan argentinalyqtardan aiqyn basym týstik. Biraq Ispaniya – mýlde basqasha oinaytyn komanda. Ásirese qorghanysy men ortanghy shebi óte kýshti. Olarda bir emes, birneshe Messy qatar oinaytyn siyaqty әser qaldyrady» ,– dedi.

Shynynda da, ispandyqtar Y.Lev jigitterine dop bermey qoydy. Nemister, nege ekeni belgisiz, qarsylasynan tym seskenip oinady. Olardyng gol soghatyn eki-aq mýmkindigi boldy, ekeuinde de Kasiliyas qyraghylyq tanytty. Al V.Deli Boske shәkirtteri qarsy qaqpa aldynda 6 birdey qauipti jaghday tuyndatty. Sonyng birin – Havy oryndaghan búryshtamany – qorghaushy Puyoli keremet paydalanyp, baspen dәl soqty – 1:0! Dopty bir-birine tez jәne dәl bere otyryp, lezde qaqpa aldynan bir-aq shyghatyn ispan tikiy-takasyna qarsy nemister eshtene jasay almady.

Chempiondy segizayaq dәl boljady

Final óte tartysty jәne tym dóreki ótti. Tóreshi Uebb 13 sary qaghaz kórsetti, gollandiyalyq Heytingany tipti alannan quyp shyqty. Ispaniyanyng da, Gollandiyanyng da gol soghatyn talay mýmkindigi boldy, biraq soqqylargha ne dәldik jetispedi, ne qaqpashylar qyraghylyq tanytty. Ekinshi taymda ispandyqtardyng týgel algha ketkenin sәtti paydalanyp, Sneyder tamasha pastarymen eki ret Robbendi Kasiliyaspen jekpe-jek shygharyp edi, qaqpashy sheberligimen kózge týsti. Al qosymsha uaqytta kóbine dopsyz jýgirip silesi qatqan gollandyqtar sharshay bastady da, aqyry Iniesta jenis dobyn soqty.

Germaniyanyng Oberhauzen shaharyndaghy Pauli esimdi segizayaq nemis komandasynyng býkil oiyndarynyng nәtiyjelerin aldyn ala dәl boljap otyrdy. «Aytqany» aiday kele bergen son, jergilikti futbol әuesqoylary jәndikti kәdimgidey pir tútyp, býkil әlemge әigili etti. Biraq Pauli de naghyz «tura bi» eken, jartylay finalda Germaniyanyng ispandardan jeniletinin dóp boljady. Sosyn final nәtiyjesin de tura tapty.

Ispaniya túnghysh ret әlem chempiony atandy. Ol barlyq matchta da oiyn tizginin óz qolyna alyp, bar baqytyn shabuyldan izdedi. Ispan futbolshylarynyng alang ortasyndaghy bas ainaldyrar kórkem kombinasiyalary kóz jauyn aldy. Olar tipti qarsylasyna dopty óte siyrek berip, kóbine oghan ózderi iyelik etti. Biraq qarsylastar olargha qarsy ýnemi tasqamal qorghanys taktikasyn ústanghandyqtan, ispandyqtar goldy az soqty. Esesine, óz qaqpasyna da óte az dop jiberdi (2). Pley-off satysynda tipti birde-bir dop jibergen joq! Búl da – tamasha jetistik.

OYYN NÁTIYJELERI

Finaldyq turnirge 32 komanda qatysty.

64 oiyn ótkizildi, 145 dop soghyldy (orta eseppen 2,26 gol).

«A» TOBY

Ont.Afrika – Meksika – 1:1, Urugvay – Fransiya – 0:0, Ont.Afrika – Urugvay – 0:3, Fransiya – Meksika – 0:2, Fransiya – Ont.Afrika – 1:2, Meksika – Urugvay – 0:1

«V» TOBY

Ont.Koreya – Grekiya – 2:0, Argentina – Niygeriya – 1:0, Argentina – Ont.Koreya – 4:1, Grekiya – Niygeriya – 2:1, Grekiya – Argentina – 0:2, Niygeriya – Ont.Koreya – 2:2

«S» TOBY

Angliya – AQSh – 1:1, Aljir – Sloveniya – 0:1, Sloveniya – AQSh – 2:2, Angliya – Aljir – 0:0, Sloveniya – Angliya – 0:1, AQSh – Aljir – 1:0

«D» TOBY

Serbiya – Gana – 0:1, Germaniya – Avstraliya – 4:0, Germaniya – Serbiya – 0:1, Gana – Avstraliya – 1:1, Avstraliya – Serbiya – 2:1, Gana – Germaniya – 0:1

«E» TOBY

Gollandiya – Daniya – 2:0, Japoniya – Kamerun – 1:0, Gollandiya – Japoniya – 1:0, Kamerun – Daniya – 1:2, Daniya – Japoniya – 1:3, Kamerun – Gollandiya – 1:2

«Gh» TOBY

Italiya – Paragvay – 1:1, Jana Zelandiya – Slovakiya – 1:1, Slovakiya – Paragvay – 0:2, Italiya – Jana Zelandiya – 1:1, Slovakiya – Italiya – 3:2, Paragvay – Jana Zelandiya – 0:0

«G» TOBY

Kot-d'Ivuar – Portugaliya – 0:0, Braziliya – KHDR – 2:1, Braziliya – Kot-d'Ivuar – 3:1, Portugaliya – KHDR – 7:0, Portugaliya – Braziliya – 0:0, KHDR – Kot-d'Ivuar – 0:3

«N» TOBY

Gonduras – Chily – 0:1, Ispaniya – Shveysariya – 0:1, Chily – Shveysariya – 1:0, Ispaniya – Gonduras – 2:0, Chily – Ispaniya – 1:2, Shveysariya – Gonduras – 0:0

1/8 FINAL

Urugvay – Ont.Koreya – 2:1, AQSh – Gana – 1:2 (qosymsha uaqytta), Germaniya – Angliya – 4:1, Argentina – Meksika – 3:1, Gollandiya – Slovakiya – 2:1, Braziliya – Chily – 3:0, Paragvay – Japoniya – 0:0 (pen. 5:3), Ispaniya – Portugaliya – 1:0

ShIYREK FINAL

Gollandiya – Braziliya – 2:1, Urugvay – Gana – 1:1 (pen. 4:2), Argentina – Germaniya – 0:4, Paragvay – Ispaniya – 0:1

JARTYLAY FINAL

Urugvay – Gollandiya – 2:3, Germaniya – Ispaniya – 0:1

3-ORYN ÝShIN MATCh

Urugvay – Germaniya – 2:3

FINAL

Gollandiya – Ispaniya – 0:1 (qosymsha uaqytta)

11 shilde. Yohannesburg. «Sokker Siti» stadiony. 84 490 kórermen. Tóreshi Uebb (Angliya).

Gollandiya: Stekelenburg, van der Vili, Heytinga, Mateysen, van Bronkhorst (Brafheyd, 105), van Bommel, de Yong (van der Vart, 99), Snayder, Keyt (Elia, 71), Robben, van Persiy.

Ispaniya: Kasiliyas, Serhio Ramos, Piyke, Puyoli, Kapdevila, Buskets, Haby Alonso (Fabregas, 87), Havi, Iniesta, Pedro (Hesus Navas, 60), Viliya (Torres, 106).

Gol: Iniesta, 116.

Eskertu alghandar: van Persi, Puyoli, van Bommel, Serhio Ramos, de Yong, van Bronkhorst, Heytinga, Kapdevila, Robben, van der Vili, Mateysen, Iniesta, Haviy.

109-minutta Heytinga alannan quyldy.

Súrmergender: David Viliya (Ispaniya), Uesly Snayder (Gollandiya), Tomas Muller (Germaniya) jәne Diyego Forlan (Urugvay) – 5 doptan.

Sәken Sybanbay

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1465
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3236
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5370