ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا ۇكىمەت باسشىسى كارىم ءماسىموۆ مەملەكەتتىك قىزمەتكە جاڭا مامانداردى قابىلداۋعا جىل سوڭىنا دەيىن موراتوري جاريالانعانىن ايتقان بولاتىن. الايدا، ارادا كوپ ۋاقىت وتپەي جاتىپ دۋالى اۋىز بولماسا دا، ءدۇمدى شەنەۋنىكتەردىڭ اراسىنان وسى ءموراتوريدىڭ كۇشىن جويۋ تۋرالى ۇسىنىس تاستاۋشىلار تابىلدى. كەشە پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات مۇرات ابەنوۆ مەمقىزمەتكە قاتىستى ءموراتوريدى الىپ تاستاۋ قاجەتتىگىن ايتىپ، پرەمەر-ءمينيستردىڭ اتىنا ساۋال جولدادى.
– مەملەكەتتىك قىزمەت سالاسىنداعى بوس تۇرعان 8 مىڭ جۇمىس ورنىنىڭ 7 مىڭنان استامى ايماقتاردىڭ ۇلەسىندە. ولاردىڭ 790-ى عانا ورتالىق ورگانداردا. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، بيىلعى جىلى قولعا الىنعان داعدارىسقا قارسى باعدارلاما، نەگىزىنەن، ايماقتاردا جۇزەگە اسىرىلماق. ودان وزگە جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ تۋرالى زاڭ، باسقا دا زاڭدار مەن باعدارلامالار تولىپ جاتىر. سول سەبەپتى، ءدال قازىر مەمقىزمەتكە قاتىستى جاريالانعان ءموراتوريدى الىپ تاستاۋ قاجەتتىگى تۋىندايدى، – دەيدى دەپۋتات ابەنوۆ.
شىندىعىندا، سوڭعى ۋاقىتتا جاستار اراسىندا جۇمىسسىزدىق پروبلەماسى ءورشي باستادى. ماسەلەن، وتكەن جىلى 15-24 جاس ارالىعىنداعى تەپسە تەمىر ۇزەتىن جۇمىسسىزداردىڭ ۇلەسى 7,4 پايىزدى قۇراسا، بيىل قوس بۇيىردەن قىسپاققا العان داعدارىس بۇل كورسەتكىشتى تاعى كوتەرەتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا ۇكىمەت باسشىسى كارىم ءماسىموۆ مەملەكەتتىك قىزمەتكە جاڭا مامانداردى قابىلداۋعا جىل سوڭىنا دەيىن موراتوري جاريالانعانىن ايتقان بولاتىن. الايدا، ارادا كوپ ۋاقىت وتپەي جاتىپ دۋالى اۋىز بولماسا دا، ءدۇمدى شەنەۋنىكتەردىڭ اراسىنان وسى ءموراتوريدىڭ كۇشىن جويۋ تۋرالى ۇسىنىس تاستاۋشىلار تابىلدى. كەشە پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات مۇرات ابەنوۆ مەمقىزمەتكە قاتىستى ءموراتوريدى الىپ تاستاۋ قاجەتتىگىن ايتىپ، پرەمەر-ءمينيستردىڭ اتىنا ساۋال جولدادى.
– مەملەكەتتىك قىزمەت سالاسىنداعى بوس تۇرعان 8 مىڭ جۇمىس ورنىنىڭ 7 مىڭنان استامى ايماقتاردىڭ ۇلەسىندە. ولاردىڭ 790-ى عانا ورتالىق ورگانداردا. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، بيىلعى جىلى قولعا الىنعان داعدارىسقا قارسى باعدارلاما، نەگىزىنەن، ايماقتاردا جۇزەگە اسىرىلماق. ودان وزگە جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ تۋرالى زاڭ، باسقا دا زاڭدار مەن باعدارلامالار تولىپ جاتىر. سول سەبەپتى، ءدال قازىر مەمقىزمەتكە قاتىستى جاريالانعان ءموراتوريدى الىپ تاستاۋ قاجەتتىگى تۋىندايدى، – دەيدى دەپۋتات ابەنوۆ.
شىندىعىندا، سوڭعى ۋاقىتتا جاستار اراسىندا جۇمىسسىزدىق پروبلەماسى ءورشي باستادى. ماسەلەن، وتكەن جىلى 15-24 جاس ارالىعىنداعى تەپسە تەمىر ۇزەتىن جۇمىسسىزداردىڭ ۇلەسى 7,4 پايىزدى قۇراسا، بيىل قوس بۇيىردەن قىسپاققا العان داعدارىس بۇل كورسەتكىشتى تاعى كوتەرەتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، الداعى بىرەر ايدىڭ ىشىندە 323 مىڭ ستۋدەنت جوعارى وقۋ ورىندارى مەن كوللەدجدەردى ءتامامداپ، بىلدەي ءبىر ديپلوم يەسى اتانباق. ولار ماماندىعىنا ساي كاسىپ تابا الا ما، الدە ونسىز دا قاراسى قالىڭ جۇمىسسىزداردىڭ ساناتىن تولىقتىرا ما؟! ول از دەسەڭىز، بيىل «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا باقانداي 800 ستۋدەنت شەتەلدىك بەدەلدى وقۋ ورىندارىن بىتىرەدى. بۇل – بۇرىن-سوڭدى بولىپ كورمەگەن كورسەتكىش. «بولاشاقتىڭ» ارقاسىندا وزگە ەلدە «ينەمەن قۇدىق قازىپ» كەلگەن بىلىكتى مامانداردىڭ قازاقستانعا كەلگەننەن كەيىنگى بولاشاعى قالاي بولماق؟! وسى تەكتەس ماسەلەلەردىڭ شەتىن شىعارعان دەپۋتات:
– وقۋدى جاڭا بىتىرگەن جاستار قوعامنىڭ ەڭ از قامسىزداندىرىلعان بولىگى دەۋگە بولادى. داعدارىس كەزىندە بيزنەس قۇرىلىمدارعا دا جۇمىسقا ورنالاسۋ وڭايعا تۇسپەيدى. باسقا جۇمىس ورىندارىن قالىپتاستىرۋعا اقشا شىعىنداپ جاتقان كەزدە، بيۋدجەتتەن ءتيىستى قاراجاتى بولىنگەن سەگىز مىڭ ورىننىڭ بوس تۇرعانى كوڭىلگە قونبايدى، – دەپ وتىر.
جاقىن كۇندەرى ماماندىق يەسى اتانىپ، ۇلكەن ومىرگە قادام باساتىنداردىڭ كوپشىلىگى ەكى قولعا ءبىر كۇرەك ىزدەگەندەر ەمەس. ولاردىڭ ەلۋ مىڭعا جۋىعى ءوز بىلىمدەرىمەن گرانتتىق جانە نەسيەلىك نەگىزدە ءبىلىم العاندار. ەندىگى ۋاقىتتا بىلىمدەرىنە لايىقتى جاقسى جۇمىسقا ورنالاسۋدى كوزدەيدى. جۋىردا «جاس وتاننىڭ» جاستار قاناتى «جاستاردىڭ كادرلىق رەزەرۆى» دەگەن اتپەن بايقاۋ ۇيىمداستىرعان بولاتىن. سول بايقاۋدا بار-جوعى وتىز جۇمىس ورنىنا 800-دەن استام ادامنىڭ ءوتىنىش بىلدىرگەنى كوپ جايتتى اڭعارتسا كەرەك.
داعدارىسقا دەيىن مەمقىزمەتتىڭ ماردىمسىز جالاقىسىن كوزگە ىلمەي، جەكە مەنشىك سەكتورلاردان ناپاقا ىزدەۋدى ءجون ساناعاندار قازىر تۇراقتى جۇمىس پەن جالاقىنىڭ قادىرىن ءتۇسىنىپ ءجۇر. بولاشاقتا قىزمەت جولىندا ورلەۋدى ماقسات تۇتاتىندار ءۇشىن دە مەمقىزمەتتىڭ ءجونى بولەك. ابەنوۆ پەن ونىڭ ارىپتەستەرىنىڭ ۇسىنىسىنا بايلانىستى ۇكىمەت ءموراتوريدى الىپ تاستاسا، بۇل تالاي ادامنىڭ جولىن اشۋعا سەپتىگىن تيگىزەتىنى ءسوزسىز.
• بيىل قازاقستاندا 323 مىڭ ادام جوعارى وقۋ ورىندارى مەن كوللەدجدەردى ءتامامدايدى.
• «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا 800 ادام شەتەلدىڭ بەدەلدى وقۋ فورىندارىن بىتىرەدى.

ايبىن اقپاتشا
«نۇر استانا» گازەتى 18 ماۋسىم 2009 جىل