اباي.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ دوكتريناسى
ءبىز، قازاقتىڭ ءبىر توپ جاس ساياساتكەرلەرى، عالىمدارى مەن جۋرناليستەرى، كەڭ-بايتاق وتانىندا باسىم ۇلتقا اينالعان قازاق جۇرتىنا ارناپ «اباي.كz» اقپاراتتىق پورتالىن اشىپ، ەلىنىڭ بۇگىنى مەن بولاشاعىن ويلاعان ازاماتتاردىڭ بارلىعىن وسى رەسۋرستىڭ اينالاسىنا بىرىگىپ، ەركىن وي مەن پاراساتتى پىكىر ايتۋعا شاقىرامىز.
بۇدان ءدال 100 جىل بۇرىن، 1909 جىلى تۇراعۇل قۇنانباەۆ، كاكىتاي ىسقاقۇلى جانە ءاليحان بوكەيحان ۇشەۋى سەرگەك قيمىلداپ، سوناۋ سانكت-پەتەربور قالاسىنىڭ مۇسىلمان باسپاسىنان ۇلى دالا ابىزى، قازاقتىڭ وي-ساناسىنا سىلكىنىس جاساعان عۇلاما ويشىلى - ابايدىڭ تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعىن باسىپ شىعارىپتى.
ءبىزدىڭ ويىمىزشا، وسى وقيعا قازاق زيالىلارىنىڭ بىرىگۋىنە ىقپال ەتتى. اباي شىعارماشىلىعى كەرۋەنىنەن ءسان كەتكەن كوشپەلى قوعامنىڭ ابىرجىعان كوڭىلىن اۋلاپ، زامانعا لايىق تىرشىلىك جاساۋعا بەل شەشە كىرىسىپ، اعارتۋ جۇمىسىنا دەن قويعان جاڭاشىل كۇشتەردى، ابايشىل بۋىندى دۇنيەگە اكەلدى.
ابايشىل بۋىن باعىت-باعدارىنان ايىرىلعان قازاقتىڭ رۋحىن وياتىپ، الدا تۇرعان تاريحتىڭ سۇراپىل سىنىنان سۇرىنبەي، «تار جول، تايعاق كەشۋلەردەن» ۇلتتىق بولمىسىن، ءتىلىن، ءدىلىن، ءدىنىن، تاريحىن امان الىپ شىعاتىن جاسامپاز ۇرپاقتى قالىپتاستىرۋ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتتى. ابايدىڭ كىتابىنان كەيىن «ايقاپ» جۋرنالى مەن «قازاق» گازەتى دۇنيەگە كەلدى. الەمدىك دەڭگەيدە ءبىلىم الىپ، الەمدىك ەليتامەن تەرەزەسى تەڭ تۇرىپ تىلدەسكەن ابايشىل بۋىن ۋاقىت وتە بۇگىنگى ءتاۋ ەتكەن تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ىرگەتاسىن قالاعان «الاش» قوزعالىسىن قۇردى.
ەندى، مىنە، اراعا 100 جىل سالىپ كۇللى ادامزات بالاسىنا كىتاپ بەتىنەن ءۇن قاتقان حاكىم اتامىز جاڭا داۋىردە ءوزىنىڭ جاڭا بۋىن جاس دوستارىمەن بىرگە الەمدىك اقپارات كەڭىستىگىنە اياق باستى. بىردەن ەسكەرتەمىز: ءبىز «قايران، ەلىم، قازاعىم» دەپ قامىققان ءاز تۇلعانىڭ ەسىمىن ۇران قىلىپ ۇپاي جيناۋدان اۋلاقپىز. تاعى دا قاداپ ايتامىز: از عانا توپتىڭ اۋزىنداعى سوزىنە، كوكەيىندەگى پيعىلىنا اباي اتىن ارالاستىرىپ ارۋاق كۇڭىرەنتۋگە قاسىق قانىمىزبەن قارسىمىز. اباي بارىمىزگە ورتاق. اباي سالعان جول، اباي كورسەتكەن ونەگە بارىمىزگە ۇلگى. ەندەشە، ەكپىنى ەستى الاتىن زامانا كوشىنە ەسەسىن جىبەرىپ، ەڭسەسى ءتۇسىپ قالا بەرەتىن حالقىمىزدى ءاربىر قاپىل ىستەن اباي جۇرۋگە شاقىرساق، ونىڭ نەسى ايىپ؟
ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - اباي مۇراسىن، الاش وسيەتىن كەشەندى تۇردە ناسيحاتتاپ، جارىق كورگەن كىتاپتار مەن باسپاسوزدە باسىلعان تاڭداۋلى ماقالالاردى ءبىر ارناعا توپتاستىرىپ، ونى الەمتور ارقىلى الەمگە پاش ەتۋ! ابايشىل ءام الاش ۇرانىن مۇرات تۇتقان قازاق ەلىنىڭ شىنايى پاتريوتتارىن قالىپتاستىرۋ ىسىنە ۇلەس قوسۋ. ءبىز پورتالعا كىرگەن وقىرماننىڭ «اباي» جانە «الاشوردا» تاراۋلارىنان انا تىلىمىزدە جارىق كورگەن شىعارمالار جيىنتىعىنان مول ماعلۇمات الۋىنا مۇددەلىمىز. ءبىز ابايشىل ازاماتتاردىڭ بارلىعىن سايتقا جاناشىر بولىپ، ونىڭ كىتاپحاناسىن بۇرىن شىققان نەمەسە بولاشاقتا جاريالانار تۋىندىلارمەن تولىقتىرىپ تۇرۋعا ۇندەيمىز!
ەندىگى ءبىر ماقسات - قازاق جۋرناليستەرى مەن ينتەرنەت-تۇتىنۋشىلارىنىڭ باسىن قوسىپ، جالپىۇلتتىق اقپارات كەڭىستىگىن قالىپتاستىرۋ. پورتالدا رەسپۋبليكالىق قازاق باسىلىمدارىندا قىزمەت جاسايتىن جۋرناليستەردىڭ ۇزدىك ماقالالارى جارىق كورىپ تۇرادى. اپتا سايىن پورتالدىڭ تاراۋلارىندا الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەر مەن تۇراقتى تالقىلار جۇرگىزىلەدى. «اباي.كz» پورتالىنىڭ باسقا ينتەرنەت-رەسۋرستاردان ەرەكشەلىگى - مۇندا قازاقستاننىڭ بارلىق ايماقتارىنداعى قازاق ءباسپاسوزى وكىلدەرى ءبىر تۇتاس قاۋىمعا اينالىپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالۋدىڭ مۇمكىندىگىنە يە. وسى مۇمكىندىكتىڭ ناتيجەسىندە، مىسالى، اتىراۋ جۋرناليستەرى التايداعى ارىپتەستەرىنىڭ شىعارماشىلىعىمەن تانىسىپ، قىزىلوردانىڭ جاستارى وزدەرىنىڭ قىزىلجارلىق دوستارىن الاڭداتىپ، تولعاتىپ جۇرگەن ماسەلەلەر حاقىندا حاباردار بولادى. ايماقتاعى جۋرناليستەر رەسپۋبليكالىق باسىلىمدارداعى زامانداستارىمەن ارالاسىپ، ورتاق تاقىرىپتار توڭىرەگىندە وي بولىسە الادى. سونداي-اق پورتال ارقىلى ەلىمىزگە تانىمال تۇلعالارعا بارلىعىمىز سۇراق قويىپ، ولاردىڭ ۇلتتىق دارەجەدەگى ينتەرنەت-كونفەرەنتسيالارىن وتكىزىپ وتىرامىز.
پورتالىمىزدىڭ اتىن «اباي.كz» دەپ قويۋىمىزعا جانە ءبىر سەبەپ بار. ءبىزدىڭ تۇسىنىگىمىزشە، ابايشىل ۇرپاق ەلىمىزدىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىنە ءھام ەرتەڭىنە سەرگەك قاراپ، اباي بولۋى ابزال.
ولاي بولسا، الەم كارتاسىندا ايلاپات كولەمىمەن تاڭبالانعان جەرىمىزدىڭ بۇتىندىگى مەن ۇلتىمىزدىڭ تۇتاستىعىنا اباي بولايىق!
كوك نايزاسىن كولدەنەڭ ۇستاپ جورتقان بابالاردىڭ ەرلىگى مەن مۇراسىنا، بولاشاقتان الاپاتى اسقان الاش جۇرتىن كورگىسى كەلىپ، عۇمىرىن كۇرەسپەن وتكەرگەن عازيز اعالار اماناتىنا اباي بولايىق!
سان عاسىردىڭ ساباعىنان ءتۇزىلىپ، سانامىزدى قالىپتاستىرىپ ۇلى دالا توسىندە سالتانات قۇرعان سالت-داستۇرىمىزگە اباي بولايىق!
كورىكتى ويىمىز بەن كەۋدەمىزدەگى ساۋلەنى سويلەتكەن ءتىلىمىزدى ءتىلىپ تاستاۋعا بار ارەكەتتەردەن اباي بولايىق!
تارتىپ مىنگەننىڭ تاقىمىندا كەتكەن تارلانبوزداي تاعاسى تاۋعا قادالىپ، تۇياعى قۇمعا سىڭگەن بابا تاريحىمىزدى ەندى بىرەۋلەر ەنشىلەپ الماس ءۇشىن اباي بولايىق!
قارا جەردىڭ قىرتىسىن جامىلعان قازىنا-بايلىعىمىز ۇقساتىپ ۇستامايتىننىڭ، تەر توگىپ تىستەمەيتىننىڭ ۇرى قالتاسىندا كەتپەس ءۇشىن اباي بولايىق!
سىقپىتىن جاسىرىپ كەلىپ، ورتامىزعا سىنا قاعىپ وينايتىن سىرتقى مۇددە، سىنىق پەيىلدەن اباي بولايىق!
بار قازاق - ءبىر قازاق. ءبىر قازاق - بار قازاق. ىعىپ سويلەمەيتىن، ىقتاپ ءومىر سۇرمەيتىن بەكزات بولمىسىمىزعا اباي بولايىق!
التاي مەن اتىراۋدىڭ، الاتاۋ مەن ارقانىڭ اراسىنداعى اقپارات كەڭىستىگىنىڭ الاتايداي بۇلىنبەۋىنە اباي بولايىق!
ابايشىل بولايىق، اعايىن! اباي بولايىق!
15 ءساۋىر، 2009 جىل
