ەكس-پرەزيدەنت، قازىرگى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ قاۋىپتى ۆيرۋستىڭ جىلدام تارالۋىنا بايلانىستى قازاقستان حالقىنا قايرىلا سويلەپ، ۇندەۋ جاريالادى. ەسكى پرەزيدەنتتىڭ ەل-حالىققا ايتقان ۇندەۋىنىڭ تولىق ءماتىنى «ەلباسى» سايتىندا جاريالاندى. 

ال ءبىز ونداعى نەگىزگى-نەگىزگى ويلاردى وقشاۋ الىپ، ورتاعا سالعاندى ءجون كوردىك.

90-شى جىلدار ءھام بۇگىن

ەكس-پرەزيدەنت قاۋىپتى ۆيرۋس پەن حالىقارالىق ەكونوميكالىق احۋالدى سالىستىرا سويلەپ، بۇگىنگى جاعداي 90-شى جىلدارعا ۇقساس ەكەنىن ايتىپ، تىعىرىقتان شىعۋ ءۇشىن حالىقتى ەل پرەزيدەنتىنىڭ (قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ - رەد.) ماڭايىنا توپتاسۋعا شاقىردى.

«بۇل جاعدايدى حالىقارالىق ەكونوميكالىق داعدارىس –  شيكىزات، ۆاليۋتا جانە قارجى نارىقتارىنىڭ قۇلدىراۋى ۋشىقتىرا تۇسۋدە. مۇنىڭ ءبارى ءبىزدىڭ ەلدى دە اينالىپ وتپەيتىنى انىق. باسقاشا ايتقاندا، ءبىز قازىر «دۇلەي داۋىل» دەپ سيپاتتاۋعا بولاتىن ۇلكەن قاۋىپ-قاتەر الدىندا تۇرمىز.

شەشۋ جولدارىن تابۋ تۇرعىسىنان كۇردەلى بوپ وتىرعان قازىرگى احۋال ءبىر جاعىنان 1990-شى جىلداردىڭ باسىنداعى جاعدايعا ۇقسايدى. وسىنداي اۋىر كەزەڭدە مەن بارلىق قازاقستاندىقتاردى ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن ۇكىمەت تاراپىنان ىسكە اسىرىلىپ جاتقان شۇعىل شارالاردى قولداۋعا شاقىرامىن»، - دەدى نازارباەۆ.

حالىق ۇنەمشىلدىككە ۇيرەنۋ كەرەك

الەم ەلدەرىنە تارالعان كوروناۆيرۋستىڭ زالالىن ازايتۋ ءۇشىن، ونىمەن كۇرەسۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان، بيلىك تاراپىنان (ۇكىمەت تاراپىنان) اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى ايتا كەلىپ، حالىقتى ۇنەمشىلدىككە ۇيرەنۋگە ۇندەدى.

«قازىرگى داعدارىس ۇزاعىراق ۋاقىتقا سوزىلار بولسا، ۇكىمەت وعان قارسى شارالار ازىرلەۋگە ءتيىس. ونداي جاعدايدا ەلىمىزدى جانە ازاماتتارىمىزدى قاتاڭ ۇنەمشىلدىككە، كەشەندى ورنىقتى دامۋ باعدارىنا شىعۋعا دايىنداۋ كەرەك»، - دەدى ەكس-پرەزيدەنت.

مەملەكەتتىڭ كۇش-جىگەرى جەتكىلىكسىز

ءارى قاراي، قاۋىپتى ۆيرۋسپەن كۇرەسۋ ءۇشىن مەملەكەتتىڭ، بيلىكتىڭ كۇشى جەتكىزىلىكسىز ەكەنىن ايتىپ، قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتى ءوز حال-قادىرىنشە كومەكتەسۋ كەرەكتىگىن ايتتى.

«وسىناۋ سىن ساعاتتا ورتاق ىستەن ەشكىم دە سىرت قالماۋعا ءتيىس.  بىرىنشىدەن، ۇكىمەت بيۋدجەت سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ، ستۋدەنتتەردىڭ، شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ باعىتىنداعى ناقتى قادامدارىن جاريا ەتتى. بىراق تەك قانا مەملەكەتتىڭ كۇش-جىگەرى جەتكىلىكسىز بولادى. ءاربىر ازامات ءوزىنىڭ قولىنان كەلەتىن ۇلەسىن قوسۋعا ءتيىس»، - دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ. 

جىلۋ جينايتىن قور قۇرۋ

ودان ءارى قاراي، ەرىكتى ازاماتتاردان جىلۋ جيناۋ ءۇشىن (اركىمنىڭ ءوز ەركى، ارينە) رەسپۋبليكالىق قور قۇرۋدى ۇسىندى.

«مەن بۇل قيىن كەزەڭدە ەل-جۇرتقا كومەكتەسكىسى كەلەتىن جانە جاردەم بەرە الاتىن ادامداردىڭ قاراجاتى جيناقتالاتىن رەسپۋبليكالىق قور قۇرۋدى ۇسىنامىن»، - دەدى نازارباەۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، ونداي قورلار ءاربىر وبلىس ورتالىقتارىندا، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردا قۇرىلۋى جانە ول جۇمىستى جەرگىلىكتى اكىمدەر اتقارۋى ءتيىس.

«بۇكىل حالىق، قالىڭ ەل، جالپاق جۇرت بولىپ جۇمىلۋدىڭ جارقىن ۇلگىسى مەن تيىمدىلىگىن ءبىز ارىس قالاسىن اپاتتان كەيىن جەدەل قالپىنا كەلتىرگەن كەزدە كورسەتكەن ەدىك»، - دەدى ول.

قىسقارتىلعان جۇمىس كەستەسىنە كوشۋ، ەڭبەككەرلەردى اقىلى دەمالىسقا جىبەرۋ، جالدامالى جۇمىسشىلاردى جۇمىستان شىعارماۋ تۋرالى ايتتى. ءىرىلى-ۇساقتى بيزنەس يەلەرىنە ءوز ايماقتارىنا كومەك كورسەتۋگە كەڭەس بەردى.

ءوزى باسقاراتىن «Nur Otan» پارتياسى كومەككە 150 ميلليون، ال ءوزىنىڭ اتىمەن اتالاتىن قور 200 ميلليون تەڭگە بولگەنىن ايتتى. جۇرتتى پاندەميامەن كۇرەستىڭ «الدىڭعى شەبىندە» جۇرگەن دارىگەرلەر مەن مەدبيكەلەردى، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن اسكەريلەردى قولداۋعا، ولاردىڭ نۇسقاۋىن ورىنداۋعا شاقىردى. 

قيىندىقتان قۇتقاراتىن قور بار

ءسوز سوڭىنا قاراي، قازىرگى كۇردەلى احۋالدان شىعۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى رەسۋرستىڭ جەتكىلىكتى ەكەنىن، الدا-جالدا قيىندىقتان قۇتقاراتىن ۇلتتىق قوردىڭ بار ەكەنىن ايتتى.

«جايما-شۋاق كەزدەردىڭ وزىندە دە ءبىز الدىمىزدان شىعۋى مۇمكىن سىن-قاتەرلەرگە دايىندالىپ، الماعايىپ ۋاقىتتاردا قاجەت بولاتىن رەزەرۆ قالىپتاستىردىق. جيناقتالعان التىن-ۆاليۋتا قورى مەن ۇلتتىق قور قاراجاتى ءاردايىم ءبىزدىڭ قابىلداعان شارالارىمىز بەن جالپى ۇلتتىق ەكونوميكانى قولداۋعا سەپتىگىن تيگىزدى. قازىر وسى كۇردەلى احۋالدان شىعۋ ءۇشىن قازاقستاندا بارلىق قاجەتتى رەسۋرس بار، قور دا جەتكىلىكتى»، - دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بۇل جولعى ۇندەۋىنەن كەيىن الەۋمەتتىك جەلىدە جاڭادان قور قۇرۋ تۋرالى ۇسىنىسقا قاتىستى پىكىرلەردىڭ دەنى سىني كوزقاراستا ايتىلىپ جاتىر. «بىزدە ۇلتتىق قور بار. ەكىنشى قوردىڭ كەرەگى قانشا»، دەيدى الەۋمەتتىك جەلى بەلسەندىلەرى. 

حالىقتان جىلۋ جينايتىن قور - «Nur Otan-نىڭ» قورى ما؟

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، «Nur Otan» پارتياسىنىڭ الماتى قالالىق فيليالى «جاڭا الاتاۋ» قورىمەن بىرلەسىپ ارنايى شوت اشقانىن حابارلاعان. بۇل تۋرالى «Nur Otan» پارتياسىنىڭ الماتى قالالىق فيليالى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ستانيسلاۆ كانكۋروۆ ونلاين بريفينگ كەزىندە مالىمدەگەن. 

«بۇل شوتقا تۋىنداعان جاعدايعا بەيجاي قاراي المايتىن بارلىق قاراپايىم ازاماتتار دا قاراجات اۋدارا الادى. بۇل قاراجاتقا مەديتسينالىق بەتپەردەلەر، انتيسەپتيكالىق قۇرالدار مەن ءبىرىنشى كەزەكتە قاجەتتى تاۋارلار ساتىپ الىنىپ، ولاردى پارتيالىقتار مەن Jas Otan-نىڭ ەرىكتىلەرى حالىقتىڭ تۇرمىسى تومەن الەۋمەتتىك توبىنا، اتاپ ايتقاندا، ارداگەرلەر، مۇگەدەكتەر جانە از قامتىلعان كوپبالالى وتباسىلارعا ۇلەستىرىلىپ بەرىلمەك»، - دەگەن ەدى كانكۋروۆ. 

ءتۇيىن. بۇگىن ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ قاۋىپتى ۆيرۋسپەن بىرلەسە وتىرىپ كۇرەسۋ تۋرالى ايتتى. اركىم حال-قادىرىنشە كومەكتەسۋ كەرەكتىگىن ايتتى. حالىقتان جىلۋ جينايتىن رەسپۋبليكالىق قور قۇرۋ كەرەكتىگىن ايتتى.

ال كەشە بيلىكتەگى باس پارتيانىڭ الماتىداعى فيليالىنىڭ وكىلى ستانيسلاۆ كانكۋروۆ پارتيا فيليالى «جاڭا الاتاۋ» قورىمەن بىرلەسىپ ارنايى شوت اشقانىن حابارلاعان. 

ءبىز ايتىلعان اقپاراتتى جازدىق. كوپتىڭ كوڭىلىن كۇپتى ەتكەن جالقى سۇراق - حالىقتان جىلۋ جينايتىن قور - «Nur Otan-نىڭ» قورى ما؟ تالقىلايىق...

Abai.kz