جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
5953 17 پىكىر 15 ءساۋىر, 2020 ساعات 10:22

ءۇيىر ىزدەگەن كوكجال...

14 ساۋىردە اسا كورنەكتى اقىن، جازۋشى، قوعام قايراتكەرى عابيدەن قۇلاحمەتتىڭ تۋعانىنا 65 جىل تولىپ وتىر. سوعان وراي، بۇگىن الماتى قالاسىنداعى بوگەنباي باتىر كوشەسى مەن نازارباەۆ داڭعىلىنىڭ قيىلىسىنداعى اقىن تۇرعان ساۋلەتتى ۇيگە ەسكەرتكىش تاقتا ءىلىندى. دۇنيەنى ءبىر تارىنىڭ قاۋىزىنا سىيعىزعان قۇدايدىڭ قۇدىرەتىنەن اسا الماعان بيلىك ەسكەرتكىش تاقتانىڭ رەسمي اشىلۋىن كەيىنگە قالدىردى.

«كوزىمنىڭ قاراسى»، «اق باستاۋ» اتتى العاشقى جىر جيناقتارىمەن-اق قازاق پوەزياسىنا ۇلتتىق ناقىش دارىتقان تالانتتى اقىننىڭ كەيىنگى شىققان «ۇرپاعىڭ ۇزىلمەسىن»، «كول تۇبىنە كەتكەن ەل»، «ەردىڭ سىنى»، «جالعىز بولتىرىك»، «سەرىنىڭ سوڭعى سالەمى» اتتى حيكايالارى مەن «ءۇيىرى جوق كوكجال» رومانى پروزا سالاسىن جانرلىق تۇرعىدان بايتىپ، تۇرلەندىرگەنىن ادەبيەتشىلەر جاقسى بىلەدى. شىعارمالارى كەزىندە رەسپۋبليكالىق «جالىن» باسپاسى ۇيىمداستىرعان جابىق بايگەنىڭ ەكى دۇركىن جۇلدەگەرى، «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى اتانعانىن دا وقىرماندار ۇمىتپاعان بولار دەپ ويلايمىز.

ايگىلى تارباعاتايدىڭ باۋرايىندا مىڭبۇلاق، لايبۇلاق، تەكەبۇلاق، تاسبۇلاق، سۋىقبۇلاق دەپ كەتە بەرەتىن قىز بۇرىمىنداي مىڭ سان تاراۋ بۇلىقسىعان بۇلاقتاردان ءنار الاتىن توستاعانداي شولپان اۋىلى بار.

ساعىنىشپەن سەندەلتىپ مىڭ سان اعىن،
وكىنىشتەن ىشەم دە جىر شارابىن.
شولپان دەگەن اۋىلدى ەسىمە الىپ،
شولپان جۇلدىز،
وزىڭە مۇڭ شاعامىن، - دەپ، عابيدەننىڭ ۋنيۆەرسيتەتتە بىرگە وقىعان ۇزەڭگىلەس دوسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەت تەبىرەنىسپەن جىرعا قوساتىن شولپان! عابيدەن ەكەۋمىزدىڭ تۋعان اۋىلىمىز وسى شولپان.

ارقالى اقىننىڭ جاستىق شاقتاعى الاۋلى عۇمىرىنان سىر شەرتەتىن «ءۇيىر ىزدەگەن كوكجال» اتتى ەستەلىگىمىزدى الداعى كۇندەرى رەسپۋبليكالىق ادەبي گازەت پەن جۋرنالدىڭ بىرىنەن وقىپ قالارسىزدار. سونداي-اق، جازۋشىلار وداعىنىڭ قولداۋىمەن باسپادا تەرىلىپ، دايىن تۇرعان ەكى تومدىق تاڭدامالىسىنىڭ دا تۇساۋكەسەرى بارشا قالامگەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن كەيىنىرەك وتەدى دەگەن نيەتىمىز بار.

ازىرشە نازارلارىڭىزعا  اقىننىڭ تۋعان ءىنىسى زەكىمان قۇلاحمەت پەن بالاسىنىڭ قاتىسۋىمەن ورناتىلعان ەسكەرتكىش تاقتانىڭ سۋرەتى مەن ءبىر ولەڭىن ۇسىنامىز.

*****

عابيدەن قۇلاحمەت. تۋعان جەر

اۋىلدىڭ ماڭى، باۋرايى بەلى،
جامىراي وسكەن تال-قايىڭ ەدى.

تىرنالار قايتقاندا تىراۋلاي ۇشىپ،
جاپىراعى تۇگەل سارعايىپ ەدى...

كۇزەۋدىڭ وتتارى شەت-شەتتە جانىپ،
كوكتەمنىڭ ءيسى كوكپەكتە قالىپ.
قوعالى كولدەر قابىرشىقتانعاندا،
ىنىلەر ءجۇر-اۋ مەكتەپكە بارىپ...

كوڭىلىم ارقا دالاسىن كەزدى،
توڭدىرعان شاقتا قارا سىز لەبى.
كورشىنىڭ قىزى بوي جەتتى دەيدى،
تۇلىمى جەلبىرەگەن بالا قىز ەدى.

ءوتىپتى كۇندەر، بىلمەستەن بىزدەر،
ءوتىپتى تۇندەر، بىلمەستەن بىزدەر،
قوزى-لاق باققان بالالىق شاعىم،
الىستا قالدىڭ، قۇم كەشكەن ىزدەر.

جەتكىزگەندە اققۋ داۋىسىن جەلدىڭ،
تولقىنداي بيلەپ، الىپ-ۇشىپ ەدىم.
سارى التىن جولدا ساعىممەن ويناپ،
سارعايىپ كۇتتى-اۋ ساعىنىشىم مەنىڭ...

قايىم-مۇنار تابەەۆ،

Abai.kz

17 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1502
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3273
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5711